Τον Σεπτέμβριο του 2013 πραγματοποιήθηκε με την υπογραφή των New York Times μία δίωρη εκδήλωση για τη δημοκρατία στη Στοά του Αττάλου. Η εκδήλωση αυτή εξελίχθηκε στο Athens Democracy Forum που φέτος συμπλήρωσε δέκα χρόνια παρουσίας στον παγκόσμιο συνεδριακό χάρτη. Το 2019 αποφασίστηκαν η απομάκρυνση του συνεδρίου αυτού αλλά και ενός άλλου, του Art for Tommorow, από την εμπορική δομή των συνεδρίων της αμερικανικής εφημερίδας και η «οικοδόμηση» ενός ιδρύματος που θα συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξή τους. Έτσι «γεννήθηκε» το Democracy & Culture Foundation. Την προεδρία του ανέλαβε ο Αχιλλέας Τσάλτας, πρώην πια Αντιπρόεδρος των διεθνών συνεδρίων των New York Times και Έλληνας της διασποράς, που αν και δεν γεννήθηκε στην Ελλάδα, νιώθει την ανάγκη να κάνει πράγματα γι’ αυτήν.
Μετά την ολοκλήρωση της φετινής επετειακής διοργάνωσης που περιλάμβανε δράσεις στην Αθήνα και ένα διήμερο συζητήσεων στην Costa Navarino, ο πρόεδρος του Democracy & Culture Foundation μιλάει για τη «γέννηση» και την εξέλιξη του Athens Democracy Forum, για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημοκρατία σήμερα αλλά και για τις ελληνικές του ρίζες, ενώ εξομολογείται το όνειρό του να δημιουργήσει ένα παγκόσμιο κέντρο δημοκρατίας στην Αθήνα.
Πώς «γεννήθηκε» το Athens Democracy Forum και πώς εξελίχθηκε μέσα στα χρόνια;
Το 2013 ήμουν υπεύθυνος για τα διεθνή συνέδρια των New York Tımes και ψάχναμε με τους συναδέλφους μου καινούργια θέματα. Βλέπαμε ότι η δημοκρατία αντιμετώπιζε διάφορες προκλήσεις. Βλέπαμε τι γινόταν σε διάφορες χώρες. Βλέπαμε την άνοδο του αυταρχισμού σε πολλά μέρη του κόσμου. Πιστέψαμε λοιπόν ότι ήταν ώρα να αφοσιωθούμε στην εξέλιξη της δημοκρατίας. Επιλέξαμε την Αθήνα, όχι μόνο επειδή είναι το λίκνο της δημοκρατίας αλλά και λόγω της κρίσης που βίωνε η Ελλάδα εκείνη την περίοδο. Μας φάνηκε δηλαδή ενδιαφέρον να δει και ο υπόλοιπος κόσμος πώς αντιμετωπίζει μία χώρα σαν την Ελλάδα τη δημοκρατία και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτή την αντιμετώπιση.
Το Athens Democracy Forum ξεκίνησε ως ένα δίωρο σεμινάριο στην Στοά του Αττάλου. Παρευρέθηκε ο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν που μας ενέπνευσε τόσο πολύ και αποφασίσαμε ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Την επόμενη χρονιά διήρκεσε μία ολόκληρη μέρα. Πραγματοποιήσαμε πάλι ένα σεμινάριο το πρωί στη Στοά του Αττάλου και διοργανώσαμε 4 πάνελ το απόγευμα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Παρατήρησα ότι στην αίθουσα συνεδριάσεων του μουσείου παρευρίσκονταν 6-7 δημοσιογράφοι των New York Tımes. Υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον από τους δημοσιογράφους. Όταν πήγα πίσω στη Νέα Υόρκη συναντήθηκα με τον εκδότη των New York Times και του είπα ότι αυτό μπορεί να εξελιχθεί σ’ ένα «Νταβός της δημοκρατίας». Εκείνος συμφώνησε και το εντάξαμε από το 2015 στο ετήσιο πρόγραμμα των συνεδρίων που διοργανώνουν οι New York Times. Από τις δύο ώρες πήγαμε στη μία μέρα, από τη μία μέρα στις δύο μέρες και πλέον το Athens Democracy Forum διαρκεί 5 με 6 μέρες.
Στο πλαίσιο του 10ου Athens Democracy Forum διοργανώσατε το ”Democracy and Happiness Weekend” στην Costa Navarino, ένα διήμερο συζητήσεων με θέμα τη σύνδεση δημοκρατίας και ευτυχίας. Γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη θεματική;
Επιλέξαμε αυτή τη θεματική γιατί πιστεύουμε ότι προϋπόθεση για να προχωρήσουν η κοινωνία και η δημοκρατία είναι η ευτυχία. Βλέπουμε ιδιαίτερα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι υπάρχει θυμός στην κοινωνία. Ο κόσμος πλέον δεν είναι ευχαριστημένος με τη ζωή του, όπως ήταν κάποτε. Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στις κυβερνήσεις αλλά και εξαιτίας της τεράστιας ανισότητας που υπάρχει στον πλανήτη μας. Η πολιτική ενδιαφέρεται μόνο για την οικονομική ανάπτυξη και όχι για την ευτυχία του κόσμου.
