Ο αέρας χτυπάει αλύπητα το νησί. Ανάμεσα στη Νάξο και την Αμοργό, την πιάνει το Ικάριο για τα καλά. Μπορεί τα άλλα νησιά τριγύρω να είναι κάλμα, στη Δονούσα τα πράγματα γίνεται να αγριέψουν πολύ και να μην μπορεί να δέσει το καράβι.
Η Δονούσα είναι ένα νησί που δεν σου παραδίνεται έτσι απλά. Συμφιλιωμένος με τον εαυτό σου πρέπει να απλώσεις το πόδι σου στη στεριά της και να την αποδεχτείς με όλες τις ατέλειες. Θυμίζει λίγο τη ζωή που είναι γεμάτη αισθήσεις – οσμές, αγγίγματα και ήχους που απλόχερα δώρισε η φύση χωρίς όμως να παραχωρήσει το κλειδί σε αυτές. Χαρίζονται στους τυχερούς, τους υπομονετικούς και σε εκείνους που είναι ανοιχτοί να τις δεχθούν και να τις απολαύσουν.
Η πρόσβαση στη Δονούσα πλέον γίνεται ευκολότερα από το παρελθόν με καράβι από τον Πειραιά – το ταξίδι διαρκεί περίπου 7 ώρες.
Δονούσα – Σταυρός
Το πρώτο που βλέπεις φτάνοντας στο νησί είναι ο Σταυρός. Πρόκειται για τη Χώρα του νησιού. Ωστόσο δεν είναι ακριβώς ό,τι φαντάζεται ή έχει συνηθίσει κανείς ακούγοντας Χώρα. Είναι ο παραθαλάσσιος χώρος και ο μικρός οικισμός με τα χαρακτηριστικά αμφιθεατρικά χτισμένα κάτασπρα σπίτια, τα χρωματιστά πορτοπαράθυρα και τα πλακόστρωτα δρομάκια που απλώνεται γύρω από το γαλαζοπράσινο κόλπο με τη λευκή αμμουδιά της ομώνυμης παραλίας δίπλα ακριβώς στο λιμάνι.
Πρώτη μας πρωινή στάση ο Σκαντζόχοιρος. Δεν μπορεί να το χάσεις αφού μπαίνοντας στο λιμάνι του Σταυρού, το πέτρινο café bar σε καλωσορίζει αφ’ υψηλού. Χαλαροί ρυθμοί (να έχεις υπομονή, άλλωστε το νησί σού επιβάλλει χαλαρούς τόνους). Αγαπημένη μουσική συνοδεία Chet Baker – I married an angel. Εκεί ήταν και η πρώτη στιγμή που διαπίστωσα ότι το νησί εκτός από ανθρώπους κατοικείται από γάτες. They are everywhere. Φιλικές, θέλουν να μοιραστούν τα πάντα μαζί σου – ανεβαίνουν στα τραπέζια, τρώνε από το φαγητό σου και τα βράδια αράζουν στην αγκαλιά σου ενώ πίνεις το cocktail σου.
Από τον Σκαντζόχοιρο απόλαυσα και το πρώτο κάδρο της Δονούσας με το καΐκι Μάγισσα στο λιμάνι που καθημερινά μεταφέρει τον κόσμο από τον Σταυρό στις παραλίες του νησιού. Εκεί μπορείς να κάνεις το μπάνιο σου και να συνεχίσεις με μπύρες ή καφέ στο Corona Borealis που το βράδυ ειδικά παίζει μουσικές του κόσμου αραγμένος κάτω από ένα αλμυρίκι.
Λίγο παραδίπλα, προς το το βουνό συνάντησα μία από τις πιο όμορφες γωνιές. Όλα σε καλωσορίζουν εδώ στον κόσμο της ανάγνωσης και της φαντασίας. Το χωριό αν και μικρό συγκεντρώνει τις περισσότερες ταβέρνες, mini market και ενοικιαζόμενα σπίτια και δωμάτια του νησιού.
Μικρές λευκές αυλές και μια μικρή εκκλησία του Τίμιου Σταυρού τα βασικά του αξιοθέατα που φτάνουν και περισσεύουν. Ο φούρναρης, το μικρό μανάβικο και 2 μικρά δρομάκια, το ένα με κατεύθυνση προς την έξοδο του λιμανιού και το άλλο προς τον κεντρικό δρόμο που μετράει όλος κι όλος 12 χλμ.
Αναρωτηθήκαμε για την αναγκαιότητα του αυτοκινήτου και χαρήκαμε για την επιλογή μας αφού δεν είμαστε του αράγματος σε μια παραλία όλη την ημέρα.
Με έκταση που δεν ξεπερνά τα 13 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και διάμετρο μόλις 5,5 χιλιομέτρων, η Δονούσα περπατιέται ολόκληρη, όπως λένε οι ντόπιοι, σε πέντε περίπου ώρες –ή τουλάχιστον αυτό ισχύει για τους γενναίους που αψηφούν τον ανελέητο ήλιο των Κυκλάδων.
Και για να φτάσεις στην Καλοταρίτισα, τον βορειότερο οικισμό, άλλα μέσα μεταφοράς εκτός από ένα λεωφορείο κι ένα καραβάκι, δεν υπάρχουν. Αν λοιπόν είσαι της εξερεύνησης και ταυτόχρονα θέλεις την ανεξαρτησία σου τότε το αυτοκίνητο επιβάλλεται.
