Επιμέλεια: Αργυρώ Μποζώνη
Περνώντας τον καιρό της καραντίνας: Το ελculture ζητάει σε πρόσωπα απ’ τον κόσμο των τεχνών να μας στείλουν τη δική τους ανταπόκριση για τις μέρες της καραντίνας μοιράζοντας ελεύθερα μαζί μας τις σκέψεις τους.
Ο σκηνοθέτης Ιωσήφ Βαρδάκης μάς στέλνει τη δική του ανταπόκριση, κατά τις τις πρώτες μέρες της καραντίνας:
Θα έπρεπε να μένω σπίτι περισσότερο.
Κάνω βλακείες. Το ξέρω.
Ήμουνα στην Κρήτη μέχρι την προπερασμένη εβδομάδα. Μια βδομάδα πριν και μάλιστα στην Κρήτη, η πραγματικότητα ήταν εντελώς διαφορετική. Όταν γύρισα στην Αθήνα, έτυχα σε μέρες που η κάθε μία, κλιμακωτά, ανέβαζε την αίσθηση (μάλλον “την επίγνωση”) του κινδύνου. Όταν ήρθα στην Αθήνα δεν είχα πολλά πράγματα στο σπίτι. Έπρεπε να πάω στο σουπερμάρκετ για να έχω έστω τα βασικά. Η πρώτη μέρα όμως που τα σουπερμάρκετ ήταν ανοιχτά ήταν η προηγούμενη Δευτέρα (16/03), που ήταν και η πρώτη μέρα του μέτρου με τον ένα πελάτη ανά 10 τ.μ.. Περπάτησα μέχρι το σουπερμάρκετ της γειτονιάς μου, όπου η ουρά για να μπει κάποιος μέσα ήταν απογοητευτική κι έτσι πήγα απλά μέχρι το φαρμακείο για να πάρω ένα κουτί από το χάπι που παίρνω για την πίεση. Σκέφτηκα ότι θα ξαναδοκιμάσω στο σουπερμάρκετ κάποια άλλη ώρα που θα είναι ο κόσμος λιγότερος.
Την επόμενη μέρα – την Τρίτη – μια κολλητή μου φίλη ζήτησε τη βοήθειά μου σε κάτι και δε θα της έλεγα “όχι”. Είναι από τους ανθρώπους που όποτε έχω ζητήσει βοήθεια για κάτι δύσκολο στη ζωή μου, έτρεχε αμέσως. Δε θα μπορούσα ποτέ να φερθώ διαφορετικά. Πέρασε και με πήρε με το αυτοκίνητό της, συζητήσαμε το θέμα με τα σουπερμάρκετ και συμφωνήσαμε, αφού είμαστε μαζί κι αφού έχουμε αυτοκίνητο, να δοκιμάσουμε σε ένα από τα υπερτεράστια σουπερμάρκετ των προαστίων, μήπως – χάρη στη μεγάλη τους έκταση – είναι αντίστοιχα μεγάλος και ο αριθμός των ανθρώπων που μπορούν να μπουν. Αποδείχτηκε πολύ έξυπνη αυτή η μαθηματική σκέψη. Μπήκαμε και ψωνίσαμε υπεύθυνα. Το είχαμε συζητήσει από το αμάξι: θα πάρουμε μόνο ό,τι χρειαζόμαστε για να περάσουμε μια βδομάδα, χωρίς υπερβολές, ώστε να μπορέσουν να βρουν πράγματα και οι συμπολίτες μας. Ψώνια για μία βδομάδα, συνυπολογίζοντας και ό,τι έχουμε ήδη στο σπίτι. Φορέσαμε γάντια, ψωνίσαμε υπεύθυνα, ζήσαμε μια μικρή σκηνή τρέλας στο ταμείο, βάλαμε τα ψώνια στο αυτοκίνητο, απολυμανθήκαμε, γυρίσαμε σπίτια μας. Έβαλα κατευθείαν τα ρούχα μου στο πλυντήριο, έπλυνα χέρια, απολύμανα όσες εξωτερικές συσκευασίες μπορούσα να πλύνω με σαπούνι ή να σκουπίσω με απολυμαντικό, όσες δεν μπορούσα να τις καθαρίσω τις πέταξα κι έβαλα το περιεχόμενο σε σακούλες δικές μου.
