Το δυστύχημα με τη νέα σεζόν που ξεκινάει το φετινό φθινόπωρο για το Εθνικό Θέατρο είναι ότι το βρίσκει με αλλαγή καλλιτεχνικής διεύθυνσης, κάτι που αναμενόμενα επεμβαίνει στη ροή της λειτουργίας του. Το ευτύχημα είναι -και μένει να αποδειχθεί- πως αυτή η αλλαγή φέρνει στο τιμόνι του τον Στάθη Λιβαθινό. Ο νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής παρέλαβε, ήδη από τον Απρίλιο, έτοιμο το ρεπερτόριο της σεζόν από τον προκάτοχό του Σωτήρη Χατζάκη· το πρώτο ερώτημα που εύγλωττα σχηματίστηκε ήταν: ποια θα είναι η συμβολή του Λιβαθινού σε αυτό; Η δίωρη σχεδόν συνέντευξη τύπου έδωσε μια πρώτη απάντηση.
Αφήνοντας στους καλλιτεχνικούς συντελεστές (σκηνοθέτες, συγγραφείς) την παρουσίαση του ρεπερτορίου, ο Λιβαθινός εστίασε στο συνολικότερο όραμά του για το Εθνικό Θέατρο και στις κινήσεις του προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί τόσο στην κρισιμότητα της στιγμής κατά την οποία αναλαμβάνει το Θέατρο («ίσως η πιο δύσκολη στιγμή του μετά τον Πόλεμο») όσο και στην πολιτική ρευστότητα των καιρών («δεν ξέρουμε πόσες συναντήσεις θα έχουμε μαζί»)· επισημαίνοντας, επίσης, το γεγονός της «μη πολιτικής επιλογής» του προσώπου του για τη θέση, ευχήθηκε τέτοιες μη πολιτικές επιλογές «να γίνουν κατεστημένο», ενώ αναφέρθηκε και στην έναρξη της συνεργασίας του Εθνικού Θεάτρου με το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο ως «μέγας χορηγός» του Θεάτρου έρχεται όχι απλώς να συνδράμει οικονομικά στη λειτουργία του, αλλά και να εγκαινιάσει ένα νέο πεδίο καλλιτεχνικής συνδιαλλαγής μεταξύ του Θεάτρου και της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών – κάτι που επιδιώκεται να γίνει και με άλλους θεατρικούς φορείς, όπως η ΕΛΣ, το ΚΘΒΕ, ο ΘΟΚ.
Το πρόγραμμα του Εθνικού Θεάτρου για τη Χειμερινή Περιόδο 2015 – 2016
Ο Λιβαθινός έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην παιδευτική λειτουργία ενός εθνικού θεάτρου, που «οφείλει να ψάχνει το κοινό του στα ευρύτερα στρώματα μιας κοινωνίας», και διευκρίνισε πως στο ερώτημα «φτηνό, μέτριο θέατρο για πολλούς ή ακριβό θέατρο για λίγους;», το Εθνικό Θέατρο επιθυμεί να απαντήσει προσφέροντας ακριβό, υψηλού επιπέδου θέατρο σε πολλούς. Η -κατά το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη- επαφή των θεατών με το θεατρικό φαινόμενο φαίνεται να τον απασχολεί ιδιαίτερα· σε αυτό το πλαίσιο, στις φετινές παραστάσεις της Επιδαύρου, ένας μικρός αριθμός θεατρολόγων (που του χρόνου αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί) προετοίμαζε το κοινό για το έργο και την παράσταση και μετά το τέλος της συζητούσε μαζί του, ενώ για τη σεζόν που ξεκινάει προγραμματίζονται «ανοιχτές πρόβες», που θα δίνουν τη δυνατότητα σε όσους το επιθυμούν να παρακολουθήσουν -δωρεάν- τη διαδικασία των δοκιμών μιας παράστασης. Σε αυτήν την προσπάθεια εντάσσεται και η χειμερινή περιοδεία σε παραμεθόριες περιοχές, που εγκαινιάζεται φέτος, και μάλιστα με την παράσταση που ξεχώρισε στην «Ανοιχτή Πλατφόρμα» νέων δημιουργών.
