Το Σάββατο 11 Νοεμβρίου, η Ελευσίνα 2021 γιορτάζει τον ένα χρόνο από την ανακήρυξη της πόλης σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης με ένα μεγάλης κλίμακας έργο στο δημόσιο χώρο και πρωταγωνιστές τα παιδιά της Ελευσίνας. Με άξονα αφενός, την κεντρική ιδέα της Ελευσίνας 2021 «Μετάβαση στην EUphoria» και αφετέρου, την εγκατάσταση της Δανάης Στράτου στο Ελαιουργείο «Πάνω στη Γη, Κάτω από τα Σύννεφα», τα παιδιά της Ελευσίνας στέλνουν ένα μήνυμα ισότητας και ανθρωπισμού σε όλη τη Μεσόγειο.
Με θέμα το σπίτι, τον ξεριζωμό και την αναζήτηση νέας πατρίδας, περίπου 300 παιδιά ηλικίας 8-12, θα ζωγραφίσουν τα μηνύματά τους πάνω σε μικρά φωτιζόμενα αγγεία, που έχουν κατασκευαστεί ειδικά για την περίσταση. Στη συνέχεια, κρατώντας στα χέρια τους τα αγγεία, θα διασχίσουν τη Νικολαϊδου και το Ελαιουργείο για να καταλήξουν στη θάλασσα, όπου θα αφήσουν τα αγγεία τους να ταξιδέψουν σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα, η φωτεινή αυτή πομπή των 300 παιδιών ενεργοποιεί ηχητικά την πόλη της Ελευσίνας. Ο ήχος, διαχρονικός κώδικας επικοινωνίας, αντλείται από το ηχοχρωματικό σύμπαν του Ιάννη Ξενάκη, ο οποίος το 1967 με το έργο του “Περσέφασσα” (Περσεφόνη), συνέθεσε ίσως την εμβληματικότερη μουσική περιγραφή του ομώνυμου μύθου. Τα παιδιά λειτουργούν διαδραστικά, συνομιλούν ηχητικά με το έργο της Δανάης Στράτου και επιστρέφουν με έναν μοναδικό τρόπο τον μύθο στην πόλη που γεννήθηκε .
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της εκδήλωσης, τα παιδιά που συμμετέχουν, παρακολουθούν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Βρίσκω το Σπίτι μου», μέσα από το οποίο γνωρίζουν την εικαστική εγκατάσταση «Πάνω στη Γη, Κάτω από τα Σύννεφα» και έρχονται σε επαφή με τις έννοιες του κύκλου της ζωής, της μετακίνησης και της μετανάστευσης.
Ελευσίνα 2021: Ένας χρόνος Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Η Ελευσίνα πεδίο μελέτης και τόπος ζυμώσεων με την Ευρώπη
Με ένα πρόγραμμα εκδηλώσεων που εστιάζει στις συμπράξεις, το διαπολιτισμικό διάλογο και τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, όπως τη μεταναστευτική κρίση, η Ελευσίνα 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης δίνει τα πρώτα δείγματα γραφής και μας προϊδεάζει για το πρόγραμμα του 2021 καθώς και τη διαδικασία διαμόρφωσής του.
Με τίτλο «Μετάβαση στην EUphoria», η πρόταση της Ελευσίνας για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης επικεντρώνεται στην τέχνη και τους καλλιτέχνες ως καταλύτες αλλαγών σε επίπεδο κοινωνίας, οικονομίας και περιβάλλοντος τόσο για την πόλη της Ελευσίνας, όσο και για ολόκληρη την Ευρώπη. «Στόχος μας είναι η Ελευσίνα να λειτουργήσει από τώρα και μέχρι το 2021 ως πεδίο μελέτης και έρευνας για τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Η χρονιά του τίτλου αντιπροσωπεύει την κορύφωση αυτής της ερευνητικής διαδικασίας και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της στο ευρύ κοινό. Φέτος, προτεραιότητά μας ήταν να διαμορφώσουμε το κατάλληλο περιβάλλον και τις προϋποθέσεις που χρειάζεται η διαδικασία, δηλαδή να δώσουμε χώρο και χρόνο στους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου μας γνωρίσουν: να γνωρίσουν την πόλη και την ανθρωπογεωγραφία της, την προβληματική του προγράμματός μας, αλλά και την Ευρώπη μέσα από συναντήσεις και ανταλλαγές. Όλες οι δράσεις που υλοποιήσαμε έχουν ως κοινό παρονομαστή τη σύμπραξη και τη συνεργασία με ελληνικούς και ευρωπαϊκούς πολιτιστικούς φορείς από τη μια και τις κοινότητες της πόλης από την άλλη», σημειώνει η Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Ελευσίνας 2021 Κέλλυ Διαπούλη.