Κάποια πράγματα που είχα στο σπίτι από πριν φύγω για την Κρήτη, πράγματα που ήταν κλεισμένα στις συσκευασίες τους εδώ και 20 μέρες, χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο, τα βλέπω τώρα σαν απομεινάρια μια άλλης εποχής. Μια εποχής αθώας, που έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
«Η ταυτότητά μας έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει με το πώς βλέπουμε τους εαυτούς μας όταν καθρεφτίζονται πάνω στους άλλους. Μην αφήσετε τον περιορισμό να σας το στερήσει αυτό»
Τετάρτη και Πέμπτη έμεινα σπίτι, παρόλο που νωρίς την Τετάρτη συνειδητοποίησα ότι δεν είχα πάρει αλάτι κι ότι το αλάτι που είχα τελείωνε. Νόμιζα πως είχα και δεν τσέκαρα. Σκέφτηκα να περιμένω μέχρι την Παρασκευή, μήπως και βρω κι άλλες τέτοιες ελλείψεις και κάνω άλλη μια έξοδο, συμπληρωματική. Πραγματικά, η λίστα μου αυξήθηκε κάπως κι επειδή τα ψώνια της Τρίτης ήτανε πολύ αυστηρά για είδη και τρόφιμα “πρώτης ανάγκης”, στη “συμπληρωματική” λίστα πρόσθεσα και μερικές λιχουδιές, για να συμπληρώνουν ευχάριστα την παραμονή στο σπίτι.
Την Παρασκευή έβαλα τα γάντια μου, έβαλα στην τσέπη κι άλλο ένα ζευγάρι, εφεδρικό, ένα πακετάκι μαντηλάκια αντισηπτικά (τα έχω επειδή γενικά κουβαλούσα πάντα ένα πακετάκι στην τσάντα μου, τώρα πρέπει να κάνω μεγάλη οικονομία σ’ αυτά τα μαντηλάκια) και πήγα (ξανά) στο σουπερμάρκετ. Αυτή τη φορά δεν είχα τη φίλη με το αμάξι να πάμε σε κάποιο τεράστιο ώστε να είμαστε σίγουροι. Προσπάθησα πάλι πρώτα στο σουπερμάρκετ, στο οποίο ψωνίζω φυσιολογικά. Είχε πάρα πολύ κόσμο απέξω. Αποφάσισα να πάω σε ένα μικρότερο που έχουμε εδώ κοντά και στο οποίο πάω καμιά φορά αν θέλω κάτι “συμπληρωματικό”. Αυτό είναι μικρό αλλά δεν έχει σχεδόν ποτέ κόσμο. Πράγματι, μπήκα άνετα, πήρα 4 πράγματα (αλάτι, πιπεριές Φλωρίνης σε βάζο – δίνουν ωραία γεύση στα μπιφτέκια, εντάξει; – μαρμελάδα και μερέντα), πλήρωσα με μια μικρή σκηνή τρέλας στο ταμείο κι έφυγα. Γύρισα σπίτι. Έβαλα κατευθείαν τα ρούχα μου στο πλυντήριο, έπλυνα τα χέρια μου και απολύμανα το εξωτερικό από τα βάζα που έφερα.
Τώρα δε θα ξαναβγώ. Στόχος μου να μην ξαναβγώ, τουλάχιστον μέχρι την Πέμπτη, ιδανικά μέχρι την Παρασκευή.
Τα βράδια μου είναι περίεργα. Βλέπουμε σειρές με τον σύντροφό μου, αλλά σε τακτά χρονικά διαστήματα ξεκινάμε συζητήσεις πάνω σ’ αυτό που ζούμε, μέχρι που λέμε “τι γίνεται στο σίριαλ”; “πώς βρέθηκε αυτός εκεί” και συνειδητοποιούμε πως “δεν το παρακολουθούμε εδώ και κάποια ώρα”. Παγώνουμε την εικόνα και ολοκληρώνουμε την κουβέντα μας. Πάμε το επεισόδιο πίσω στο τελευταίο πλάνο που θυμόμαστε και το βάζουμε πάλι να παίζει. Μέχρι να μας πιάσει πάλι κάποια σκέψη και να μας κάνει να σταματήσουμε πάλι. Ή να μας πάρει κάποιος φίλος/η σε βιντεοκλήση.