Με ιδιαίτερη έμφαση ο Λιβαθινός αναφέρθηκε στην καλλιτεχνική εκπαίδευση, αναγγέλλοντας τη συνέχιση του studio θεατρικής συγγραφής, την οργάνωση σεμιναρίων σκηνογραφίας και φωτισμών, θεατρικά εργαστήρια για εκπαιδευτικούς και παιδιά, αλλά και την επισταμένη μελέτη του αρχαίου δράματος που θα πραγματοποιηθεί με την ίδρυση του Διεθνούς Εργαστηρίου Αρχαίου Δράματος (σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δελφών). Συνεπακόλουθα, αναφέρθηκε και στο όραμά του για τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, που φαίνεται να είναι και το πιο επίμονο. Έναρξη λειτουργίας τμήματος σπουδών Σκηνοθεσίας, αναβάθμιση και ανωτατοποίηση της Σχολής από τριετή σε τετραετή, και μετεγκατάστασή της σε άλλο κτήριο είναι οι βασικοί άξονες του προγραμματισμού του, ένας προγραμματισμός που θα πρέπει να περιμένει (για πόσο άραγε;), καθώς δεν έλαβε τη σύμφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου· το γεγονός αυτό προκάλεσε, δικαιολογημένα, και τις περισσότερες αντιδράσεις εκ μέρους των ανθρώπων του Τύπου που παρευρέθησαν στην παρουσίαση. Ο Στάθης Λιβαθινός, επεσήμανε επίμονα την αναγκαιότητα της παρουσίας ενός Διοικητικού Συμβουλίου που θα ελέγχει την καλλιτεχνική διεύθυνση, και θα ανοίγει διάλογο μαζί της, αλλά δεν παρέλειψε και να αναφέρει χαρακτηριστικά πως «δεν έχουμε να κάνουμε με ένα Διοικητικό Συμβούλιο που μου λέει ενθαρρυντικά “προχώρα, είμαστε μαζί σου”».
Οι σκηνοθέτες Πρόδρομος Τσινικόρης (αριστερά) και Ανέστης Αζάς (δεξιά) στο τιμόνι της Πειραματικής Σκηνής που θα επαναλειτουργήσει
Κορύφωση της σφραγίδας του Λιβαθινού στο Εθνικό Θέατρο αποτελεί η επαναλειτουργία της Πειραματικής Σκηνής, που είχε λειτουργήσει υπό την εποπτεία του επί εποχής Νίκου Κούρκουλου, και την οποία τώρα παραδίδει στο δίδυμο Πρόδρομου Τσινικόρη–Ανέστη Αζά. «Από τον ιδρυτικό νόμο του Εθνικού Θεάτρου επιβάλλεται η έρευνα και η μελέτη των νέων μορφών θεατρικής δημιουργίας» επεσήμανε πριν δώσει τον λόγο στους δύο σκηνοθέτες, που παρουσίασαν εν συντομία ένα πλούσιο πρόγραμμα που περιλαμβάνει: πέντε νέες παραγωγές (από τους Γ. Μαυραγάνη, Π. Δημητρακοπούλου, Γ. Περλέγκα, Μ. Πανουργιά, Μ. Πρωτόπαππα), τις δύο δικές τους δουλειές που παρουσιάστηκαν στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών («Στη μέση του δρόμου» και «Υπόθεση Φαρμακονήσι»), δύο μετακλήσεις από το εξωτερικό, κάλεσμα στις θεατρικές ομάδες της Αθήνας για τη δημιουργία παραστάσεων με θέμα τον ελληνικό Εμφύλιο, φιλοξενία της νέας δουλειάς των Χάρη Πεχλιβανίδη και Κορίνας Βασιλειάδου, που βραβεύτηκαν φέτος για δεύτερη φορά με την Υποτροφία Ίψεν από το Διεθνές Ινστιτούτο Ίψεν της Νορβηγίας: «Εμείς: για μια δραματουργία της κρίσης», ένα διετές project που, παίρνοντας αφορμή από πέντε έργα του Ίψεν, διαπραγματεύεται τη σύγχρονη ελληνική ιστορία από τις εκλογές του 1981 ως τις εκλογές του 2015, καθώς και άλλες μικρότερες δράσεις.
