Τα «Νούφαρα» (Water Lillies) γοήτευαν θεματικά τον Μονέ και κατά τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του έγιναν το επίκεντρο του καλλιτεχνικού του έργου. Δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο πίνακα, αλλά το όνομα μιας σειράς έργων που έφθασαν περίπου τα 250 στο σύνολό τους.
Η πρώτη σειρά «Νούφαρα» θα εκτεθεί στην Galerie Durand-Ruel το 1900 και κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Κλοντ Μονέ επανέρχεται αρκετές φορές με αυτό το μοτίβο. «Αυτά τα τοπία του νερού και της αντανάκλασης μου έχουν γίνει εμμονή», γράφει ο ίδιος στις 11 Αυγούστου 1908.
Ωστόσο, η λίμνη με τα νούφαρα και ο κήπος που απεικονίζονται είναι δημιουργίες του ιδίου στους κήπους του σπιτιού του στο Giverny της Νορμανδίας. Ένας υδάτινος κόσμος, «κατασκευασμένος» από τον ίδιο.
Λίγες ημέρες προτού ανοίξει τις πόρτες της η νέα έκθεση του Ai Weiwei στο Design Museum του Λονδίνου με τίτλο Ai Weiwei: Making Sense, ένα νέο εντυπωσιακό έργο τέχνης εμπνευσμένο από το μνημειώδες τρίπτυχο Water Lilies (1914-26) του Claude Monet παρουσιάστηκε, κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από Lego.
Το “Water Lilies #1” είναι μια αναπαράσταση ενός από τους πιο διάσημους πίνακες του Γάλλου ιμπρεσιονιστή, με μήκος πάνω από 15 μέτρα και κατασκευασμένο από σχεδόν 650.000 καρφιά από τουβλάκια Lego σε 22 χρώματα. Το έργο, πρόκειται να καλύψει όλο το μήκος ενός από τους τοίχους της γκαλερί του Design Museum στο Λονδίνο, στο πλαίσιο αυτής της νέας έκθεσης, της μεγαλύτερης βρετανικής του έκθεσης εδώ και οκτώ χρόνια.
H επιλογή του Ai Weiwei να αναδημιουργήσει αυτό τον ιδιαίτερο πίνακα του Μονέ δουλεύοντας με μικρά, πλαστικά και ομοιόμορφα χρωματιστά τουβλάκια της Lego, δεν είναι τυχαία. Πρόθεσή του να αμφισβητήσει την αντίληψή μας για την πραγματικότητα, για την ομορφιά και την καταστροφή, μέσα από τη διαδρομή της ανθρώπινης εφευρετικότητας. Μια σιωπηρή αντιπαράθεση του βιομηχανικού με το χειροποίητο.
Η έκθεση θα περιλαμβάνει έργα που δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και άλλα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Μεγάλης κλίμακας έργα, εσωτερικά και εξωτερικά στον υπαίθριο χώρο του μουσείου θα είναι το επίκεντρο της έκθεσης. Έργα που έχουν διαμορφωθεί από ποικιλία αντικειμένων, από εργαλεία της λίθινης εποχής μέχρι τουβλάκια Lego που μεθοδικά συλλέγονται από τον Ai Weiwei από τη δεκαετία του 1990, χωρισμένα σε πέντε βασικές ενότητες. Τρεις από αυτές τις ενότητες περιλαμβάνουν εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν με αφορμή αυτή την έκθεση και θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά.
Το πρώτο εικαστικό πεδίο, η πρώτη ενότητα τιτλοφορείται Νεκρή φύση περιλαμβάνει 1.600 εργαλεία που χρονολογούνται από τα τέλη της Λίθινης Εποχής τοποθετημένα δίπλα-δίπλα ως υπενθύμιση ότι η προέλευση του σχεδιασμού βρίσκεται στην επιβίωση. Τσεκούρια, σμίλες, μαχαίρια παρουσιάζονται σε αυτή την ενότητα μέσα στο πλαίσιο των ξεχασμένων εργαλείων τεχνογνωσίας.
