Με το «Τυχερό Αστέρι», ο Χιροκάζου Κόρε-Έντα ο Ιάπωνας δημιουργός του «Κλέφτες Καταστημάτων» πηγαίνει στη Νότια Κορέα και συναντά τον πρωταγωνιστή (αλλά και τον διευθυντή φωτογραφίας) των «Παρασίτων», ένας κινηματογραφικός θρίαμβος του 2018 κι ένας του 2019, δύο από τις κατά κοινή ομολογία καλύτερες ταινίες των τελευταίων ετών, ο Σονγκ Κανγκ-χο βραβεύεται με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας στις Κάννες για το «Τυχερό Αστέρι», η θεματολογία του οποίου είναι πάρα πολύ κοντά στους «Κλέφτες Καταστημάτων», στον θεατή υπάρχει μια αίσθηση ότι ξανασυναντά όχι μόνο οικεία πρόσωπα, αλλά και οικείες καταστάσεις και οικείους συναισθηματικούς χώρους.
Ένα βροχερό βράδυ μια νέα γυναίκα αφήνει το μωρό της σε ειδικό χώρο που υπάρχει για αυτό τον σκοπό, σε βρεφοδόχο, μέσα σε ένα ίδρυμα χριστιανικής εκκλησίας. Αποτρέπουν τα χειρότερα ή αντίθετα ενθαρρύνουν την εγκατάλειψη βρεφών οι βρεφοδόχοι; Όπως και να ‘χει, για να μπορεί να λειτουργεί το σύστημα των βρεφοδόχων πρέπει να υπάρχουν κι άνθρωποι επιφορτισμένοι να έχουν το νου τους σ’ αυτές. Ένας σχετικά νεαρής ηλικίας, το κάνει εθελοντικά αλλά όχι και ανιδιοτελώς. Γιατί, μαζί με τον μεσήλικα συνεργό του, παίρνουν μωρά, σβήνουν τα ηλεκτρονικά αρχεία που καταγράφουν την παράδοσή τους και μετά ψάχνουν να τα πουλήσουν στη μαύρη αγορά, σε ζευγάρια που, για τους όποιους δικούς τους λόγους, προτιμούν να μην ακολουθούν τη νόμιμη διαδικασία υιοθεσίας.
Τη δραστηριότητά τους όμως την έχουν εντοπίσει δυο γυναίκες ντετέκτιβ της αστυνομίας. Παρακολουθούν το ίδρυμα για να δουν πότε θα ξανααναλάβουν δράση. Κι όταν έρθει το βροχερό βράδυ, δεν θα εμποδίσουν την αρπαγή του μωρού, πολύ περισσότερο δεν θα μεσολαβήσουν για να αποτρέψουν την εγκατάλειψή του από τη μητέρα του: είναι η Αστυνομία, δεν είναι η Πρόνοια. Θα αφήσουν τους δύο εμπόρους μωρών να το πάρουν και θα τους παρακολουθούν μέχρι να προβούν σε πώληση, καθώς θέλουν να τους πιάσουν επ’ αυτοφώρω.
Τα πράγματα αρχίζουν να περιπλέκονται, όταν την επόμενη ημέρα η μητέρα θα επιστρέψει μετανιωμένη ψάχνοντας να πάρει πίσω το μωρό. Από τον φόβο μην καταγγείλει ότι άφησε ένα μωρό που τώρα δεν υπάρχει πουθενά, της λένε την αλήθεια και της δείχνουν το παιδί. Της εξηγούν πόσο καλύτερο θα είναι να μεγαλώσει με ανθρώπους που θα μπορούν να το συντηρήσουν και θα το θέλουν στη ζωή τους χωρίς αμφιθυμίες. Όταν δεν πείθεται της εξηγούν και πόσα χρήματα θα πάρουν, τα οποία μπορούν φυσικά πια να μοιραστούν. Τότε εκείνη όντως πείθεται. Και μέσα σε ένα βανάκι γεμάτο ρούχα που βγήκαν από το καθαριστήριο (που είναι η νόμιμη επιχείρηση του μεσήλικου άνδρα) ένα ταξίδι για την ανεύρεση οικογένειας θα ξεκινήσει. Αλλά μήπως μια παραλλαγή οικογένειας έχει αρχίσει ήδη να σχηματίζεται;
Έξι άτομα η εντός εισαγωγικών οικογένεια των «Κλεφτών Καταστημάτων»: μια ηλικιωμένη γυναίκα, ένα ζευγάρι, μια νεαρή κοπέλα, ένα αγοράκι, ένα κοριτσάκι. Πέντε άτομα η εντός εισαγωγικών οικογένεια του «Τυχερού Αστεριού»: δυο άντρες έμποροι μωρών, μια μάνα συνεργός στο εμπόριο του μωρού της, το μωρό, ένα ακόμα οκτάχρονο αγοράκι που έρχεται να προστεθεί στη συνέχεια. Εγκατεστημένη σε σπίτι εκείνη, μετακινούμενη με το βαν αυτή. Πιο μόνιμα χαρακτηριστικά εκείνη, πιο προσωρινά αυτή.
