Τέσσερα επεισόδια έμειναν, τέσσερις εβδομάδες. Και επειδή ο Βινς Γκίλιγκαν κι οι συνεργάτες του έχουν βάλει φαίνεται απ’ τον καιρό του “Breaking Bad” ένα δημιουργικό στοίχημα να μην σταματούν να μας αιφνιδιάζουν και να μην σταματούν να πειραματίζονται με τους κανόνες της δραματουργικής αφήγησης, ξαφνικά τέσσερα επεισόδια πριν το τέλος του “Βetter Call Saul” όλοι οι ανοιχτοί λογαριασμοί μοιάζουν να έκλεισαν και τίποτα να μην έχει μείνει μετέωρο. Οπότε τώρα μας περιμένει τι ως θεατές; Κάποιους από τους ήρωες ξέρουμε τι τους περιμένει. Ο κόσμος του “Breaking Bad”. Mια ηρωίδα ξέρουμε ότι ο κόσμος του “Breaking Bad” δεν την περίμενε και δεν την χώρεσε ποτέ. Ή εν πάση περιπτώσει έτσι νομίζουμε. Ποιος μπορεί να φανταστεί τι βιολί θα βαρέσουν στην προαναγγελθείσα επανεμφάνισή τους ο Γουόλτερ Γουάιτ κι ο Τζέσι Πίνκμαν;
Άνοιγμα παρένθεσης: αν δεν έχετε δει μέχρι και το επεισόδιο εννέα του έκτου κύκλου και πεντηκοστό ένατο από τα συνολικά εξήντα τρία του “Better Call Saul”, προειδοποιώ ότι θα γίνουν από εδώ και πέρα εκτεταμένα σπόιλερ, οπότε spoiler alert, spoiler alert, spoiler alert. Από την άλλη εκ των πραγμάτων το κείμενο αυτό απευθύνεται σε όσους έχουν δει ως τώρα τη σειρά και παίρνει ως δεδομένο ότι γνωρίζουν ποιος χαρακτήρας είναι ποιος και για τι μιλάω. Έτσι, έχοντας πετάξει έξω εξαρχής μεγάλο μέρος δυνητικών αναγνώστων, μένω με το υποσύνολο που έχει δει τη σειρά μέχρι και τέσσερα επεισόδια πριν το τέλος της. Κλείνω την παρένθεση, έχοντας προειδοποίησει για τα σπόιλερ και προχωρώ με τη συνείδηση μου ήσυχη.
Η ήσυχη συνείδηση που αποτελεί τελικά και την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στην Κιμ και τον Τζίμι στον τρόπο αντιμετώπισης ενός εξόχως τραυματικού γεγονότος, όπως η δολοφονία του Χάουαρντ από τον Λάλο, αλλά κι όλα τα υπόλοιπα εξίσου τρομακτικά συμβάντα της νύχτας της δολοφονίας. Ας κάνουμε όμως πρώτα ένα βήμα πίσω για να δούμε λίγο τη συνολικότερη εικόνα. Νομίζω ότι στο μέλλον θα αντιμετωπίζουμε τo “Breaking Bad” και το “Βetter Call Saul” ως ένα ενιαίο σύνολο, όπως τους «Νονούς» ας πούμε, όχι τόσο -ή εν πάση περιπτώσει όχι κυρίως- επειδή το δεύτερο ήταν spin-off και prequel του πρώτου, όσο γιατί και τα δύο τελικά περιγράφουν ιστορίες μεταμόρφωσης ανθρώπων, παίρνονταν όλον τον χρόνο που χρειάζεται, ώστε οι μεταμορφώσεις να συντελούνται ενώπιόν σου, επεισόδιο το επεισόδιο, σεζόν τη σεζόν, μπροστά στα μάτια σου και μπροστά στα μάτια των ίδιων των ηρώων, καθώς τους βλέπουμε να αλλάζουν και βλέπουν και οι ίδιοι τον εαυτό τους να αλλάζει, να γίνεται κάποιος άλλος, όχι με μια ξαφνική αναλαμπή, αλλά επειδή σύρεται προς τον νέο εαυτό, μέρα με την μέρα, απόφαση ζωής με την απόφαση ζωής, σταυροδρόμι με το σταυροδρόμι.
