Πριν από πενήντα χρόνια κυκλοφόρησε ένας δίσκος στου οποίου το εξώφυλλο διαγραφόταν ένα πρισματικό φάσμα τριγώνου σε μαύρο φόντο. Fast forward λίγα χρόνια και το Dark side of the moon των Pink Floyd συμπεριλαμβανόταν ήδη σε όλες τις λίστες με τα κλασικά άλμπουμ της ροκ μουσικής, δίπλα στο Sargeant Pepper’s Lonely Hearts Club Band, το Sticky Fingers, το Who’s Next, το Ziggy Stardust, την Μπανάνα των Velvet Underground και τόσα άλλα.
Εν πολλοίς ήταν ο δίσκος που οι Pink Floyd ήταν γραφτό τους να κάνουν, ένα σημείο τομής των garage, ψυχεδελικών και art rock επιρροών τους με μια πιο φιλόδοξη θεματική, ώριμες μελωδίες, πειραματική αισθητική αλλά και στροφή προς ένα πιο ευρύ κοινό, με τελικό αποτέλεσμα της εκτόξευσής τους στο προσκήνιο της παγκόσμιας μουσικής σκηνής του τελευταίου μισού αιώνα.
Ομολογώ ότι δεν ακούω πια και τόσο Pink Floyd. Όχι γιατί τους έχω ξεπεράσει ή γιατί έχω αναθεωρήσει τη μουσική τους, αλλά επειδή έχοντας υπάρξει φανατικός οπαδός τους όταν σφυρηλατούσα ακόμη την ταυτότητά μου και το γούστο μου στη μουσική, τους έχω ακούσει τόσο πολύ για τόσα χρόνια που πια δύσκολα θα κάνω την επιλογή να βάλω κάποιο τραγούδι τους να ακούσω.
Το ίδιο ισχύει και για τόσα κλασικά έργα τέχνης και λογοτεχνίας που έχουν διαμορφώσει την προσωπικότητά μου: Δεν θα κάτσω πια να διαβάσω Ντοστογιέφσκι, Τολστόι ή τα διηγήματα του Χέμινγουεϊ, γιατί προτιμώ να εξερευνώ νέους ορίζοντες, όμως ίσως να κάνω λάθος και θα έπρεπε να τα επισκέπτομαι ξανά και ξανά.
Από την άλλη όμως σε καμία περίπτωση δεν νιώθω ότι τα προδίδω, γιατί όλα τα παραπάνω είναι πλέον χαραγμένα μέσα μου σε βαθμό που είναι αδύνατον να τα διαχωρίσω από το ποιος είμαι. Και αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι αγιοποιώ οτιδήποτε αγάπησα παλιότερα, επειδή φοβάμαι πως μια εκ νέου επισκόπηση θα φέρει στην επιφάνεια αδυναμίες που επέλεγα τόσα χρόνια να αγνοώ, ώστε να μην έρχονται σε αντίθεση με την εξιδανίκευση μιας νεανικής αγνότητας. Αγαπώ όλα αυτά που με έχουν στιγματίσει έχοντας ενστερνιστεί τα όποια αρνητικά τους σημεία, εξακολουθώ να τα αγαπώ ενδεχομένως και λόγω αυτών.
Γι’ αυτό και δεν θα επιλέξω να μιλήσω για τη μουσική του Dark Side of the Moon, αφ’ ενός επειδή έχουν γραφτεί τόσα πολλά για όλα τα κλασικά άλμπουμ και αφ’ ετέρου επειδή προτιμώ να εστιάσω στον κύριο λόγο που αυτός είναι ο δίσκος που με έχει επηρεάσει περισσότερο από την ευρύτερη σφαίρα αυτού που αποκαλούμε σύγχρονη popular music και ταυτόχρονα τον λόγο που πιστεύω ότι οι Pink Floyd διαφέρουν από κάθε άλλο συγκρότημα, έχοντας συντελέσει μια σιωπηλή επανάσταση κόντρα στο ρεύμα της εποχής.