Από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2017, το πρόγραμμα περιελάμβανε δύο ευρωπαϊκές συναντήσεις, τρεις Ακαδημίες για νέους καλλιτέχνες, μία συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αθηνών, μία συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αισχύλεια, την Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής, τη λειτουργία ενός διαρκούς καναλιού επικοινωνίας ανάμεσα στην Ελευσίνα και τη Βρέμη υπό τη μορφή πολιτιστικού κέντρου και ένα Διεθνές Συνέδριο Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ευρωπαϊκές Συναντήσεις
Στις 29 Απριλίου, σε συνεργασία με Ευρωπαϊκά δίκτυα όπως το Trans Europe Halles (TEH), το ΙΕΤΜ και την ODC Ensemble πραγματοποιήθηκε η δράση “Creative Lenses Forum”, μια σειρά εργαστηρίων με θέμα την αναζήτηση νέων, βιώσιμων μοντέλων καλλιτεχνικής παραγωγής, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 100 Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες και επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου. Το Creative Lenses χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Creative Europe της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σε συνεργασία με τους γαλλικούς οργανισμούς La Belle Ouvrage και ONDA, το Atelier Mobile στις αρχές Ιουνίου ήταν ένα τριήμερο εργαστήριο δικτύωσης, με στόχο την ανάπτυξη συνεργασιών στο μέλλον, ανάμεσα σε 12 καλλιτεχνικούς διευθυντές φεστιβάλ και πολιτιστικών κέντρων από τη Γαλλία και Έλληνες καλλιτέχνες και επιμελητές.
Παράλληλα, η επιλογή της Ελευσίνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2021 δημιούργησε έντονο ενδιαφέρον στην αρχιτεκτονική ακαδημαϊκή κοινότητα. Τον τελευταίο χρόνο έχουμε υποδεχτεί και ξεναγήσει στην πόλη την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου της Βιέννης και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου καθώς και τη Αρχιτεκτονική Σχολή του Πόρτσμουθ. Οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με την πόλη, τους κάτοικους και το πρόγραμμα της Ελευσίνας 2021 και δημιουργούν καινοτόμες προτάσεις για τον αστικό χώρο. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται μία βάση δεδομένων με ιδέες για την πόλη όπως αυτή που δημιούργησε η σχολή του Πόρτσμουθ.
Ακαδημίες
Μετά από μία πορεία στο Κάσσελ το 2014 παράλληλα με τη documenta, στη Βενετία το 2015 παράλληλα με τη Μπιενάλε και στη Βασιλεία το 2016 παράλληλα με την Art Basel, η Ακαδημία του γαλλικού οργανισμού Nature Addicts Fund πραγματοποιήθηκε από τις 22 έως τις 27 Μαϊου στην Ελευσίνα, φέρνοντας μαζί 20 νέους εικαστικούς καλλιτέχνες από την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Οι καλλιτέχνες γνώρισαν διαφορετικές πτυχές της πόλης και επεξεργάστηκαν ιδέες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα επόμενα χρόνια σε έργα για το πρόγραμμα της Ελευσίνας 2021.
Από την 1η έως τις 9 Ιουλίου, η θερινή κατασκήνωση Amorφουs Summer Camp περιελάμβανε δωρεάν διεπιστημονικά εργαστήρια, διαλέξεις, υπαίθριο σινεμά, εκθέσεις και εγκαταστάσεις σε κενά καταστήματα της πόλης. Στο πλαίσιο της κατασκήνωσης, αναγνωρισμένοι ακαδημαϊκοί, ανήσυχοι εκπαιδευτικοί και πρωτοπόροι designers από διάφορες χώρες της Ευρώπης εργάστηκαν παιδιά, μαθητές, φοιτητές, κοινότητες μεταναστών αλλά και απλούς πολίτες της Ελευσίνας, προσπαθώντας να πραγματευτούν ένα τόσο σύνθετο ζήτημα όπως αυτό των μαζικών μεταναστευτικών ροών στην Ευρώπη, που εξακολουθεί να είναι ρευστό, χωρίς παγιωμένη μορφή. Το Amorφous Summer Camp χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Erasmus+ και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων και το InnovAthens.
Την ίδια περίοδο, το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος, σε συνεργασία με το baumstrasse και το Δίκτυο Αρχαίου Δράματος του Υπουργείου Πολιτισμού, περιελάμβανε μια σειρά εργαστηρίων γύρω από την αναπαράσταση του αρχαίου δράματος, τα οποία παρακολούθησαν περισσότεροι από 80 νέοι ηθοποιοί.
