«Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον» της Βαλέριας Δημητριάδου: Η σκληρότητα του θέματος και η τρυφερότητα του βλέμματος

Απέφυγε κάθε μεγαλοστομία, κάθε διδακτισμό, κάθε συναισθηματικό εκβιασμό, γι' αυτό και η συγκίνηση που προκύπτει είναι πηγαία και γνήσια

Φωτογραφίες: © Patroklos Skafidas

Μα αλήθεια τώρα; Πλάκα μας κάνει η Βαλέρια Δημητριάδου; Αυτή είναι η πρώτη της σκηνοθεσία και το πρώτο θεατρικό έργο της, ή τέλος πάντων το πρώτο που βλέπει το φως της σκηνής –το πρωτόλειό της, που λέμε; Και έχει γράψει ΚΑΙ τη μουσική;

Το «Και εφύτευσεν ο Θεός Παράδεισον» έχει εκ πρώτης όψεως χαρακτηριστικά που συνήθως δεν με ελκύουν σε ένα θεατρικό έργο. Δεν συμπαθώ τον ρεαλισμό, και το συγκεκριμένο έργο έχει σαφώς ρεαλιστική βάση –κι όμως, η σκηνοθέτιδα, με τη χρήση των μουσικών παρεμβάσεων και στοιχεία όπως οι ζωόμορφες μάσκες τον ανατρέπει επιδέξια. Είμαι δύσπιστος προς τα έργα που έχουν θέμα ευθέως κοινωνικό, και μάλιστα τόσο φλέγον και ευαίσθητο όσο το trafficking –κι όμως, το «Και εφύτευσεν ο Θεός Παράδεισον» απέφυγε κάθε μεγαλοστομία, κάθε διδακτισμό, κάθε συναισθηματικό εκβιασμό, γι’ αυτό και η συγκίνηση που -σαφώς- προκύπτει είναι πηγαία και γνήσια.

Θα απέτρεπα σε κάθε περίπτωση τον/η συγγραφέα ενός θεατρικού έργου από το να σκηνοθετήσει το πόνημά του. Κι όμως η Βαλέρια Δημητριάδου σε πείθει πως πολύ δύσκολα κάποιος άλλος θα έκανε καλύτερη δουλειά με το κείμενό της. Γενικώς δεν πέφτει σε καμιά από τις αναμενόμενες παγίδες: η σκληρότητα του θέματος δεν την οδηγεί σε ηδονοβλεπτικές ακρότητες, αλλά ούτε και σε επιτηδευμένο μελόδραμα: η τρυφερότητα της ματιάς της είναι αβίαστη, φυσική. Κι ούτε χαρίζεται στους ήρωές της ούτε και στον θεατή.

Τι να πω και για αυτή την απίστευτη ομάδα των C for Circus που παραμένουν μαζί από τα φοιτητικά τους χρόνια, σκηνοθετούν εκ περιτροπής, δουλεύοντας και αλλού είτε προς βιοπορισμόν είτε και προς άγραν νέων καλλιτεχνικών εμπειριών, και επιστρέφοντας στη βάση τους για να μας χαρίσουν κάθε φορά και κάτι εντελώς διαφορετικό –γιατί τι σχέση έχει «Το δαχτυλίδι της μάνας» με το «Και εφύτευσεν ο Θεός Παράδεισον» ή «Ο γλάρος» με το «Γκλουμ»; Θαυμάζω την καθαρότητα του βλέμματός τους, το ήθος τους και την αφοσίωσή τους. Όλα αυτά φαίνονται επί σκηνής διά γυμνού οφθαλμού. Και πολύ θα ήθελα να κρυφοκοιτάξω τις πρόβες τους κάποια στιγμή…

