Η Alkinois παρουσιάζει το “FITZCARRALDO”, τη νέα ατομική εγκατάσταση του Έλληνα καλλιτέχνη Theo Michael, με την υποστήριξη του NEON από τις 14 Ιουνίου έως τις 8 Σεπτεμβρίου.
Εμπνευσμένο από το κινηματογραφικό αριστούργημα του Werner Herzog, αυτή η in situ παρέμβαση αμφισβητεί τις παραδοσιακές ιεραρχίες τέχνης και τις μεθόδους παρουσίασης μέσα σε έναν αφιερωμένο εκθεσιακό χώρο. Τις τελευταίες εβδομάδες, από την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Theo Michael έχει εξερευνήσει σχολαστικά τα λατομεία γύρω από το Όρος Πεντελικό, την ιστορική προέλευση του μαρμάρου του Παρθενώνα, για να βρει τεράστιους βράχους για αυτή την εγκατάσταση. Αντανακλώντας στις αρχαίες τεχνικές εξόρυξης και μεταφοράς μαρμάρου, ο Michael εκτελεί μια πράξη όπου όχι μόνο οι ίδιοι οι λίθοι γίνονται το κύριο έργο τέχνης, αλλά και η διαδικασία εξόρυξης και μεταφοράς τους, υποβαθμίζοντας τις συνοδευτικές γλυπτικές σε δευτερεύοντα ρόλο. Αυτή η επιτελεστική χειρονομία διαταράσσει τις συμβατικές εκθέσεις τέχνης, προσκαλώντας τους θεατές να επανεξετάσουν τη σχέση μεταξύ τέχνης και χώρου.
Η εγκατάσταση η οποία καταλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος του εκθεσιακού χώρου, αποτελείται από μεγάλους μαρμάρινους βράχους διατεταγμένους για να δημιουργήσουν έναν γλυπτικό όγκο που ισορροπεί την σχολαστική συναρμολόγηση με την αισθητική της ερείπωσης. Αυτό το έργο θολώνει τα όρια μεταξύ ιστορικού και α-ιστορικού, Land Art σε εσωτερικούς χώρους, και του αναστοχασμού των αρχαίων δεξιοτήτων και των χαμένων τεχνολογιών. Το “FITZCARRALDO” επεκτείνεται πέρα από την απλή γλυπτική για να ασχοληθεί με την αρχιτεκτονική, την κοινωνική αλληλεπίδραση και τον διαλογισμό. Οι πέτρες σχηματίζουν έναν χώρο μέσα σε έναν χώρο, προκαλώντας αρχαιολογικές τοποθεσίες και δημιουργώντας ένα μοναδικό τοπίο για κοινωνική αλληλεπίδραση καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης. Αυτοί οι βράχοι λειτουργούν ως μεταφορικές και πρακτικές άγκυρες, προτρέποντας τους θεατές να επαναπροσδιορίσουν τις νόρμες και τις παραδοσιακές έννοιες των χώρων διαβίωσης.
Στους περιβάλλοντες τοίχους και διασκορπισμένα στο πάτωμα, ο Michael παρουσιάζει γλυπτά που εξερευνούν αρχέτυπες μορφές με αρχαίες ελληνικές αναφορές και φουτουριστικά στοιχεία. Αυτά τα κομμάτια, απεικονίζοντας ζώα, ακαθόριστα πλάσματα και αφηρημένες στήλες, ενισχύουν τη διαχρονική φύση των θεμάτων της εγκατάστασης. Το «FITZCARRALDO» επιμελείται η Alix Janta-Polczynski σε συνεργασία με τον Romain Bitton. Η έκθεση θα παρουσιαστεί στον χώρο της Alkinois όλο το καλοκαίρι, προσκαλώντας τους επισκέπτες να ασχοληθούν με αυτό το μοναδικό μείγμα αρχαιολογίας και επιστημονικής φαντασίας, ιστορίας και μοντερνισμού, και να βιώσουν έναν επαναπροσδιορισμένο τρόπο προσέγγισης της τέχνης και του κοινωνικού χώρου.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ
Είναι πραγματικά δύσκολο να καταλάβω τι κάνω για αυτή την έκθεση… οπότε πρέπει να
ανοιχτώ και να είμαι ίσως υπερβολικά ειλικρινής σε στιγμές… αλλά πρέπει να ξεκινήσω από
κάπου:
Το “Fitzcarraldo” είναι πρωτίστως μια άσκηση στη Λιθαγωγία, την αρχαία ελληνική λέξη για τη μεταφορά του μαρμάρου από τα λατομεία στην Ακρόπολη. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν την «Οδό Λιθαγωγίας» που ακολουθούσε την οδό Περικλέους στην Πεντέλη, στη συνέχεια ακολουθούσε το ρέμα του Χαλανδρίου και στη συνέχεια τη Λεωφόρο Κηφισίας μέχρι το εργοτάξιο του Παρθενώνα. Ένα τεχνικό κατόρθωμα από μόνο του, αλλά πολύ υποτιμημένο, καθώς οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα πώς κατασκευάστηκε το μνημείο. Ακολούθησα μια παρόμοια διαδρομή για αυτή την έκθεση, με έναν στόχο να απομακρυνθώ από θέματα διανοητικότητας και να εισέλθω σε δραστηριότητες που μοιάζουν με σωματική άσκηση, ίσως ακόμα και άθλημα. Η ανύψωση λίθων, η περιπλάνηση στα λατομεία κάτω από τον ήλιο, η δημιουργία μοχλών και έλκηθρων, η δεσμοποίηση σχοινιών και κυρίως η επαφή με διάφορους μάστορες, ανθρώπους με πρακτική γνώση της φυσικής, ήταν το ψωμί και το βούτυρο αυτής της έκθεσης. Θα ήταν ενδιαφέρον να εξερευνήσουμε λίγο γιατί η πνευματική/διανοητική εργασία πληρώνεται καλύτερα από τη χειρωνακτική εργασία. Στην Αρχαία Ελλάδα οι αρχιτέκτονες έπρεπε να κατασκευάσουν συστήματα τροχαλιών και να βρίσκονται οι ίδιοι στα λατομεία, και φαίνεται ότι αυτή η προσέγγιση παρήγαγε ανώτερα αποτελέσματα, που δεν μπορούν καν να αναπαραχθούν σήμερα. Ναι, θα ήθελα να δω μια ανατροπή του Status Quo όπου οι καλλιτέχνες πληρώνονται περισσότερο από τους επιμελητές ή τους διευθυντές μουσείων. Αλλά αυτή η έκθεση δεν είναι μια επίδειξη νοσταλγίας αρρενωπότητας. Πιθανότατα είναι το αντίθετο. Αυτή είναι μια ελαττωματική προσπάθεια με σημαντικά προβλήματα παραγωγής, περιορισμούς και αμφιβολίες ενσωματωμένες σε αυτήν.
Όπως ένας μανιακός Klaus Kinsky (που οι ντόπιοι κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων προσφέρθηκαν να σκοτώσουν), έχω βρεθεί εντελώς εκτός βάθους προσπαθώντας να στήσω την πιο φιλόδοξη έκθεση μου ποτέ, την πρώτη καθαρά γλυπτική έκθεση μου. Έφτασα στην
Αθήνα λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες πριν από τα εγκαίνια, (needs a coma μετά από 23 χρόνια στο εξωτερικό. Το να πρέπει να καταλάβω πώς να μιλήσω στους χειριστές κλαρκ ενώ απελπισμένα να θέλω να δραπετεύσω για έναν freddo, ήταν μια μορφή βασανιστικής διαδικασίας. Και έτσι, όπως η ταινία «Fitzcarraldo» είναι κατά την πρώτη προβολή για το όνειρο ενός τρελού να στήσει μια όπερα σε μια μικρή πόλη στη μέση της ζούγκλας… κατά τη δεύτερη προβολή είναι για τις προκλήσεις, τις αποτυχίες και τις δυνάμεις συμβιβασμού που το καθιστούν δυνατό στο τέλος… Αυτή η έκθεση έχει μια παράλληλη δυναμική.
Ο αρχικός στόχος ήταν να γεμίσω τον χώρο με μεγαλίθους. Τεράστιες πέτρες που θα παραμόρφωναν την ανθρώπινη κλίμακα και θα δημιουργούσαν μια καθηλωτική εμπειρία. Ωστόσο, δεν είμαι ο Michael Heizer. Ένιωσα ελαφρώς απογοητευμένος και κενός όταν συνειδητοποίησα ότι αυτό το όραμα έχει ήδη εξερευνηθεί πριν, αν και κατά κάποιο τρόπο πάντα λειτουργεί. Κάντε το μεγάλο βήμα και πιθανότατα θα υπάρξει ανταπόκριση. Μια φίλη μου μάλιστα είπε όταν της έδειξα τα σχέδια για την παράσταση: “Wooo Man Art“, και μετά άρχισε να γελάει! Αλλά η σχέση μου με την αρρενωπότητα είναι λίγο πιο περίπλοκη, αν όχι πολύπλοκη, θέλω να πιστεύω. Λοιπόν, τι θα γινόταν αν έκανα και τα γλυπτά μου από λάσπη, έργα οικιακής κλίμακας με οργανικά υβρίδια και πλάσματα σαν χίμαιρες που πάντα τριγυρίζουν στο μυαλό μου; και μετά μπορούσα απλώς να τα αφήσω γύρω από τις τεράστιες πέτρες και να δω τι συμβαίνει. Και ίσως, ακριβώς επειδή υποβίβασα την πραγματική