Δεν είναι παράξενο που ο Καββαδίας αν και ανήκε με «παράξενο τρόπο» στη γενιά του ’30 δε συνδέθηκε ποτέ με αυτήν; Είναι ίσως γιατί βρισκόταν μακριά. Στις θάλασσες και στα καράβια. Δεν είναι παράξενο που από αυτούς όλους τους ποιητές και συγγραφείς της γενιάς του ήταν και είναι μέχρι σήμερα ο πιο δημοφιλής στη συνείδηση του κόσμου; Μάλιστα, όταν εξέδωσε το Μαραμπού, η έκδοση εξαντλήθηκε τόσο γρήγορα που τα ποιήματά του κυκλοφορούσαν σε χειρόγραφα από χέρι σε χέρι. Δεν είναι παράξενο που ο Καββαδίας έγραψε ελάχιστα ποιήματα, μάλιστα όταν πέθανε ο αδερφός του σταμάτησε να γράφει εντελώς, δεν έβρισκε λόγο να το κάνει, αλλά όλα σχεδόν τα γνωστά του ποιήματα μελοποιήθηκαν από γενιές και γενιές διαφορετικών δημιουργών και όλοι τα σιγοψυθιρίζουν;
Πολλά δε γνωρίζουμε για τον Καββαδία. Κρατούσε τα μυστικά του, έδωσε ελάχιστες συνεντεύξεις, ήταν με το ένα πόδι στη στεριά και με το μυαλό στις ανοιχτές θάλασσες. Ήταν ένας άνθρωπος πνευματικός, αγαπούσε τους συγγραφείς του κόσμου, στο καράβι είχε μια φωτογραφία της Κάρσον Μακ Κάλλερς, σε ένα ποίημά του αναφέρει το Ζουρνάλ της Μαρί Μπασκιρτσέφ, ανάγνωσμα δημοφιλές σε όλη την Ευρώπη, σε ποιήματά του γράφει στίχους για τους μεγάλους ζωγράφους, τον Μοντιλιάνι και τον Τισιανό. Οι στίχοι του είναι ένα λεξικό του κόσμου, γεωγραφικές θέσεις, άγνωστες πόλεις, συνήθειες, γυναίκες όμορφες των λιμανιών. Με έναν τρόπο ο Καββαδίας ήταν μοναχικός, με τον ίδιο τρόπο ήταν και κοσμοπολίτης.
Μόνο το Μαραμπού, η πρώτη ποιητική του συλλογή από την οποία απέκτησε και το παρατσούκλι «Ο Μαραμπού» που εκδόθηκε και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1933 στον Κύκλο, εκδόθηκε άλλη 1 φορά από τις εκδ. Καραβίας (1947), 4 φορές στις εκδ. Γαλαξίας μαζί με το Πούσι (1961-1971), 16 φορές στις εκδ. Κέδρος (1975-1989) και, από τον Απρίλιο 1990 μέχρι τον Ιούνιο 2000, 13 φορές στις εκδ. Άγρα.
Μετά από πολύχρονη έρευνα ο δημοσιογράφος και μελετητής Μιχάλης Γελασάκης μάς παραδίδει ένα τόμο με ανέκδοτο και αθησαύριστο έργο, άγνωστες συνεντεύξεις του ποιητή, τον ναυτικό του φάκελο, τα καράβια που ταξίδεψε, ανέκδοτη αλληλογραφία, σπάνιες μαρτυρίες, αδημοσίευτες φωτογραφίες, τη σχέση του με τον Γιώργο Σεφέρη και άλλα ευρήματα με επεξηγηματικά κείμενα και σχόλια. Ο μυστηριώδης ανθρωπογεωγραφικός κόσμος του Κόλια, όπως τον έλεγαν οι φίλοι, γίνεται ακόμα πιο συναρπαστικός, με σταθερό φόντο τις ατελείωτες ώρες μοναξιάς «στην πλάτη της θαλάσσης», όπου μόνη συντροφιά ήταν ο ήχος των μορσικών σημάτων.
Ο Μιχάλης Γελασάκης αγαπά τον Καββαδία, φαίνεται αυτό από τις πρώτες γραμμές του βιβλίου, τον περιβάλλει με σεβασμό, αναδεικνύει λεπτομέρειες με τρόπο μυθιστορηματικό, σχεδόν ποιητικό. Κάθε κεφάλαιο του τόμου είναι ξεχωριστό για τον τρόπο που παρουσιάζεται. Ευρηματικό. Η έκδοση αυτή εμπλουτίζει και επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση και τη μελέτη γύρω από τον «Ιδανικό κι ανάξιο εραστή, των μακρυσμένων θαλασσών και των γαλάζιων πόντων», ο οποίος παραμένει ένας από τους δημοφιλέστερους και πιο διαβασμένους Έλληνες ποιητές.