Η μοναδική εξήγηση που μπορώ να βρω για το φαινόμενο που ονομάζεται C for Circus, είναι πως η κοινή εμπειρία λειτουργεί σωρευτικά, όπως μια μπαταρία ή ένας θερμοσυσσωρευτής μαζεύει ενέργεια προς χρήσιν όποιου θα την έχει ανάγκη. Είναι σαν, ασχέτως ποιο από τα μέλη σκηνοθετεί, τα διδάγματα να παραμένουν κοινά για όλους. Δύσκολα θα έφτανε διαφορετικά, με όλο το αδιαμφισβήτητο ταλέντο της, η Βαλέρια Δημητριάδου, σε ένα τόσο ακριβές, συμπυκνωμένο, απέριττο αποτέλεσμα από την πρώτη της –επίσημη- σκηνοθεσία. Σαφέστατα το αποτέλεσμα φέρει την προσωπική της σφραγίδα: εκείνη το έγραψε με προσοχή, λεπτομέρεια και λιτότητα, εκείνη καθοδήγησε τους συναδέλφους τους να το αποδώσουν με αυτό τον τρόπο. Όμως είναι σαφές πως χωρίς τη δοτικότητα και την αφοσίωση όλων ανεξαιρέτως των μελών του θιάσου, αυτό που βλέπει κανείς στη σκηνή θα ήταν αδύνατον να επιτευχθεί. Όλοι αφήνονται στον ρόλο τους σαν να εξαρτάται η ζωή τους από αυτόν.

Να αναφερθεί άραγε κανείς στον καθένα ξεχωριστά -το αξίζουν άλλωστε- ή μόνο στην ομάδα; Τι είναι πιο δίκαιο ή πιο άδικο; Ειλικρινά δεν ξέρω. Διαβάστε αν θέλετε τη διανομή –ολόκληρη τη διανομή: όλοι είναι άξιοι αναφοράς και επαίνων. Θα ήθελα απλά να αναφέρω τη Μαρία Κατσανδρή στον ρόλο της μητέρας, που τη θυμάμαι πάντα στο «Με δύναμη από την Κηφισιά» στο πρώτο του εκείνο ανέβασμα από τον Λευτέρη Βογιατζή, που χάθηκε δέκα ακριβώς χρόνια πριν από την ημέρα που έβλεπα την παράσταση…

Πόσες ομάδες στο παγκόσμιο θέατρο μπορεί κανείς να σκεφτεί που να επέζησαν και να έμειναν μαζί επί πολλά χρόνια; Δεν αναφέρομαι σε περιπτώσεις ομάδων με έναν ή το πολύ δύο κεντρικά πρόσωπα-πυρήνες γύρω από τους οποίους να ήλθαν και να παρήλθαν πολλοί άλλοι, όπως το Θέατρο του Ήλιου της Μνουσκίν ή το Οντίν του Μπάρμπα, αλλά για αληθινές, συμπαγείς ομάδες που όλα ή σχεδόν όλα τα πρόσωπα να παρέμειναν μαζί  στο πέρασμα του χρόνου, ανεπηρέαστα από όλα αυτά που είναι εντελώς φυσικό να συμβούν ανάμεσα σε πρόσωπα που περνούν τόσο χρόνο μαζί κάνοντας την ίδια δουλειά: συνήθεια και κόπωση, φιλίες και έρωτες, φιλοδοξίες και αντιζηλίες, απογοητεύσεις και οικονομικό δέλεαρ από κάπου αλλού… Προσωπικά μόνο μία μπορώ να σκεφτώ: τους χαλκέντερους Forced Entertainment από το Σέφιλντ, που του χρόνου θα γιορτάσουν σαράντα (40!) χρόνια μαζί.

Εύχομαι από καρδιάς στους C for Circus να φτάσουν και να ξεπεράσουν αυτό το δυσθεώρητο ρεκόρ, να συνεχίσουν να εξελίσσονται και να προχωρούν και να χαίρονται ο ένας την παρουσία του άλλου –κι εμείς όλους τους μαζί.

Info παράστασης:

Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον | Σύγχρονο Θέατρο

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.