Όταν ξεκίνησε το “Better Call Saul”, γνωρίζοντας τι είδους γλίτσας ήταν ο Σολ Γκούντμαν και βλέποντας στη θέση του τον Τζίμι ΜακΓκίλ, θεωρήσαμε ότι παρακολουθούσαμε την ιστορία της μεταμόρφωσης του Τζίμι σε Σολ. Είχαμε κάνει λάθος κι εδώ. Παρακολουθούσαμε ταυτόχρονα την ιστορία της μεταμόρφωσης της Κιμ Γουέξλερ σε Κιμ Γουέξλερ – ΜακΓκίλ. Μέχρι τώρα, κάθε φορά που αναμέναμε από την Κιμ να κάνει ένα βήμα πίσω, εκείνη έκανε ένα βήμα εμπρός, όλο και πιο κοντά στον κόσμο του Τζίμι, μέχρι που έφτασε να αποτελεί εκείνη τον ηθικό αυτουργό του τελικού σχεδίου κατά του Χάουαρντ. Η εξέλιξη του χαρακτήρα της στο πέρασμα των σεζόν αντιτίθεται σε κάθε προσδοκία και σε κάθε στερεότυπο. Αλλά η Κιμ είχε τον απόλυτο έλεγχο του εαυτού της και των επιλογών της, όχι οι προσδοκίες μας. Ναι, οκ, ίσως δεν είχε και τόσο έλεγχο, η μαμά της κι ο τρόπος που μεγάλωσε κι όλα αυτά, αλλά και πάλι: η Κιμ είχε μεγαλώσει και δεν είχε γίνει η μαμά της. Κι εμείς, παγιδευμένοι στην εικόνα με την οποία την γνωρίσαμε, εξακολουθούσαμε να την κοιτάμε όπως την κοιτούσαμε αρχικά, όμως εκείνη άλλαζε και άλλαζε και άλλαζε.
Μέχρι εδώ όμως. Η Κιμ φιλά τον Τζίμι στο γκαράζ. Μια φορά μου ‘χες πει θα το νιώσανε κι άλλοι, πριν το τέλος πώς μοιάζει η σιωπή σαν αγάπη μεγάλη. Σε αγαπώ. Κι εγώ σε αγαπώ. Αλλά και τι σημαίνει αυτό όταν ως ζευγάρι είμαστε δηλητηριώδεις για τους άλλους γύρω μας; Το σημείο τομής και το σημείο ρήξης της Κιμ και του Τζίμι είναι εδώ. Τώρα εκείνη κάνει το βήμα προς τα πίσω. Τώρα δεν την παλεύει άλλο. Τώρα παραιτείται και χωρίζει. Τώρα η συνείδησή της την χτυπάει συντριπτικά και την στέλνει μένει να δούμε πού, ενώ ο Τζίμι, είτε έχει πολύ πιο ελαστική εν τέλει συνείδηση, είτε έχει μάθει από παιδί να είναι το απολωλός πρόβατο. Όσο και αν προσπάθησε να το πάρει αλλιώς δεν του βγήκε και τώρα δεν έχει να κάνει τίποτα άλλο απ’ το να βουλιάξει όσο πιο βαθιά γίνεται -κι ενδεχομένως κι όσο πιο ηδονικά γίνεται- στην περσόνα και στον κόσμο του Σολ Γκούντμαν.
Πόσο τυχαίο είναι ότι τεράστιο μέρος του “Better Call Saul” χτίζεται πάνω στην υπόθεση για τα γηροκομεία της Sandpiper, την ομαδική αγωγή, την αποζημίωση και μετά από την δολοφονία του Χάουαρντ για δύο επεισόδια δεν ξανακούμε λέξη για αυτό, ενώ η Κιμ εξαφανίζεται απ’ τη ζωή του Τζίμι και παραιτείται από δικηγόρος; Προσωπικά όσο μεγαλώνω πιστεύω όλο και λιγότερο στον τύπο, πιστεύω όλο και περισσότερο ότι ο τύπος λειτουργεί ως πρόσχημα, πιστεύω όλο και περισσότερο στην ουσία των πραγμάτων. Και η Κιμ με τον Τζίμι την υπηρετούσαν αυτή την ουσία. Την υπηρετούσαν φαινομενικά και μόνο; Δεν νομίζω. Έχασαν το δρόμο τους στην πορεία, παραγλυκάθηκαν στην πορεία με την παράκαμψη των κανόνων; Μήπως, όσα κακά κι αν έχει ο τύπος, δεν γίνεται να τον φτύνουμε και τελείως, μήπως όταν αποφασίζεις να παίξεις τελείως εκτός κανόνων, μήπως όταν αυτοαναγορεύεσαι εσύ σε κριτή του σωστού και