Πιστεύετε ότι 10 χρόνια μετά την πρώτη διοργάνωση του Athens Democracy Forum έχουν αλλάξει τα πράγματα;
Δυστυχώς στις περισσότερες χώρες τα πράγματα έχουν αλλάξει προς το χειρότερο. Πριν δέκα χρόνια η Αμερική είχε εκλέξει για δεύτερη φορά τον πρώτο της μαύρο Πρόεδρο. Στην Πολωνία είχε εκλεγεί πρωθυπουργός ο Ντόναλντ Τουσκ που τώρα είναι Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Σε πολλά μέρη του κόσμου σημειώνονταν θετικές εξελίξεις. Σήμερα η αμερικανική κοινωνία που πέρασε τόσα εξαιτίας του Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να υποφέρει από τον διχασμό. Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Βραζιλία έχουν πάει προς τα πίσω. Ο αυταρχισμός σε χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα έχει προχωρήσει. Η δημοκρατία δυστυχώς είναι πιο ευάλωτη από ποτέ. Υπάρχουν βέβαια και μερικά θετικά παραδείγματα. Ένα από αυτά θα μπορούσε να θεωρηθεί η Ελλάδα στην οποία υπάρχει μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα συγκριτικά με 10 χρόνια πριν. Χώρες όμως, όπως η Ελλάδα και η Νέα Ζηλανδία, που βρίσκονται σε μία καλύτερη μοίρα ως προς την εξέλιξη της δημοκρατίας είναι οι εξαιρέσεις.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημοκρατία σήμερα;
Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η δημοκρατία σήμερα είναι η ανισότητα. Μεγάλες προκλήσεις βέβαια είναι και η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση που αλλάζει τη δημογραφία των χωρών και η τεχνολογία, τις εξελίξεις της οποίας αδυνατούν να ακολουθήσουν η δημοκρατία και οι θεσμοί.
Μιλήστε μας για το Democracy & Culture Foundation.
Πριν από τρία χρόνια αποφασίσαμε να απομακρύνουμε το Athens Democracy Forum από την εμπορική δομή των New York Tımes και να ιδρύσουμε ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα. Δημιουργήσαμε έτσι το Democracy & Culture Foundation γιατί πιστεύουμε ότι η δημοκρατία είναι πολιτισμός. Θέλουμε να προσεγγίσουμε την εξέλιξη της δημοκρατίας μέσα από πολιτιστικά και κοινωνικά θέματα και να τη βοηθήσουμε να ανακτήσει τη δύναμή της. Στο πλαίσιο αυτό διεξάγεται και το συνέδριο Art for Tomorrow που φέτος πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Το σκεπτικό σε αυτό το συνέδριο είναι να εξετάσουμε την επιρροή της τέχνης στην κοινωνία μας. Δεν μελετάμε την τέχνη από τη σκοπιά της επένδυσης αλλά την αντιμετωπίζουμε ως καταλύτη κοινωνικής ανάπτυξης. Εξετάζουμε δηλαδή το πώς μπορεί η τέχνη και ιδιαίτερα η σύγχρονη τέχνη να βοηθήσει τον πολίτη να εκφραστεί πιο ελεύθερα και πιο δημιουργικά και πώς μπορεί να τον παροτρύνει να συμμετέχει στην κοινωνική και πολιτική ζωή.
Γιατί αποφασίσατε να φέρετε φέτος το Art for Tommorow στην Αθήνα;
Μετά από 10 χρόνια κρίσης παρατηρείται μία ανάπτυξη στον τομέα της τέχνης στην Αθήνα. Τα τελευταία χρόνια γίνονται πολύ σημαντικά πράγματα. Για παράδειγμα καινούργιες γκαλερί ανοίγουν και ξένοι καλλιτέχνες «αγκαλιάζουν» την Αθήνα. Θεώρησα λοιπόν ότι αυτό που συμβαίνει στην πόλη αυτή ταιριάζει με τη θεματολογία του Art for Tomorrow. Η Αθήνα έχει να προσφέρει κάτι διαφορετικό, το πάντρεμα της αρχαιότητας με τη σύγχρονη τέχνη. Έπαιξε επίσης ρόλο το γεγονός ότι είμαι Έλληνας της διασποράς.
