Η mentha spicata είναι περισσότερο γνωστή ως δυόσμος, κοινή μέντα ή η μέντα του κήπου. Ανήκει στην οικογένεια της μέντας και έχει πολλές κοινές ιδιότητες. Ο δυόσμος είναι δημοφιλής σε τσάι, φρέσκος χρησιμοποιείται στη φρουτοσαλάτα, συχνά σερβίρεται με σαλάτες και κρέατα, ενώ θα τον συναντήσουμε πολύ συχνά στα καλοκαιρινά πιάτα που έρχονται, στα ελληνικά νησιά, θα στολίσουν τα πιάτα με το τζατζίκι και τους ντοματοκεφτέδες και όλα αυτά γιατί κανείς δεν μπορεί να μην απολαύσει το υπέροχο άρωμά του. Εντυπωσιακό, έντονο, ελαφρώς πικάντικο, γεμάτο δροσιά.
Το είδος mentha, το οποίο εκτιμήθηκε ιδιαίτερα για πολλούς αιώνες, προέρχεται από τις περιοχές της Μεσογείου και χρησιμοποιείται από τα πρώτα χρόνια. Ορισμένες ποικιλίες, μικρές παραλλαγές του menta spicata (ο κοινό μας δυόσμος) προήλθαν από την Αίγυπτο και τους Αγίους Τόπους – πιθανότατα μεταφέρθηκαν στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη από τους Σταυροφόρους. Στη μυθολογία τον έχουμε συναντήσει σε επιφάνειες κάτω από το φαγητό με σκοπό την εύνοια των Θεών λόγω της ελκυστικής μυρωδιάς της.
Οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν την ελκυστική μυρωδιά του ως άρωμα τρίβοντάς τον στα μπράτσα τους. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν συνήθως τη μέντα στα γεύματα ως αρωματικά σε σάλτσες, ως άρωμα που εμποτίζεται στο κρασί και επίσης για να διακοσμήσουν και να αρωματίσουν τα τραπέζια τους. Έλληνες και Ρωμαίοι στεφανώνονταν με μέντα στις γιορτές και οι μάγειρές τους αρωμάτιζαν τις σάλτσες και τα κρασιά τους με το απόσταγμά του, σύμφωνα με τον Πλίνιο. Πιστεύεται ότι οι Ρωμαίοι ήταν υπεύθυνοι για την εισαγωγή αυτού του βοτάνου στη Βρετανία. Ο βοτανολόγος Gerard λέει, «Η μυρωδιά χαίρει την καρδιά του ανθρώπου… η μυρωδιά της μέντας ξυπνά το μυαλό και τη γεύση σε μια άπληστη επιθυμία για κρέας».
Στη μαγειρική, διάφορα είδη μέντας χρησιμοποιούνταν συχνά ως αρωματικά. Ο δυόσμος χρησιμοποιείται κυρίως για γαστρονομικούς σκοπούς. Τα φρέσκα κλωνάρια χρησιμοποιούνται συχνά ωμά σε πατατοσαλάτες ή τριμμένα πάνω από φρέσκα πράσινα μπιζέλια ή σε σούπα μπιζελιού, ένας αγαπημένος συνδυασμός. Στην Ουαλία, χρησιμοποιούνται ενώ βράζουν το λάχανο και στη Γερμανία τα αποξηραμένα φύλλα μέντας σε σκόνη χρησιμοποιούνται συχνά για την επικάλυψη του πουρέ από μπιζέλια και φασόλια.
Διάσημη σε όλους η συνταγή Roasted Lamb Quarter περιέχει ένα ψητό που σερβίρεται με μαρούλι, αρακά και σάλτσα μέντας. Η σάλτσα μέντας απαιτεί τα φύλλα ενός φρέσκου δυόσμου, τα οποία αφαιρούνται από τον κορμό. Αφού πλυθούν και στεγνώσουν τα φύλλα, τα ψιλοκόβουμε, τα τοποθετούμε μέσα σε ένα ταψί με δύο κουταλιές της σούπας λευκή ζάχαρη. Μετά από λίγα λεπτά (για να μουλιάσουν), ανακατεύουμε τα φύλλα μέντας και τη ζάχαρη, προσθέτουμε έξι κουταλιές της σούπας ξύδι από λευκό κρασί.
Τίποτα όμως με τα βότανα δεν είναι τυχαίο. Η μέντα διεγείρει το πεπτικό σύστημα και αποτρέπει τον τυμπανισμό. Το έλαιο μέντας χρησιμοποιείται πιο συχνά για ιατρική χρήση. Σύμφωνα με τον Bass, είναι η πιο δημοφιλής φαρμακευτική μέντα. Το λάδι καταπολεμά τους πόνους του σώματος με την αντισπασμωδική του φύση. Ανακουφίζει επίσης τον οργανισμό από μετεωρισμό, κολικούς και άλλους κοιλιακούς πόνους. Είναι επίσης ωφέλιμο ως παράγοντας που αυξάνει τις εσωτερικές θερμοκρασίες για να προκαλέσει εφίδρωση. Τα φύλλα μέντας εμποτίζονται σε τσάγια για να επιτεθούν στο κρυολόγημα ή τη γρίπη.
Τα φύλλα μέντας είναι επίσης χρήσιμα για τη θεραπεία της αϋπνίας για τις ηρεμιστικές τους ιδιότητες. Λίγα φύλλα λεπτά κομμένα σε χλιαρό νερό πριν πάτε για ύπνο μπορούν να βοηθήσουν να χαλαρώσετε. Υπάρχουν πολλές ασφαλείς χρήσεις για τα βότανα της οικογένειας της μέντας, εκτός όμως από το να ομορφαίνουν και να αρωματίζουν το μπαλκόνι σας μπορείτε:
Στο φαγητό: φρέσκος ψιλοκομμένος δυόσμος στον αρακά, τα πράσινα φασόλια, τα καρότα, το κουνουπίδι ή τα κολοκυθάκια.
Στα ποτά: Παγώστε μερικά φύλλα δυόσμου για ένα πολύ δυνατό τσάι μέντας και μετά χρησιμοποιήστε τα παγάκια για δροσιστικά καλοκαιρινά ροφήματα!
Σε τσάι: Απλώς βάζετε τα φρέσκα φύλλα μέντας σε βραστό νερό για περίπου πέντε λεπτά και σερβίρετε. Είναι ένα εξαιρετικό πεπτικό βοήθημα μετά το δείπνο.
Και τις καλοκαιρινές μέρες ανακουφίστε τον πόνο από ερεθισμούς από τον ήλιο. Φτιάξτε ένα δυνατό τσάι μέντας και βάλτε το μείγμα στο ψυγείο. Εφαρμόστε απαλά στην καμένη περιοχή με βαμβάκι.
Δώσε μου δυόσμο να μυρίσω
λουίζα και βασιλικό
μαζί μ’ αυτά να σε φιλήσω
και τι να πρωτοθυμηθώ…
Μικρές Κυκλάδες – Οδυσσέας Ελύτης