Η δεύτερη ενότητα Αριστερά Δεξιά Στούντιο Υλικό, αποτελείται από χιλιάδες θραύσματα γλυπτών πορσελάνης του Ai Weiwei που καταστράφηκαν όταν το στούντιο Left Right στο Πεκίνο, όταν κατεδαφίστηκε από το κινεζικό κράτος το 2018. Τα υπολείμματα είναι μία μορφή απόδειξης της καταπίεσης που υπέστη ο Ai Weiwei από την κινεζική κυβέρνηση, καθώς και μια μαρτυρία για την ικανότητά του να μετατρέπει την καταστροφή σε τέχνη. Αυτή είναι μια πρωτοεμφανιζόμενη εκθεσιακή ενότητα.
Η τρίτη ενότητα Εκτοξευτήρες, παρουσιάζει περίπου 200.000 πορσελάνινες από τσαγιέρες και ποτήρια κρασιού που κατασκευάστηκαν με το χέρι κατά τη διάρκεια της δυναστείας Σονγκ (960 – 1279 μ.Χ.). Αν ένα δοχείο δεν ήταν τέλειο τότε το στόμιο οδηγούνταν σε καταστροφή. Μια ενότητα που μαρτυρά την κλίμακα της παραγωγής πορσελάνης στην Κίνα χίλια χρόνια πριν.
Η τέταρτη ενότητα τιτλοφορείται Χωρίς τίτλο (Πορσελάνινες μπάλες) και παρουσιάζει μπάλες κανονιού κατασκευασμένες κατά τη διάρκεια της δυναστείας Σονγκ (960 – 1279 μ.Χ.) από το υλικό Xing, μια υψηλής ποιότητας πορσελάνη. Ο Weiwei εντυπωσιάστηκε από το γεγονός ότι αυτό το πολύτιμο και φαινομενικά λεπτό υλικό χρησιμοποιήθηκε κάποτε ως όπλο σε πολέμους. Περίπου 100.000 θα εκτεθούν, και το έργο τέχνης έχει δημιουργηθεί ειδικά για την έκθεση αυτή.
Η πέμπτη ενότητα, Χωρίς τίτλο (Περιστατικό Lego) μετουσιώνει την εσωτερική μάχη του καλλιτέχνη, προβάλλοντας ένα κοινωνικό σχόλιο θέτοντας σε αντιπαράθεση, σιωπηρά, την χειροποίητη κατασκευή με τη βιομηχανική. Εδώ εντάσσεται και το έργο του με Lego όπου αναδημιουργεί τον πίνακα του Μονέ, Νούφαρα. Αντικαθιστώντας τις λεπτές ανθρώπινες πινελιές και τα χρώματα του Μονέ με ψυχρά βιομηχανικά μέρη και χρωστικές ουσίες, ο Ai προκαλεί τον θεατή να σκεφτεί, σχολιάζοντας με αυτό τον δικό του τρόπο τη βιομηχανική εξέλιξη.
Στη δεξιά πλευρά της εγκατάστασης βρίσκεται μια σκοτεινή πύλη, σύμβολο της πόρτας του υπόγειου σκάμματος στην επαρχία Σιντζιάνγκ, όπου ο νεαρός καλλιτέχνης και ο πατέρας του, ένας από τους πιο διάσημους ποιητές της Κίνας, ο Ai Qing, αναγκάστηκαν να ζήσουν εξόριστοι τη δεκαετία του 1960. Μια έντονη αντίθεση με τον παράδεισο των νούφαρων που κυριαρχεί στη σκηνή.
Σε αυτή την ενότητα επίσης παρουσιάζεται και μια εγκατάσταση με όλα τα τουβλάκια Lego που δωρίστηκαν από το κοινό ως απάντηση στην άρνηση της εταιρείας να πουλήσει τα προϊόντα της στον Ai το 2014.
«Ο κόσμος μας είναι πολύπλοκος και καταρρέει προς ένα απρόβλεπτο μέλλον», δηλώνει ο Ai Weiwei. «Είναι ζωτικής σημασίας οι άνθρωποι να βρουν μια εξατομικευμένη γλώσσα για να εκφράσουν την εμπειρία τους σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Η εξατομικευμένη έκφραση προκύπτει από την ταύτιση με την ιστορία και τις αναμνήσεις, δημιουργώντας παράλληλα μια νέα γλώσσα και μια νέα αφήγηση. Χωρίς μια προσωπική αφήγηση, η καλλιτεχνική αφήγηση χάνει την ποιότητά της».
Η έκθεση Ai Weiwei: Making Sense θα διαρκέσει στο Design Museum του Λονδίνου από τις 7 Απριλίου έως τις 30 Ιουλίου 2023