Ποια πιστεύετε ότι είναι η θέση της Αθήνας στον διεθνή καλλιτεχνικό χάρτη;
Είναι δεδομένο ότι το Παρίσι, το Λονδίνο, το Βερολίνο θεωρούνται πόλεις της τέχνης. Η Αθήνα όμως είναι διαφορετική γιατί εμπνέεται από την αρχαιότητα αλλά και από ό,τι συμβαίνει σήμερα. Αυτά που έχει περάσει η Αθήνα τα τελευταία δέκα χρόνια οικονομικά και πολιτικά λίγες πόλεις στην Ευρώπη τα έχουν περάσει. Πιστεύω ότι η Αθήνα έχει τρομερές δυνατότητες. Πρέπει όμως να αποκτήσει περισσότερη αυτοπεποίθηση και να γίνει πιο εξωστρεφής. Αν τα καταφέρει, θα παίξει σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη τέχνη διεθνώς.
Μπορείτε να μας μεταφέρετε στην αρχή της επαγγελματικής σας σταδιοδρομίας; Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τα ΜΜΕ;
Έγινε τυχαία. Σπούδασα οικονομικά στην Αυστραλία και ως φοιτητής δούλευα part time σ’ ένα κατάστημα. Ένας από τους πελάτες έτυχε να δουλεύει στον χώρο των media και μου πρόσφερε μία δουλειά. Σκέφτηκα «γιατί όχι;». Παρότι δεν ήταν σχετική με τα οικονομικά σκόπευα ν’ απασχοληθώ για λίγο και μετά να ψάξω μία άλλη δουλειά πάνω στο αντικείμενό μου. Αλλά μου άρεσε τόσο πολύ ο χώρος των media που τελικά παρέμεινα σε αυτόν. Ξεκίνησα αρχικά να εργάζομαι σε μία εφημερίδα του Ρούπερτ Μέρντοχ και μετά δούλεψα για λογαριασμό των New York Times στο Χονγκ Κονγκ, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Βέβαια από μικρός αγαπούσα τις εφημερίδες και μου άρεσαν ιδιαίτερα οι διεθνείς ειδήσεις. Μέσα από τον χώρο των media και της επικοινωνίας καλλιέργησα διάφορα ενδιαφέροντα που με ώθησαν να δημιουργήσω αυτό το ίδρυμα για τη δημοκρατία και τον πολιτισμό.
Σας επηρέασαν οι ελληνικές σας ρίζες;
Το γεγονός ότι μεγάλωσα ως Έλληνας της διασποράς στην Αυστραλία, μία αγγλοσαξονική χώρα, διεύρυνε την σκέψη μου και μου έδωσε τα ερεθίσματα ώστε να κάνω αυτό που κάνω σήμερα. Το πάντρεμα ελληνισμού και αγγλοσαξονικής παιδείας με έκαναν αυτό που είμαι. Με βοήθησε το γεγονός ότι έχουμε αυτή την τεράστια πολιτιστική κληρονομιά. Όταν ζούσα για παράδειγμα στο Χονγκ Κονγκ είχα παρατηρήσει ότι μου «άνοιγαν πόρτες» πιο εύκολα όταν έλεγα ότι είμαι Έλληνας από ότι όταν έλεγα ότι είμαι Αυστραλός.
Νιώθετε την ανάγκη να κάνετε πράγματα για την Ελλάδα;
Ναι. Ο πατέρας μου που πέθανε πριν 12 χρόνια μου έλεγε «Γιε μου να κάνεις κάτι για την Ελλάδα». Τον ρώταγα: «Τι να κάνω για την Ελλάδα μπαμπά; Εγώ δεν είμαι πολιτικός, στους New York Times δουλεύω». «Ακριβώς, αν μπορέσεις να αξιοποιήσεις την θέση σου εκεί θα καταφέρεις πολύ περισσότερα πράγματα απ’ ότι θα κατάφερνε οποιοσδήποτε πολιτικός για την Ελλάδα», μου απαντούσε. Νομίζω ότι αυτό άφησε κάτι σε εμένα. Νιώθω την ενέργεια των γονιών μου που δεν ζούνε πλέον γύρω μου. Αυτή με ωθεί να κάνω πράγματα. Αυτή η ενέργεια είναι ελληνική γιατί και οι δύο γονείς μου ήταν Έλληνες. Ίσως γι’ αυτό παρότι δεν γεννήθηκα στην Ελλάδα θέλω να κάνω πράγματα γι’ αυτήν.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Αυτό που θα ήθελα είναι να δημιουργηθεί μέσω του Ιδρύματος ένα παγκόσμιο κέντρο δημοκρατίας. Είναι κάτι που η ανθρωπότητα και η δημοκρατία που αντιμετωπίζει τόσες προκλήσεις το έχουν μεγάλη ανάγκη. Το όνειρό μου είναι αυτό το κέντρο, το οποίο θα βοηθήσει τη δημοκρατία να εξελιχθεί, να γίνει στην Αθήνα. Απαιτείται όμως πολλή δουλειά, πίστη και συνεργασία για να υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο.
