Χαρακτηριστικά που συνέθεσαν τη μυθολογία του Ηρακλή ανάγονται στην προϊστορία και στην προσπάθεια του ανθρώπου να αντιμετωπίσει στοιχεία της φύσης, όπως άγρια ζώα και υπερφυσικά όντα, και να επιβληθεί στο φυσικό περιβάλλον τη φυσική και τη νοητική δύναμη, δεξιότητες που απηχούνται στους άθλους του.
Ηγεμόνες κατακτητές και βασιλικές γενιές ενστερνίστηκαν τις αρετές του ήρωα για να αιτιολογήσουν τη δική τους δύναμη και ισχύ αλλά και τις πράξεις τους πολιτικές και άλλες, έλκοντας την καταγωγή τους από αυτόν, όπως οι Δωριείς, ο μακεδονικός βασιλικός οίκος αλλά και ο Μέγας Αλέξανδρος που τον καθιέρωσε ως οικουμενικό ηγεμονικό πρότυπο. Από τον 5ο αι. π.X. ο ανίκητος Ηρακλής απέκτησε πιο γήινα χαρακτηριστικά, αλλά και νέους ρόλους, ως διαμεσολαβητής μεταξύ θνητών και τεθνεώτων, εγγυητής της αιωνιότητας, θεραπευτής και προστάτης του καθημερινού ανθρώπου. Ο σοφιστής Πρόδικος στο τέλος του 5ου αι. π.X. επινόησε το μύθο κατά τον οποίο ο Ηρακλής επιλέγει την αρετή και όχι την κακία, γεγονός που τον ανήγαγε σε ηθικό πρότυπο και αποτέλεσε προσφιλές θέμα απεικόνισης κατά την Αναγέννηση.
Μεγάλη δημοτικότητα γνώρισε ο Ηρακλής ως Hercules στη ρωμαϊκή περίοδο, με προεξάρχουσα τη Ρώμη, στην οποία λατρευόταν και ήταν γεμάτη από έργα τέχνης που συνδέονταν με αυτόν. Στο Μεσαίωνα, τόσο στο βυζαντινό κόσμο όσο και στη Δύση, στις αυλές των μοναρχών η κλασική αρχαιότητα και οι μύθοι πρόσφεραν πρότυπα στους ευγενείς, ώστε να εμφανίζονται ως συνεχιστές ενός ένδοξου παρελθόντος. Η δύναμη, η ένδοξη πορεία του Ηρακλή αλλά και η νίκη του έναντι των δυνάμεων του Κάτω Κόσμου ταίριαζαν στο ουμανιστικό πνεύμα της Αναγέννησης και στις αρχές του Διαφωτισμού και του νεοκλασικισμού αργότερα, ενώ εξακολουθούν να αποτελούν πηγή έμπνευσης για σπουδαίους καλλιτέχνες, αλλά και για τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και φυσικά στην ποπ κουλτούρα.
Η ακτινοβολία της προσωπικότητας του Ηρακλή και η καθιέρωσή του ως προτύπου ζωής τον κατέστησαν σε διαχρονικό οικουμενικό σύμβολο συνυφασμένο με όλη την πορεία του ελληνικού πολιτισμού…
Το Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας παρουσιάζει την έκθεση με τίτλο «Ηρακλής, Ήρως, Διαχρονικός και Αιώνιος», στην οποία επιχειρεί να αναδείξει τη διαχρονική παρουσία του Ηρακλή και τις μεταμορφώσεις στις οποίες υπόκειται η μορφή του στο πέρασμα των αιώνων μέσα από γνωστά αλλά και άγνωστα νομίσματα σε συνομιλία με σύγχρονα ζωγραφικά έργα με θέμα τους άθλους του Ηρακλή του δημοφιλούς εικαστικού Παύλου Σάμιου. Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος με συμβολές έγκριτων Ελλήνων αρχαιολόγων.
Κεντρική φωτογραφία άρθρο: Pompeo Batoni, «Η Επιλογή του Ηρακλή». 1742. Palazzo Pitti, Φλωρεντία.
