Κείμενο: Άγγελος Κραβαρίτης
Στις 25 Μαρτίου του 1972 κυκλοφόρησε ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ στην ιστορία της ροκ μουσικής, το “Machine Head” των Deep Purple. Πρόκειται για το έκτο άλμπουμ του συγκροτήματος γενικά, αλλά το τρίτο με τη σύνθεση μουσικών με την οποία γνώρισαν τη μεγαλύτερη επιτυχία. Μετά από μια σειρά τριών στούντιο κυκλοφοριών στα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι John Lord, Ian Paice και Ritchie Blackmore, πληκτράς, ντράμερ και κιθαρίστας των Deep Purple αντίστοιχα, είχαν αποφασίσει ότι ήθελαν να μετακινήσουν τον ήχο του συγκροτήματος προς μια πιο ροκ κατεύθυνση. Αφού είχαν προσλάβει τον νέο τραγουδιστή Ian Gillan και τον μπασίστα Roger Glover, ο ήχος τους έγινε αισθητά πιο σκληρός. Αυτή η δεύτερη σύνθεση των Deep Purple (που συνήθως αποκαλείται Mark II) ήταν ευέλικτη και δυναμική, δημιουργώντας ένα δυνατό μείγμα heavy blues-rock και κλασικού/μπαρόκ prog (progressive rock). Και τα πέντε μέλη ήταν ισχυρές προσωπικότητες. Τους άρεσε να ανταλλάσσουν ιδέες μεταξύ τους και δούλευαν σαν μια ενιαία μονάδα. Αυτό φαίνεται και από την απόφασή τους να αποδίδονται οι συνθέσεις του συγκροτήματος και στα πέντε μέλη, ανεξάρτητα από το ποιος συνέβαλε περισσότερο.
Με αυτή λοιπόν τη σύνθεση κυκλοφόρησαν το πιο επιτυχημένο και επιδραστικό άλμπουμ τους, το ”Machine Head”. Ένας από τους βασικότερους λόγους της απήχησής του βέβαια είναι το “Smoke On The Water”, η μεγαλύτερη επιτυχία του συγκροτήματος, η ιστορία του οποίου έχει γίνει θρύλος και αξίζει να αναφερθεί καθώς οι συνθήκες ηχογράφησης έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στον ήχο και το υλικό του Machine Head.
Στα τέλη του 1971, με τη συμβουλή του λογιστή τους ότι θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν τεράστια ποσά ηχογραφώντας εκτός της πατρίδας τους, αφού η φορολογία στο Ηνωμένο Βασίλειο άγγιζε το 95% (όπως λέει και ο George Harrison στο “Taxman” των Beatles “There’s one for you, nineteen for me”), οι Deep Purple αποφάσισαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα των περισσότερων βρετανικών συγκροτημάτων της εποχής και να γίνουν “tax exiles” (φορολογική εξορία) μετακομίζοντας στο Montreaux της Ελβετίας και νοικιάζοντας ένα κινητό στούντιο που ανήκε στους Rolling Stones ώστε να πραγματοποιήσουν τις ηχογραφήσεις στο καζίνο της πόλης. Το συγκρότημα συγκεντρώθηκε στην όχθη της λίμνης της Γενεύης την τελευταία μέρα του γνωστού “Montreaux Jazz Festival”, μετά το τέλος του οποίου ο χώρος θα ήταν διαθέσιμος για τις ηχογραφήσεις. Όμως κατά τη διάρκεια της συναυλίας του Frank Zappa, που έκλεινε το φεστιβάλ, κάποιος από το πλήθος έριξε μια φωτοβολίδα, με αποτέλεσμα η οροφή να πάρει φωτιά. Η συναυλία διακόπηκε και όλοι αποχώρησαν. Οι πυροσβέστες έφτασαν ακριβώς την ώρα που ολόκληρο το κτηριακό συγκρότημα είχε τυλιχθεί στις φλόγες, καταστρέφοντας τον εξοπλισμό του Zappa και θέτοντας τα δισκογραφικά σχέδια των Deep Purple σε αδιέξοδο.
Μεταφέρθηκαν αρχικά σε μια κοντινή αίθουσα που ονομαζόταν Pavillion, και τελικά στο Grand Hotel. Λίγες μέρες αργότερα τζάμαραν πάνω σε ένα riff που ο Blackmore το επινόησε επί τόπου. Η υπόλοιπη μπάντα το ακολούθησε, και ο Gillan έγραψε στίχους που ουσιαστικά περιέγραφαν ό,τι είχε συμβεί στη συναυλία του Zappa ποιητική αδεία.
