Στα 31 του χρόνια, αποτελεί έναν από τους πολλά υποσχόμενους μουσικούς της νέας γενιάς στη χώρα μας. Ο λόγος για τον Ηλία Λιβιεράτο, τον Α’ Κορυφαίο στις βιόλες της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Και μπορεί να έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό από τη συνεργασία του με τον Λεωνίδα Καβάκο στη φιλανθρωπική συναυλία για την ανέγερση του μαιευτηρίου της Μαριούπολης, ωστόσο, ο πρόσφατα βραβευμένος με το βραβείο Jan Wallander μουσικός διαθέτει ένα αξιοζήλευτο βιογραφικό. Την Παρασκευή 4 Ιουνίου, ερμηνεύει ξανά ως σολίστ με τον Λεωνίδα Καβάκο στη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών για τα παιδιά πρόσφυγες από την Ουκρανία. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Με αφορμή την επερχόμενη εμφάνισή του, εξομολογείται τον θαυμασμό του για τον κορυφαίο Έλληνα βιολονίστα και μιλάει για το έργο του Μότσαρτ που πρόκειται να ερμηνεύσουν:
Πώς νιώθετε συμπράττοντας για δεύτερη φορά με τον Λεωνίδα Καβάκο;
Τι να πω! Το έχω ξαναπεί ότι ο Λεωνίδας Καβάκος ήταν από παιδί για μένα πρότυπο. Είναι ένα όνειρο που παίρνει σάρκα και οστά. Με τον άνθρωπο που κάποτε θαύμαζα από τη θέση του θεατή, τώρα να παίζω δίπλα στο Stradivarius του, ως ίσος προς ίσο..! Αλλά ταυτόχρονα γνωρίζοντας τον Λεωνίδα διαπιστώνω ότι είναι ένας πολύ προσεγγίσιμος άνθρωπος, που (στη συναυλία για το μαιευτήριο της Μαριούπολης με τον Τιμόθεο και τον Βασίλη) μας αντιμετώπισε ως ισάξιους με απόλυτο σεβασμό και συναδελφικότητα. Και ταυτόχρονα εκτιμώ ότι στο σημείο που βρίσκεται πια, θέλει να βοηθήσει νέους καλλιτέχνες στην πορεία τους. Νιώθω τεράστια τιμή, ευγνωμοσύνη, και ανυπομονώ.
Έχοντας και πρόσφατη εμπειρία ερμηνείας του έργου (με τον Φαίδωνα Μηλιάδη) ποιο το είδος του διαλόγου που αναπτύσσεται ανάμεσα στο βιολί και τη βιόλα;
Μελετώντας και εντρυφώντας στο έργο, δυναμώνει μέσα μου η αίσθηση ότι ο Μότσαρτ (είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα) συνομιλεί με την πρόσφατα τότε εκλιπούσα μητέρα του και επεξεργάζεται το τραύμα του χαμού της. Αλλά όποια και να είναι η αλήθεια, στο έργο υπάρχει εντονότατος ο διάλογος μεταξύ βιολιού και βιόλας. Το ένα όργανο συμπληρώνει και νοηματοδοτεί το άλλο, σχολιάζει πότε με παιχνιδιάρικη διάθεση, πότε με πόνο. Και το κάθε όργανο έχει τον δικό του ρόλο. Πρόκειται για ένα αριστούργημα της κλασικής λογοτεχνίας. Ειδικά δε το δεύτερο μέρος είναι σπάνιας ομορφιάς.
Για το τελικό αποτέλεσμα, πόσο σημαντική είναι η λειτουργική ισορροπία ανάμεσα στις σολιστικές και ορχηστρικές ενότητες αλλά και η ηχητική ισορροπία ανάμεσα σε εσάς και τον κύριο Καβάκο;
Η ορχήστρα έχει τον ρόλο του χορού μιας αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Ενίοτε συνοδεύει και άλλοτε σχολιάζει. Ταυτόχρονα μπορεί να βοηθήσει ή να δυσκολέψει το έργο των σολίστ. Γενικά χρειάζεται να υπάρχουν γρήγορα αντανακλαστικά και αντίδραση στις λεπτές πρωτοβουλίες είτε όσον αφορά στο χρώμα και τη δυναμική, είτε στο πλάσιμο του χρόνου (rubati), που δεν μπορεί να είναι ανιαρά σταθερός αλλά οφείλει να ακολουθεί τη δραματουργία της μουσικής. Ειδικά δε η συνοδεία στη βιόλα πρέπει να είναι λεπτεπίλεπτη, γιατί η βιόλα ως όργανο δεν φημίζεται τόσο για τα δυνατά της… ντεσιμπέλ. Έχω εμπιστοσύνη ότι οι συνάδελφοί μου θα κάνουν εξαιρετική δουλειά. Τώρα η ηχητική ισορροπία με ένα Stradivarius είναι πάντα μια πρόκληση. Αλλά νομίζω θα βρεθεί η χρυσή τομή.