Άλλες δράσεις
Στην παράσταση «Λουιζέττα: το Καμαρίνι μιας Επανάστασης», η ομάδα ODC Ensemble σε συνεργασία με τους μαθητές του Ειδικού Γυμνασίου Ελευσίνας χρησιμοποίησαν το Ελαιουργείο ως σκηνικό για τα γυρίσματα μιας ταινίας με θέμα την αστική δημοκρατία και τη Γαλλική Επανάσταση. Η παράσταση ήταν μία συμπαραγωγή της Ελευσίνας 2021 με το Φεστιβάλ Αθηνών. Στην Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής, 17 μουσικά σχήματα, 3 μουσικά σύνολα, 3 τοπικοί σύλλογοι, 2 χορωδίες και 8 DJs μετέτρεψαν την πόλη σε μια πελώρια μουσική σκηνή.
Από τις 10 Ιουνίου έως τις 16 Ιουλίου, το “Golden City – Μυστήριο Κανάλι” συνέδεε ζωντανά μέσω Skype την Ελευσίνα και τη Βρέμη, δημιουργώντας ένα κανάλι επικοινωνίας ανάμεσα στις κοινότητες των δύο πόλεων. Στο πλαίσιο της δράσης, το Εργατικό Κέντρο Ελευσίνας, ο πολιτιστικός σύλλογος Αδράχτι, ο Πανελευσινιακός, νεανικές μουσικές μπάντες της πόλης συναντήθηκαν σε κοινές βραδιές με ομολόγους τους από τη Βρέμη.
Το Διεθνές Συνέδριο Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς “Herma Conference”, που πραγματοποιήθηκε το διάστημα 22-24 Σεπτεμβρίου, άνοιξε ένα διάλογο ανάμεσα σε ακαδημαϊκούς από διάφορες χώρες της Ευρώπης και Έλληνες φοιτητές και αρχαιολόγους επάνω σε σύγχρονες προσεγγίσεις διαχείρισης των ερειπίων. Παράλληλα, στο “Herma Market” παρουσιάστηκαν διάφοροι φορείς και εταιρείες που ασχολούνται με τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τέλος, η εικαστική εγκατάσταση της Δανάης Στράτου «Πάνω στη γη και κάτω από τα σύννεφα» με σαφείς αναφορές στο προσφυγικό ζήτημα, στέλνει ένα μήνυμα ανθρωπισμού που διαπερνά τα όποια σύνορα. Η εγκατάσταση είναι μια συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αισχύλεια. Στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης της υπάρχουσας πολιτιστικής δραστηριότητας της πόλης, η Ελευσίνα 2021 δημιούργησε το «Δημόσιο Πρόγραμμα», που από φέτος και στο εξής θα συνοδεύει τη μεγάλης κλίμακας εικαστική εγκατάσταση στο Ελαιουργείο. Στόχος του «Δημόσιου Προγράμματος» είναι να συνδέσει τα μεγάλα έργα που δημιουργούνται σήμερα στην Ελευσίνα με την καθημερινότητα των κατοίκων. Με αυτό τον τρόπο, η τέχνη μπαίνει στην καθημερινότητα της πόλης, γίνεται κοινό κτήμα και δημόσιο αγαθό. Φέτος, στο πλαίσιο του «Δημόσιου Προγράμματος» της εικαστικής εγκατάστασης της Δανάης Στράτου «Πάνω στη Γη Κάτω από τα Σύννεφα» πραγματοποιούνται:
– η συνοδευτική έκθεση «Στοιχεία» στο Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος, που παρουσιάζει τόσο τη διαδικασία παραγωγής του έργου, όσο και προηγούμενα έργα της Δανάης Στράτου, ώστε ο επισκέπτης να γνωρίσει συνολικότερα το καλλιτεχνικό σύμπαν της Δανάης Στράτου
– το βιωματικό εργαστήριο για παιδιά ηλικίας 8-12 ετών «Βρίσκω το Σπίτι μου», μέσα από το οποίο τα παιδιά της περιοχής έρχονται σε επαφή με την έννοια της εικαστικής εγκατάστασης αλλά και τα ειδικά χαρακτηριστικά του έργου «Πάνω στη Γη Κάτω από τα Σύννεφα».
– Ειδικές ξεναγήσεις για ενήλικες από τη Δανάη Στράτου και την επιμελήτρια του έργου Αλεξάνδρα Κοροξενίδη σε προκαθορισμένες ημερομηνίες.
Επιπλέον, το έργο “365 Days After, 1147 Days to Go!”, που πραγματοποιείται στις 11 Νοεμβρίου και δημιουργήθηκε ειδικά για τον εορτασμό του ενός έτους από την επέτειο της ανακήρυξης της Ελευσίνας σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021, αντλεί στοιχεία και ανοίγει ένα δημιουργικό διάλογο με την εικαστική εγκατάσταση «Πάνω στη Γη Κάτω από τα Σύννεφα».
