Ο Δημήτρης Σκύλλας είναι συνθέτης σύγχρονης κλασσικής μουσικής και πιανίστας. Μεγάλωσε στο Βόλο και τα τελευταία αρκετά χρόνια ζει στο Λονδίνο. Οι μουσικές του έχουν ακουστεί στο Αβαείο του Γουέστμινστερ, στο Royal Albert Hall και στο V&A. Σε λίγες μέρες, το μουσικό σύμπαν που εμπνεύστηκε για την Ηλέκτρα του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου -την πιο αναμενόμενη φετινή παράσταση στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου – θα συνοδεύσει ζωντανά τους ηθοποιούς της σκηνής. Λίγο πριν την πρεμιέρα, επικοινωνήσαμε μαζί του και του ζητήσαμε να ακούσουμε πρώτοι ένα κομμάτι της δημιουργίας του. Προσηνής, ως συνήθως, ο Δημήτρης μοιράζεται μαζί μας ένα απόσπασμα από την Πάροδο της τραγωδίας – το λυρικό τμήμα που τραγουδά ο χορός κατά την είσοδό του στην ορχήστρα – που έγραψε τον περασμένο Φλεβάρη στην Πορτογαλία, επηρεασμένος από το φως της Λισαβόνας, τον Πικάσο, την Μπιορκ και τις τελετουργίες στην Κορέα και την Ιαπωνία…
Ποιο μέρος του έργου ακούμε στο απόσπασμα;
Στο απόσπασμα ακούμε μέρος από την Πάροδο της Τραγωδίας. Είναι το ηχητικό υλικό με το οποίο ξεκίνησα την συγκεκριμένη σύνθεση. Τολμώ να πω ότι είναι από τα αγαπημένα μου σημεία στην παράσταση, καθώς με τον σκηνοθέτη έχουμε χτίσει έναν πραγματικό διάλογο μεταξύ μουσικής και λόγου. Με γοητεύει να ακούω έναν ηθοποιό να χρησιμοποιεί τα τονικά ύψη ως εργαλείο έκφρασης και ύπαρξης στη σκηνή.
Η μεγαλύτερη έμπνευση ήρθε στην Πορτογαλία. Εκεί στο φως, τους στενούς δρόμους, τα χρώματα και τη μελαγχολική λίμπιντο, μπήκαν μέσα μου οι μουσικές βάσεις της Ηλέκτρας
Βάλε μας λίγο μέσα στη διαδικασία της έμπνευσης σου. Ήταν μια αμιγώς δική σου ιδέα ή έλαβες υπόψη σου και τις προτάσεις του Θάνου Παπακωνσταντίνου;
Θα ήταν λάθος να πω ότι δεν έλαβα υπόψη μου τον σκηνοθέτη, ας μην ξεχνάμε πως είναι θέατρο, όχι όπερα! Προσωπικά, προσπάθησα να εισχωρήσω στο όραμα της δουλειάς μας και να δημιουργήσω ήχο, ο οποίος συνυπάρχει με το οπτικό περιεχόμενο και τη δομή. Παράλληλα όμως, η καθαρά μουσική έμπνευση ήρθε από μόνη της, σχεδόν δεν την επέλεξα. Διαβάζοντας το κείμενο, μέρα με τη μέρα, το υλικό γεννήθηκε μόνο του, εγώ απλά το καταγράφω. Η μεγαλύτερη έμπνευση ήρθε στην Πορτογαλία. Είχα επιλέξει τη Λισαβόνα για να περάσω έναν μήνα τον Φεβρουάριο και να γράψω. Εκεί στο φως, τους στενούς δρόμους, τα χρώματα και την μελαγχολική λίμπιντο, μπήκαν μέσα μου οι μουσικές βάσεις της Ηλέκτρας.