Χάρη στο απλό αλλά ασύλληπτα πιασάρικο κιθαριστικό του riff, που συνήθως είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που δοκιμάζει να παίξει κάποιος που μαθαίνει τα power chords στην κιθάρα, το “Smoke On The Water” παραμένει η πιο γνωστή σύνθεση των Deep Purple. Ωστόσο, το Machine Head είναι κάθε άλλο παρά μονοσήμαντο. Με το καταιγιστικό εναρκτήριο “Highway Star”, γίνεται αμέσως φανερό πως αυτό δεν είναι ένα άλμπουμ όπως τα προηγούμενα. Αναδεικνύει όλη τη δύναμη και την ευελιξία των Deep Purple, ενώ περιέχει ίσως τη σπουδαιότερη σολιστική μονομαχία μεταξύ Blackmore και Lord. Σε κορυφαία φόρμα και ο Ian Gillan, τραγουδάει με εκπληκτική δύναμη και εύρος σε όλη τη διάρκεια, καθιερώνοντας τον εαυτό του μια για πάντα ως μια από τις καλύτερες φωνές του ροκ.
Το “Maybe I’m A Leo” υιοθετεί ένα πιο χαλαρό bluesy groove, αλλά περιέχει μερικά κολλητικά hooks και καταπληκτικό interplay από την μπάντα. Στο “Pictures Of Home”, με μια δυνατή εισαγωγή από τον Blackmore, ο Gillan εκφράζει τη νοσταλγία για το σπίτι του κατά την ηχογράφηση αυτού του άλμπουμ στην Ελβετία. Το “Never Before” ξεκινάει με ένα funky instrumental jam πριν κατασταλάξει σε ένα κλασικό boogie. Είναι ένα απολαυστικό κομμάτι, αλλά ίσως το λιγότερο αξιομνημόνευτο τραγούδι του άλμπουμ. Μετά το “Smoke On The Water” ακολουθεί μια αλλαγή ύφους με την ψυχεδελική εισαγωγή του single “Lazy”, το οποίο ξεκινάει με το καθηλωτικό Hammond του Lord, προτού ενωθεί με το κιθαριστικό σόλο του Blackmore, και εξελιχθεί σε ένα power blues κομμάτι που περιλαμβάνει και ένα σόλο φυσαρμόνικας από τον Gillan. Το “Space Truckin'” αποτελεί το τέλειο κλείσιμο αυτού του καταπληκτικού άλμπουμ. Ξεκινά με ένα ακόμα αξέχαστο riff με power chords, αυτή τη φορά παιγμένο από τον Lord, ο Gillan τραγουδά στίχους εμπνευσμένους από επιστημονική φαντασία, ενώ στο ρεφρέν έχουμε ακόμα ένα πανέξυπνο riff.
Ένα μέρος της επιτυχίας του Machine Head οφείλεται και σε ένα άλλο άλμπουμ. Μετά το τέλος των ηχογραφήσεων οι Deep Purple έκαναν την πρώτη τους περιοδεία στην Ιαπωνία. Οι εμφανίσεις αυτές ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν λίγους μήνες μετά σε ένα διπλό άλμπουμ, το “Made In Japan”, το οποίο γνώρισε τεράστια επιτυχία και θεωρείται δίκαια ως ένα από τα καλύτερα live άλμπουμ όλων των εποχών. Το συγκρότημα παίζει καταπληκτικά και οι εκτελέσεις των τραγουδιών κατά πολλούς είναι ανώτερες των studio εκτελέσεων. Παρότι είναι διπλό άλμπουμ, λόγω της μεγάλης διάρκειας των κομματιών, που περιλαμβάνουν εκτεταμένους αυτοσχεδιασμούς, περιέχει μόνο 7 κομμάτια, από τα οποία τα 4 προέρχονται από το Machine Head.
Το Machine Head έχει μείνει στην ιστορία της ροκ ως ένα από τα πιο εμβληματικά άλμπουμ όλων των εποχών και έχει επηρεάσει αμέτρητους μουσικούς τις τελευταίες πέντε δεκαετίες (Στις Η.Π.Α. παρέμεινε στο Top 200 Albums chart του Billboard για 118 εβδομάδες). Έθεσε τα θεμέλια της heavy metal μουσικής και γίνεται αμέσως φανερό ποια από τα μεταγενέστερα συγκροτήματα έχουν αντλήσει το στυλ τους από την πιο επιτυχημένη φάση των Deep Purple. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί το άλμπουμ έγινε η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία του συγκροτήματος και από το 1972 μέχρι σήμερα οι επανεκδόσεις είναι συχνότατες. Μάλιστα, μια νέα “Supere Deluxe Edition” θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες, στις 29 Μαρτίου. Το σίγουρο είναι πως σε όποια έκδοση και να το ακούσεις το Machine Head παραμένει απολαυστικό.