του λάθους, δεν υπάρχει πια κανείς από πάνω σου να σε ελέγξει; Για να έρθει εκ των υστέρων και όταν είναι πια πολύ αργά να σε ελέγξει αυτό το κοκτέιλ νέμεσης και συνείδησης; Ας το πάρουμε αλλιώς. Αν δεν είχε συμβεί το κακό το τάιμινγκ, αν δεν είχε συμπέσει ο Λάλο την ίδια ώρα με τον Χάουαρντ στο σπίτι τους, αν το σχέδιό τους είχε πάει όπως το περίμεναν, αν απλά είχε φάει τα μούτρα του ο Χάουαρντ: πόσο «απλό» θα ήταν τελικά αυτό, πόσο ανώδυνο, πόσο οκ, πόσο επιτρεπτό; Ποιος αποφάσισε κι έκρινε τον αγιασμό των μέσων απ’ τον σκοπό; Υπό μια έννοια η Κιμ συντρίβεται για αυτό για το οποίο τελικά δεν φταίει, το οποίο αν άραγε δεν είχε συμβεί θα ήταν εντάξει με τη συνείδησή της;
Παρά ταύτα το επεισόδιο κατ’ εμέ δεν ανήκει στην Κιμ. Δεν ανήκει ούτε στον Μάικ, που μάλλον παραμένει ο λιγότερο εξελιγμένος απ’ τους βασικούς ήρωες της σειράς. Ανήκει στον Γκας. Σε μια σκηνή λίγων λεπτών, ο Τζιανκάρλο Εσπόζιτο, που έπαιζε με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο επί τόσα χρόνια σε ποιος ξέρει πόσα επεισόδια στο “Breaking Bad” και στο “Better Call Saul”, πραγματοποιεί τη δική του μεταμόρφωση. Σε μια σκηνή αριστουργηματικά γραμμένη, αριστουργηματικά σκηνοθετημένη και αριστουργηματικά παιγμένη, μπορούμε να δούμε πως ο Εσπόζιτο τόσο ανεπαίσθητα αλλά ταυτόχρονα και τόσο φωναχτά απελευθερώνεται, γλυκαίνει, λύνεται, γέρνει το σώμα του, ανοίγει το πρόσωπό του μαζί με τη σεξουαλική του ταυτότητα. Η συζήτηση και το συγκεκαλυμμένο φλερτ θα κρατήσει τόσο όσο. Ο Γκας δεν επιτρέπει στον εαυτό του την παραμικρή παρέκκλιση, επιστρέφει αμέσως πίσω στην γνωστή ακαμψία, στη γνωστή μάσκα του προσώπου του, μέχρι μια μέρα στο μέλλον να καούν πρόσωπο και μάσκα μαζί.
Τέσσερα επεισόδια ακόμα. Δεν υπάρχει κάτι εκκρεμές στον κόσμο του Σολ. Τι θα έρθουν να κάνουν ο Γουόλτερ και ο Τζέσι; Τι μας περιμένει στην Νεμπράσκα; Τι θα γίνει με τον Τζιν; Τι θα γίνει με την Κιμ; Θα την ξαναβρεί στη Νεμπράσκα; Θα είναι ένας τελείως άλλος άνθρωπος πια; Ποιος; Υπάρχει καμία σωτηρία για τον Τζίμι / Σολ / Τζιν και την Κιμ; Υπάρχει κάποιο ρομαντικό όνειρο που μπορεί να αναστηθεί ή αυτά ανήκουν σε σύμπαντα άλλων σειρών και ταινιών; Υπάρχει μια τελευταία τιμωρία; Πότε άρχισαν να χάνονται όλα για τον Τζίμι; Του αξίζει να σωθεί; Εν πάση περιπτώσει δεν μπορεί να παίξει για μια τελευταία φορά τα χαρτιά του καλά; Κι αυτός κι η μοίρα; Ελπίζουμε, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο. Κι ας έχουμε μάθει με τον πιο πικρό τρόπο απ’ τον Ντέιβιντ Τσέιζ και τους “Sopranos” ότι είναι λάθος να ταυτιζόμαστε και να θέλουμε το καλό ανθρώπων που ζουν μέσα στο πιο ακραίο και οργανωμένο έγκλημα. Αλλά απ’ την άλλη ο Σολ δεν έγινε ποτέ ένας απ’ αυτούς. Έγινε; Κι αν πήρε την πορεία της μεταμόρφωσης από Τζίμι σε Σολ, δεν μπορεί να υπάρξει μια ακόμη μεταμόρφωση, αυτή τη φορά προς την αντίστροφη πλευρά; Υπάρχει ακόμα ελπίδα στη Νεμπράσκα;