Το δεύτερο μέρος της Συμφωνίας Κοντσερτάντε που πρόκειται να ερμηνεύσετε είναι ένα από τα πιο εκφραστικά μέρη που έχει γράψει ο Μότσαρτ. Πόσο καθοριστική, για το είδος του διαλόγου που αναπτύσσεται, είναι η οδηγία του Μότσαρτ να κουρδιστεί η βιόλα μισό ημιτόνιο ψηλότερα;
H συγκεκριμένη τεχνική ονομάζεται scordatura και είναι μια από τις πολλές «ιδιαιτερότητες» στο έργο αυτό. Έγινε κυρίως για τεχνικούς λόγους, ηχητικής ισορροπίας και τεχνικής διευκόλυνσης του μέρους της βιόλας.
Πώς νιώθετε μελετώντας αλλά και ερμηνεύοντας αυτό το έργο για 2η φορά κατά τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο;
Όσο ξανα-μελετάς και ξανα-ερμηνεύεις έργα που έχεις παίξει στο παρελθόν, αυτά ωριμάζουν κάπως μέσα σου. Έχεις μια πιο πλήρη εικόνα του έργου, αλλά έχεις μπει και στη δοκιμασία της πραγματικότητας, βλέποντας τι δούλεψε και τι δεν δούλεψε και γνωρίζεις πλέον τι δυσκολίες μπορεί να προέκυψαν (όπως το θέμα της ηχητικής ισορροπίας, της ελευθερίας στο tempo και τη δυνατότητα αντίδρασης της ορχήστρας, ή εδώ το κούρδισμα σε scordatura). Επίσης ξαναπαίζοντας το έργο, μου γεννιέται μια σκανδαλιάρικη επιθυμία να κάνω τα πράγματα λίγο διαφορετικά, ίσως γιατί απλώς δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι με τον ίδιο τρόπο. Τέλος, η προετοιμασία για μια ηχογράφηση είναι κάπως διαφορετική από την προετοιμασία μιας συναυλίας. Στην ηχογράφηση ξέρεις ότι μπορείς να επέμβεις στην ένταση ας πούμε, άρα μπορείς εύκολα να παίξεις πολύ ψιθυριστά ή flautando, επίσης ξέρεις ότι μπορείς να σταματήσεις και να επαναλάβεις κάποιο σημείο. Από την άλλη η συναυλία έχει το «μια και έξω», οπότε εκεί δημιουργείται κάτι μοναδικό που βέβαια είναι καταδικασμένο και να πεθάνει, αλλά αυτή είναι και η ομορφιά γιατί αντιδράς στη στιγμή, ακόμη και στην ενέργεια του κόσμου.
Τι σημαίνει για εσάς προσωπικά ο σημαντικός φιλανθρωπικός χαρακτήρας και ο σκοπός της συναυλίας;
Οι καλλιτέχνες οφείλουν να είναι ευαίσθητοι όχι μόνο στη μουσική τους αλλά και στα κοινωνικοπολιτικά συμβάντα της εποχής τους. Μου δίνει πολύ μεγάλη χαρά λοιπόν που μπορώ κάπως να συμβάλλω να απαλύνουμε τη δυστυχία που δημιουργεί αυτός ο πόλεμος και μάλιστα στα παιδιά. Και πάντα σε τέτοιες συναυλίες υπάρχει μια πολύ θερμή και ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, οπότε θέλω εκ των προτέρων να ευχαριστήσω το κοινό και να το παροτρύνω να δώσει το «παρών» σε μια πανδαισία μουσικής με σπουδαία έργα για έναν καλό σκοπό.