«Ξεκίνησα ακούγοντας μελοποιημένους στίχους του, όπως οι περισσότεροι τα τελευταία 40 χρόνια. Συνέχισα διαβάζοντας. Με την ανάγνωση, ο κόσμος που ανοίχτηκε μπροστά μου ήταν πολύ ευρύτερος απ’ ότι με την ακρόαση. Άρχισα να ψάχνω ποιος είναι αυτός ο Καββαδίας και γιατί στην ευχή συμβαίνει αυτό μέσα μου κάθε φορά που διάβαζα τα ποιήματά του. Έπεφτα πρώτα στα γνωστά. Στα βιβλία του, στα βιβλία που γράφτηκαν για εκείνον και το έργο του, στις δημοσιεύσεις κλπ. Σιγά σιγά άρχισα να βρίσκω και άλλα πιο άγνωστα στοιχεία. Ξεκίνησα αρκετά μικρός, δεν είχα το κριτήριο να αξιολογήσω, οπότε τα έβαζα σε φακέλους. Με τον καιρό μαζεύτηκαν αρκετά. Το ένα έφερνε το άλλο. Όταν πια είχα τη σιγουριά ότι έχει νόημα να βγουν σε βιβλίο, δούλεψα πιο εντατικά. Βασικός στόχος ήταν να δημοσιευτούν μόνο σπάνια, άγνωστα και ανέκδοτα πράγματα για τον Νίκο Καββαδία. Με την υποστήριξη του λεξικογράφου και μελετητή του Καββαδία, Γιώργου Τράπαλη που έγραψε και τον τιμητικό για μένα πρόλογο του βιβλίου, του Βασίλη Μαλισιόβα και φυσικά του Σταύρου Πετσόπουλου των εκδόσεων Άγρα, που το φρόντισε σαν να ήταν δικό του, τελικά κυκλοφόρησε το πρώτο μου βιβλίο για το οποίο είμαι πολύ ευτυχισμένος. Είναι ωραίο να πιάνεις το όνειρό σου στα χέρια σου. Ποτέ δεν ξέρεις πόσο μακριά μπορεί να σε φτάσει ένα όνειρο. Το δικό μου με πήγε σε πολλούς αλλόκοτους τόπους και πολύ μακριά», μας λέει ο Μιχάλης Γελασάκης.
–
10 στοιχεία για τον Νίκο Καββαδία που μαθαίνουμε από το βιβλίο
Νίκος Καββαδίας – Ο Αρμενιστής ποιητής
[1] Ο Νίκος Καζαντζάκης σε συνέντευξή του την περίοδο που γίνεται η κουβέντα περί αφορισμού τού μιλάει με θαυμασμό για τη «Βάρδια» του Νίκου Καββαδία.
[2] Ο Γιώργος Σεφέρης αναφέρεται στον Μαραμπού τρεις φορές στα προσωπικά του ημερολόγια.
[3] Ο Κώστας Ουράνης αντιδίκησε δημόσια με τον Μ. Καραγάτση με αφορμή μία ομιλία του πρώτου, όπου αναφέρθηκε με ανακρίβειες στον Καββαδία.
[4] Γύρισε από το Αλβανικό μέτωπο με τα πόδια, γεμάτος ψείρες και αδύνατος.
[5] Συνομιλούσε με τον Νίκο Γκάτσο, ο οποίος τον παρότρυνε να ζητήσει από τον Σικελιανό θεατρικά έργα του Ευγένιου Ο’ Νηλ.
[6] Για κάποιο διάστημα ταξίδευε με περιοριστικούς όρους.
[7] Το πρώτο δίπλωμα του ασυρματιστή το έλαβε χωρίς εξετάσεις.
[8] Το ποίημα «οι 7 νάνοι στο ss Cyrenia» είχε αρχικό τίτλο «Έξοδος».
[9] Έγραφε κριτικές για θεατρικές παραστάσεις και βιβλία.
[10] Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης σε γράμμα του εκφράζει τον θαυμασμό του για το «Μαραμπού».