Όσον αφορά στο βασικό ρεπερτόριο -το οποίο, κατά τη δήλωση του Λιβαθινού, «πειράχτηκε και διαμορφώθηκε, έτσι ώστε να θεωρείται πια παιδί μας»-, επήλθαν κάποιες αλλαγές, όμως η συντριπτική πλειοψηφία των επιλογών Χατζάκη, διατηρείται. Κάποιες εξ αυτών εξαρχής εγείραν επιφυλάξεις, αν μη τι άλλο λόγω του φιλόδοξου μεγέθους τους, όπως τα δύο κλασικά αριστουργήματα της ρωσικής λογοτεχνίας, «Έγκλημα και τιμωρία» και «Άννα Καρένινα», που ανεβαίνουν επί σκηνής σε σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη και του Πέτρου Ζούλια, αντίστοιχα· όχι όμως και ο «Ριχάρδος ο Γ΄» στη σκηνοθεσία του Χουβαρδά, που αποτελεί ένα από τα δυνατότερα «χαρτιά» του Θεάτρου, ή το «Δαμάζοντας τα κύματα», σε –πανελλήνια πρώτη– σκηνοθεσία της Ρούλας Πατεράκη, που αναμένεται επίσης με ενδιαφέρον. Επιλογές της απερχόμενης διεύθυνσης αποτελούν, επίσης, ο «Θάνατος του εμποράκου» (σκηνοθεσία Στ. Φασουλής), ο «Γαλιλαίος» (σκηνοθεσία Β. Θεοδωρόπουλος), το «Πανηγύρι» (σκηνοθεσία Θ. Παπαγεωργίου), και το νέο έργο του Β. Κατσικονούρη «Καγκουρώ» (σκηνοθεσία Δ. Μυλωνάς), αλλά και η παρουσία της Λυδίας Κονιόρδου στην Παιδική Σκηνή με τον «Σιμιγδαλένιο», ενώ η σεζόν θα ξεκινήσει με την επανάληψη της «Φιλουμένας», στη σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή. Από τον προηγούμενο προγραμματισμό, παραμένουν στο σκηνοθετικό δυναμικό του Εθνικού Θεάτρου ο Νίκος Μαστοράκης και η Άντζελα Μπρούσκου, αλλά αλλάζουν το ρεπερτόριό τους: ο Μαστοράκης (αντί της «Μάνα κουράγιο») σκηνοθετεί -σε πανελλήνια πρώτη- τους «Ξένους» του Καταλανού Σέρτζι Μελμπέλ (τον γνωρίσαμε με το «Μετά τη βροχή», που έχει ανέβει στο Αμόρε και την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης»), και η Μπρούσκου –επίσης σε πανελλήνια πρώτη– το έργο του Γιώργου Βέλτσου «Μάγκντα Γκαίμπελς», με σαφή έμπνευση και αναφορά στον στυλοβάτη της ναζιστικής προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς και τη σύζυγό του.
Όλα αυτά θα γεμίσουν τις Σκηνές του Εθνικού Θεάτρου, που, κατά την επιθυμία του Λιβαθινού, θα αποκτήσουν σταδιακά η καθεμιά τη δική της ταυτότητα -για παράδειγμα, η Νέα Σκηνή του κτηρίου Τσίλλερ θα αφιερωθεί από του χρόνου αποκλειστικά στη νεοελληνική δραματουργία-, μαζί με τις υπόλοιπες (νέες και παλαιότερες), τις κοινωνικές, δράσεις του, που απευθύνονται σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού (ασθενείς, μετανάστες, εξαρτημένα άτομα κ.ά.).
Αν μη τι άλλο, φιλόδοξο το όραμα του νέου Καλλιτεχνικού Διευθυντή και με τις ενδεχόμενες τρικλοποδιές ένθεν και έξωθεν να καραδοκούν εμείς δεν μπορούμε παρά να ευχηθούμε καλή αρχή!
—
Δείτε εδώ αναλυτικά το ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου για την χειμερινή περίοδο 2015-16