Το Dark Side of the Moon είναι ένας από τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος, δίσκος ροκ συγκροτήματος που έγινε γνωστός ως concept album. Δηλαδή ένας δίσκος που παρουσιάζει συγκεκριμένη θεματική ενότητα και συνοχή. Πολλά έχουν γραφτεί σχετικά με το κίνητρο πίσω από τη δημιουργία του άλμπουμ ή τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των κομματιών, τα οποία κανονικά διαδέχονται το ένα το άλλο χωρίς κενό. Όμως για μένα το θέμα είναι απλό όσο και υπερφιλόδοξο: η ίδια η ζωή, η ανθρώπινη εμπειρία σε μια δυτική κοινωνία τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Ίσως γι’ αυτό ξεκινάει και τελειώνει με τον χτύπο της καρδιάς, ιχνηλατεί την πορεία μιας ζωής και των ζυμώσεων, εξωγενών και εσωτερικών, που διαμορφώνουν τη συνείδηση. Χρόνος και εξέλιξη, χρήμα και πειρασμός, λογική και τρέλα, είναι μερικά μόνο από τα δίπολα πάνω στα οποία είναι στημένο ως σύλληψη αυτό το συμφωνικό σχεδόν έργο.
Πιο πολύ όμως εγώ προσωπικά θαύμασα την επιλογή της μπάντας να αφαιρέσει από την εξίσωση το ποιοι ήταν οι ίδιοι ως εικόνα και προσωπικότητες, αφήνοντας τη μουσική να μιλήσει από μόνη της. Αυτό βεβαίως ήταν ο βασικός τους προσανατολισμός, τον οποίο και ακολούθησαν σε όλη τη διάρκεια της καριέρας τους. Χρειαζόταν όμως τεράστια τόλμη και ωριμότητα να επιλέξεις συνειδητά αυτό τον δρόμο. Σε μια εποχή που εκατομμύρια πιτσιρικάδων ξεροστάλιαζαν θεοποιώντας τα ινδάλματά τους μέσα από κάθε είδους φαντασιώσεις, σε μια εποχή που το personality cult των ροκ μουσικών είχε αρχίσει να αγγίζει ψυχωτικά επίπεδα, όπου η εξιδανίκευση της εικόνας είχε γίνει απαράβατος κανόνας, οι Pink Floyd επέλεξαν να γίνουν γνωστοί μονάχα από το έργο τους, τη μουσική, τους στίχους αλλά και το υπέροχο artwork που πλαισίωνε ένα συγκεκριμένο, πλούσιο όσο και φιλόδοξο όραμα.
Χωρίς πιασάρικα singles, χωρίς κοινότοπα καψουροτράγουδα, χωρίς τη ναρκισσιστική προβολή του επιφανειακού, τα τέσσερα αγόρια από τη νότια Αγγλία (συν το περίφημο πέμπτο, το αιώνιο φάντασμα που πάντα θα αιωρούνταν από πάνω τους, την ακατηγοριοποίητη ιδιοφυία του Σιντ Μπάρετ που έχοντας πετάξει πολύ κοντά στον ήλιο κάηκε και γκρεμίστηκε στη γη μένοντας διανοητικά και συναισθηματικά ανάπηρος αλλά έχοντας αφήσει για πάντα το στίγμα του στην μπάντα) έπαιρναν σοβαρά αυτό που έκαναν, είχαν αποφασίσει να δημιουργήσουν ένα έργο που εξέφραζε κάτι ουσιαστικό παρά να διασκεδάσουν.
Τι να πρωτοπεί κανείς για την ίδια τη μουσική; Τις αιθέριες μελωδίες από την κιθάρα του μεγάλου Ντέιβιντ Γκίλμουρ, ή τον «μετρονόμο» Νικ Μέισον; Την εκπληκτική σύνθεση του Ρίτσαρντ Ράιτ στο Great gig in the sky με το σπαρακτικό φωνητικό σόλο; Τους απλούς αλλά συνάμα διορατικούς στίχους του Γουότερς; Την κρυστάλλινη και υποδειγματική παραγωγή του σπουδαίου Άλαν Πάρσονς; Είπα ότι δεν θα μιλήσω για αυτά, δεν πιστεύω ότι έχει ιδιαίτερο νόημα, αφού δεν έχω να προσθέσω κάτι ουσιαστικό που δεν έχει ειπωθεί ξανά και ξανά.
Γιατί τελικά όταν μιλάς για κάτι που έχεις αγαπήσει μιλάς για εσένα, για το ποιος είσαι. Μόνο που εγώ είμαι μονάχα ένας από τα εκατομμύρια των ανθρώπων από διαδοχικές πλέον γενιές που έχουν διαμορφώσει εν μέρει την ταυτότητά τους με βάση κάποια ακούσματα. Ένα από τα σπουδαιότερα εξ’ αυτών είναι σίγουρα αυτός ο εμβληματικός δίσκος με το τρίγωνο σε μαύρο φόντο στο εξώφυλλο. Breathe, breathe in the air, don’t be afraid to care…