Εκείνο το μεσημέρι, τα λευκά μεγάλα κύματα ανενόχλητα διέγραφαν την πορεία τους πέφτοντας άτσαλα πάνω στα βράχια προσδίδοντας μια ακόμα πιο άγρια εικόνα. Το καράβι που χρόνια τώρα ενώνει τις Μικρές Κυκλάδες, ο γνωστός Σκοπελίτης που έδωσε ζωή στην άγονη γραμμή κάνει συχνά την εμφάνισή του. Μια πάνω μία κάτω, ορθώνει το ανάστημά του και σχίζει τα αφρισμένα κύματα με ένα μόνο μέλημα: να μεταφέρει με ασφάλεια τους επιβάτες του.
Το θέαμα κάθε ημέρα γύρω στις 18.00 στην παραλία του Σταυρού είναι μοναδικό. Παρόλο που η χρυσή άμμος σου ραπίζει το πρόσωπο, η εικόνα του Σκοπελίτη και η σκέψη της μοναδικής του ιστορίας, άμεσα συνδεδεμένης με την ιστορία αυτού του νησιού σε συγκινούν και τα μάτια σου είναι παραδομένα πάνω του.
Παραλίες – Φαγητό
Εκτός από τον Σταυρό οι προσβάσιμες από τη στεριά παραλίες (γιατί υπάρχει και η Φωκοσπηλιά που μπορείς να επισκεφθείς με το καΐκι Μάγισσα – Θαλάσσια σπηλιά κάτω από τα απόκρημνα βράχια του κάβου του Μοσχονά που υπήρξε παλιό oρμητήριο και καταφύγιο πειρατών – πήρε το όνομά της από τις φώκιες που κατοικούσαν εκεί παλαιότερα), είναι ο Κέδρος, το Λιβάδι, Φύκιο, και βόρεια η Καλοταρίτισα με το Σαπουνόχωμα, την Τρυπητή και τη Μέση Άμμο.
Ο Κέδρος είναι μία από τις ελάχιστες ελληνικές παραλίες όπου το ελεύθερο κάμπινγκ επιτρέπεται από τις δημοτικές αρχές, συναρπαστική θέα στα απόκρημνα κοφτερά βράχια, νερά σε βαθύ μπλε που σκάνε στη λευκή άμμο, κέδροι για σκιά – δεν ψηφίστηκε τυχαία μία από τις ωραιότερες παραλίες σύμφωνα με την Daily Telegraph ενώ πιο βόρεια θα συναντήσεις το Λιβάδι.
Η πρόσβαση στο Λιβάδι γίνεται από ένα μικρό μονοπάτι διάρκειας 15-20 λεπτών προς αυτό ανάμεσα σε ξέρες και μοσχομυριστό θυμάρι. Πανέμορφα νερά, αντίσκηνα κάτω από καβατζωμένες και προσεκτικά επιλεγμένες σκιές, παρεό, γυμνισμός και παρεΐστικη διάθεση αυτά που θα συναντήσεις. Για νερό και σνακ πρέπει να έχεις προνοήσει γιατί η επιστροφή σου θα είναι λιγάκι δύσκολη.
Ωστόσο, στην ανάβαση θα αποζημιωθείς με μία μικρή στάση για δροσερό νερό στην πηγή στο χωριό Μερσίνη. Και αν είσαι από τους τυχερούς ίσως ακούσεις μερικές μελωδίες από το βιολί ενός περαστικού.
Εκεί στο Μερσίνι, τον οικισμό φάντασμα θα βρεις και το καλύτερο φαγητό του νησιού, την Κόρη του Μιχάλη. Παντρέματα γεύσεων, γευστικές πρωτοτυπίες και όρεξη να έχεις να δοκιμάζεις διαφορετικό πιάτο κάθε φορά.
Καλοταρίτισα και ο Μήτσος
Την επόμενη μέρα ξεκινήσαμε για να φθάσουμε στο τέρμα του μοναδικού δρόμου, εκεί που τα πάντα σταματούν, στον Βορρά, στην Καλοταρίτισα. Η απόσταση από τον Σταυρό όχι μεγαλύτερη από 10χλμ. Μια εξαιρετικού φυσικού κάλλους ομορφιά σε περιμένει σε κάθε στρίψιμο. Και βγάζει τη μηχανή και φωτογραφίζεις, και κατεβαίνεις από το αυτοκίνητο και ανασαίνεις και θέλεις να παγώσεις εκεί τον χρόνο.
Ο οικισμός 10-12 σπίτια, κάποια προσφάτως ανακαινισμένα και κάποια άλλα στην απόλυτη εγκατάλειψη. Εκεί θα δεις μπροστά σου να ξεδιπλώνονται κυκλικά 3 παραλίες: το Σαπουνόχωμα με τις μεγάλες πέτρες, η Μέση Άμμος και η Τρυπητή που για να την φθάσεις πρέπει να περπατήσεις σε βατό μονοπάτι περίπου 15 λεπτά. Άγριο και συνάμα μαγικό τοπίο.
Κολυμπήσαμε και στις δύο παραλίες σχεδόν μόνοι, με 2-3 παρέες που απολάμβαναν το βυθό με τις μάσκες τους. Eκεί θα βρεις και τον Μήτσο την αυθεντική οικογενειακή ταβέρνα με τα μαμαδίστικα πιάτα του, νόστιμα μαγειρευτά, όπως το εξαιρετικό ιμάμ του καταπληκτικό κι ένα χοιρινό πατατάτο, τοπική νοστιμιά του νησιού.
Είχα διαβάσει πως πρόκειται ένα νησί βράχο. Ακόμα και όταν οι αέρηδες δεν το αφήνουν σε ησυχία, το νησί έχει σηκώσει τις πλάτες του, το βουνό Παπάς αντιστέκεται. Όλοι κάποτε μαλακώνουμε, η μοναξιά αγριεύει, σκληραίνει και το πέρασμα του χρόνου με τη σοφία του, λειαίνει το περίβλημα και όλα αλλάζουν.