Τι είναι αυτό που διαμορφώνει και συνιστά μια οικογένεια; Σίγουρα όχι μόνο του το αίμα, όχι μόνοι τους οι δεσμοί αίματος απαντάει στη φιλμογραφία του ξανά και ξανά ο Κόρε-έντα. Όχι και το πιο παραδοσιακό σχήμα, η πιο παραδοσιακή σύνθεση. Τότε τι; Η αγάπη; Η απλή ανθρωπιά; Η αφοσίωση; Η συνύπαρξη; Η αλληλεξάρτηση; Η φροντίδα καθημερινών αναγκών; Μήπως καμιά φορά οι προσομοιώσεις οικογενειών λειτουργούν αυθεντικότερα από τις κυριολεκτικές; Μήπως υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαμε να γίνουμε οικογένεια με ανθρώπους ξένους; Μήπως η οικογένεια ως θεσμός εγκλωβίζεται στο αίμα, μήπως πολλές φορές και για πολλούς ανθρώπους το αίμα είναι βάρος και τους γεννά ένα κοινωνικό «πρέπει» στο οποίο δεν μπορούν να ανταποκριθούν; Μήπως στη θέση τους υπάρχουν άλλοι γεμάτοι ανάγκη να συνδεθούν συναισθηματικά;
Βλέποντας προ ετών τον “Λύκο της Wall Street” είχα αναρωτηθεί πόσο ρόλο έπαιζε στην πρόσληψή της, το γεγονός ότι πριν απ’ αυτήν είχαμε ξαναδεί ένα σωρό παρόμοιου ύφους αλλά και προβληματικής ταινίες του Σκορσέζε. Πόσο διαφορετική είναι δηλαδή η πρόσληψη για κάποιον που τις βλέπει σε διαφορετική σειρά, για κάποιον που ο «Λύκος της Wall Street» είναι απ’ τους πρώτους του Σκορσέζε. Στο «Τυχερό Αστέρι» η εικόνα είναι πιο σαφής και προσωπικά παρόμοια αμφιβολία δεν έχω. Θέλω να πω, ναι, αν έχεις δει πριν τους «Κλέφτες Καταστημάτων», κάπου σε ξενίζει η τόση θεματική συγγένεια και κάπου σου δημιουργεί την εντύπωση πως όσες πάρα πολύ γόνιμες σκέψεις για την έννοια της οικογένειας είχαν να γίνουν έγιναν και εδώ απλώς κοπιάρονται.
Ωστόσο, και με άλλη σειρά να τα πρωτοδείς, το «Τυχερό Αστέρι» είναι κι αυτοτελώς ένα έργο αρκετά πιο κάτω από τους «Κλέφτες Καταστημάτων». Υπάρχουν υποπλοκές στο «Τυχερό Αστέρι» που δεν λειτουργούν καθόλου και που θα ήταν σίγουρα προτιμότερο να μην υπήρχαν. Συνολικά οι «Κλέφτες» ήταν πιο πλούσιοι στους χαρακτήρες τους, τις διακυμάνσεις τους, τα μυστικά τους, οι ζώνες ήταν πιο γκρίζες, εδώ, παραδόξως και αρκετά ειρωνικά, ενώ έχουμε σε πρώτη φάση να κάνουμε με πολύ πιο σοβαρά εγκλήματα, οι ηθικές γραμμές είναι πιο καθαρές.
Αυτό δεν αναιρεί το ότι και το «Τυχερό Αστέρι» αποτελεί μια πολύ αξιόλογη κινηματογραφική εμπειρία. Δεν έχουμε να κάνουμε με ένα έργο ασήμαντο, έχουμε απλά να κάνουμε με ένα έργο που είναι φτωχός συγγενής ενός άλλου πολύ σημαντικού. Από την άλλη σκέφτομαι, πόσο δίκαιο είναι να κατηγορείσαι ότι αντιγράφεις τον εαυτό σου ως δημιουργό; Ούτε αυτόν δεν σου επιτρέπεται να αντιγράψεις; Δεν πρόκειται άραγε για μια εντελώς διεστραμμένη μομφή; Ποια είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη δημιουργική εμμονή και στην αυτοαντιγραφή; Είναι τελικά τόσο πιο εύκολο να κρίνεις απ’ το να δημιουργείς. Τυχεροί είμαστε.