μου επιθυμία σε δευτερεύουσα κατάσταση, να βγει καλύτερο. Θα χρησιμοποιήσω τη δύναμη της Περιφερειακής Όρασης. Όπως όταν διάβαζα για το σχολείο και άκουγα μουσική ταυτόχρονα, κατέληξα να γίνω ειδικός στη μουσική… ή όταν κοιτάς τις Πλειάδες στον νυχτερινό ουρανό, το κόλπο είναι να μην τις κοιτάς αλλά να κοιτάς δίπλα στον ουρανό. Τότε αποκαλύπτονται οι αποχρώσεις του νεφελώδους φωτός. Με αυτόν τον τρόπο, αν επικεντρωθώ σε μια γιγαντιαία εγκατάσταση, μπορεί να καταλήξω να παράγω κάποια αξιόλογα μικρά γλυπτά. Σαν μια διαλεκτική για το τι είναι το παρασκήνιο. Ή απλά μια
τακτική παραπλάνησης.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Theo Michael (γεν. 1979, Θεσσαλονίκη)
Ο Theo Michael είναι Έλληνας καλλιτέχνης που εργάζεται μεταξύ Μεξικού και Αθήνας και έχει μια τάση να δουλεύει με βανδαλισμένα θαλάσσια τοπία και ανακυκλωμένο πολυουρεθάνιο. Η πρακτική του αποτελεί κριτική στο σπισισμό και υποστηρίζει ότι η έλλειψη ισοτιμίας μεταξύ βακτηρίων, μελισσών, ψαριών και ανθρώπων είναι ο κύριος παράγοντας της τρέχουσας κλιματικής κρίσης και ρύπανσης. Αν και είναι κυρίως γνωστός για τα σχέδια του με γραφίτη που απεικονίζουν τραχιές θάλασσες και εξαφανισμένα πλάσματα, στις πρόσφατες εγκαταστάσεις του στο πάτωμα, προσπαθεί να υβριδίζει τις προηγούμενες διαρρυθμίσεις του μέσω μιας διαδικασίας που εισάγει λάθη και επιτρέπει τυχαίες μεταλλάξεις. Πέτρες, χώμα και φρούτα από τοπικές αγορές εμφανίζονται συχνά στα έργα του, όπως και περίεργα έπιπλα, μέρη ζώων, σκηνικά επιστημονικής φαντασίας και αρχαία κείμενα.
Οι παράλογες αναρχο-μουσειογραφικές εκθέσεις του οδηγούν σε μια λογικο-παράλογη διαλεκτική που αποσταθεροποιεί ιδέες ιεραρχίας και συστήματα τάξης. Στο σύμπαν του Michael, μια φλούδα μπανάνας είναι εξίσου σημαντική όσο οποιοσδήποτε πίνακα του Πικάσο και ένας σκώληκας Bobbit τόσο πολύπλοκος όσο οποιοσδήποτε διευθύνων σύμβουλος ασφαλιστικής εταιρείας. Στα λόγια του ίδιου του καλλιτέχνη: «Αυτά τα έργα φαίνονται παράλογα στους ανθρώπους που είναι ενσωματωμένοι στα σύγχρονα συστήματα ανταγωνισμού, αλλά θα έπρεπε να μοιάζουν με κήπους Ζεν σε όσους αγανακτούν με την ορθοδοξία.»
Τα έργα του έχουν περιγραφεί από συναδέλφους καλλιτέχνες ως «μεθυσμένη ανθρωπολογία». Τα σχέδια, τα γλυπτά και τα μωσαϊκά του Michael χρησιμοποιούν αναφορές από την αρχαιολογία, την επιστημονική φαντασία και την φυσική ιστορία για να συμμετάσχουν σε μια εναλλακτική άσκηση οικοδόμησης κόσμου, όπου τα όρια και οι ιεραρχίες μεταξύ των πολιτισμών και των ειδών έχουν καταρρεύσει. Έλαβε πτυχίο Καλών Τεχνών από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και την Σχολή Τεχνών
της Ουτρέχτης και μεταπτυχιακό στις Καλές Τέχνες από την Σχολή Καλών Τεχνών του Wimbledon. Από την αποφοίτησή του, το έργο του έχει εκτεθεί στο Palacio Nacional (Πόλη του Μεξικού), Museo Universitario Del Chopo, Museo De La Ciudad De Mexico, Fotomuseum Winterthur, CAC-Passerelle (Brest), Μπιενάλε Θεσσαλονίκης, Kunsthalle Athena και Triangle France (Μασσαλία) μεταξύ άλλων. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις στην Galeria OMR, Preteen Gallery, Steve Turner Contemporary και AMP Gallery Athens. Το έργο του έχει δημοσιευτεί σε διάφορες εκδόσεις, όπως Artforum, Flash Art, Art Review, La Tempestad, revista Codigo, Designboom και The Los Angeles Times.