Εκτός της Πορτογαλίας, θα έλεγες ότι έπαιξε κάποιον ρόλο και η πολύχρονη διαμονή σου στο Λονδίνο; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο έργο που είδες εκεί και σε επηρέασε;
Η μουσική μου είναι μία, αδιάσπαστη και ενιαία. Κάθε τι που τρώω, διαβάζω, παρατηρώ, ακούω, εισχωρεί στην προσωπικότητα μου και δίχως επιλογή στο έργο μου. Δε γράφω πολλά και διαφορετικά έργα, αλλά ένα και μοναδικό. Αυτό αλλάζει ανάλογα με την περίσταση, τα όργανα, την παρουσίασή του κλπ. Η μουσική της “Ηλέκτρας” έχει επιρροές από ποικίλα ερεθίσματα, μεταξύ άλλων από τη μουσική του 12ου αιώνα, από μοιρολόγια, από την εκκλησία και τους ύμνους, από τον Πικάσο, από την Μπιορκ και από τελετουργίες στην Κορέα και την Ιαπωνία.
Η μουσική της “Ηλέκτρας” έχει επιρροές από τη μουσική του 12ου αιώνα, από μοιρολόγια, από την εκκλησία και τους ύμνους, από τον Πικάσο, από την Μπιορκ και από τελετουργίες στην Κορέα και την Ιαπωνία.
Είναι μια μουσική για το έργο συνολικά ή ένα ξεχωριστό σάουντρακ που ακολουθεί την πορεία της Ηλέκτρας;
Αυτή η ερώτηση έχει τρομερό ενδιαφέρον! Νιώθω τυχερός γιατί ό,τι δημιουργώ είναι προορισμένο να παρουσιαστεί στο κοινό. Η αφορμή για τη δημιουργία της συγκεκριμένης μουσικής είναι η παράσταση. Για να το πω διαφορετικά, αν δεν υπήρχε αυτή η συνθήκη δεν θα είχα συνθέσει το παρόν υλικό. Μου έχουν γίνει πολλές προτάσεις για θέατρο στο παρελθόν και μέχρι τώρα είχα αναγκαστεί να αρνηθώ. Ο λόγος είναι απλός. Ένιωθα πως δε μου είχε ζητηθεί να γράψω Μουσική παρά “ηχοτοπία”. Αυτό είναι κάτι που προσωπικά δε με ενδιαφέρει από μόνο του. Αντίθετα, ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, μου ζήτησε να συνθέσω μουσική με έντονη παρουσία σε όλη τη διάρκεια της τραγωδίας. Ο χορός στη συγκεκριμένη παράσταση δε μιλά ποτέ, μόνο τραγουδά. Παράλληλα όμως, η μουσική της Ηλέκτρας έχει και ένα είδος αυτονομίας. Είναι έτσι φτιαγμένη ώστε να μπορεί να παρουσιαστεί και ως μουσικό έργο.
Τι όργανα ακούμε; Θα δούμε ζωντανά την ορχήστρα επί σκηνής ή θα ακούσουμε κάτι ηχογραφημένο;
Τα πάντα θα είναι ζωντανά. Αυτό με γοητεύει, συνομιλεί με κάτι ευγενικό και πρωτόγονο. Θα έχουμε συνολικά 5 όργανα, πνευστά, κρουστά και ένα μπαγιάν. Για τη συγκεκριμένη τραγωδία και παράσταση δε θα επέλεγα τη ηχογραφημένο, θα ήταν η εύκολη λύση και όχι το επιθυμητό αποτέλεσμα για μένα τον ίδιο. Είναι αλλιώς το να κάθεσαι στη μέση του αρχαίου θεάτρου και να ακούς το τύμπανο ζωντανά απέναντί σου.
Είναι η πρώτη φορά που γράφεις μουσική για θέατρο. Σκέφτεσαι να συνεχίσεις σ’ αυτόν τον δρόμο;
Το θέατρο με γοητεύει, ειδικά η τραγωδία. Η μουσική μου ήταν από πάντα τραγωδία. Τώρα απλά έρχεται σε πρακτική εφαρμογή θεάτρου και είναι υπέροχο. Θα ήθελα να συνεχίσω το θέατρο, αδιαμφισβήτητα, χωρίς όμως αυτό να πάρει χρόνο από τη σύνθεση για ”καθαρή”, concert μουσική, την οποία θεωρώ την ύψιστη τέχνη. Τον τελευταίο καιρό, βέβαια, μέσα μου υπάρχει και μαι άλλη σκέψη, την οποία πρώτη φορά μοιράζομαι δημόσια. Η σύνθεση για σινεμά.