Πέφτουμε για ύπνο νωρίς, το αργότερο τα μεσάνυχτα. Συζητήσαμε το ενδεχόμενο να πάμε στα χωριά μας, στις μανάδες μας, με πλήρη επίγνωση ότι αυτό μπορεί να σημαίνει πως αν το κάνουμε δεν θα μπορέσουμε να δούμε ο ένας τον άλλον για αρκετούς μήνες μετά. Αποφασίσαμε να μείνουμε στην Αθήνα, τουλάχιστον για την ώρα. Ο κύριος λόγος είναι ότι θέλουμε να προστατέψουμε τις μανάδες μας αλλά και τους τόπους καταγωγής μας από ό,τι μπορεί να μεταφέρουμε. Αν τυχόν το περάσουμε αυτό το πράγμα ή αν συμβεί κάτι σοβαρό εκεί, θα το ξανακουβεντιάσουμε, πάντα με επίγνωση πως αν πάμε, πρέπει να βρούμε εκεί έναν τρόπο πλήρους απομόνωσης για τουλάχιστον 14 μέρες. Για την ώρα το σχέδιο αυτό “έχει μπει στο ψυγείο”.
Ακόμα προσπαθεί το μυαλό μας να διαχειριστεί ό,τι συμβαίνει. Εμείς είμαστε και οι δύο πολύ εύκολοι στον ύπνο. Φίλοι που έχουν θέμα αϋπνίας, συχνά με πειράζουνε λέγοντας “εσύ τον έχεις τον ύπνο ‘στο τσεπάκι’ που λένε”. Αυτά τα βράδια ξυπνάω κατά τις 4:00-4:30 και δεν μπορώ να ξανακοιμηθώ. Δε μπορώ να φανταστώ τι συμβαίνει αυτή την περίοδο με τους φίλους που έχουν γενικά αϋπνίες. Πλάκα πλάκα, να θυμηθώ να τους ρωτήσω την επόμενη φορά που θα μιλήσουμε στο τηλέφωνο.
Η κατάσταση έξω στον δρόμο δεν είναι ευχάριστη. Αν έχετε πολλές μέρες να βγείτε, κάνετε το πιο σωστό και θέλω να σας πω και πως δεν χάνετε και τίποτα. Θα σας μεταφέρω μερικά στιγμιότυπα από τις σύντομες εξόδους μου, για να δείτε πως είναι καλύτερα μέσα.
Στο φαρμακείο που πήγα τη Δευτέρα έχουν εκτυπώσει ένα χαρτί με φωτογραφίες των διαφόρων τύπων μασκών που έχουν και τις τιμές τους. Μια μάσκα FFP3 πωλείται στα 19 ευρώ. Ρωτάω τη φαρμακοποιό αν είναι μίας ή πολλών χρήσεων και μου λέει “όλες μιας χρήσης είναι. Τώρα ο κόσμος τις φοράει ξανά και ξανά επειδή δεν μπορεί να βρει άλλες”. Εκνευρίστηκε λίγο με την ερώτηση. Δεν ξαναπάω σ’ αυτό το φαρμακείο, αν και την καταχωρώ μέσα στο μυαλό μου ως ένα μέρος, όπου θα μπορεί κανείς να βρει οτιδήποτε, αν είναι έτοιμος να πληρώσει τιμές μαύρης αγοράς. Τέλος Γενάρη είχα κοιτάξει στην Amazon να δω τι γίνεται με τις μάσκες επιπέδου προστασίας FFP3. Κόστιζαν 5 με 6 ευρώ η μία, ενώ μπορούσε κανείς να αγοράσει και πολυσυσκευασίες με 50 μάσκες που κόστιζαν γύρω στα 150 ευρώ. Τέλος Φλεβάρη η τιμή για τη μία μάσκα είχε πάει στα 10 με 12 ευρώ, ενώ ακόμα υπήρχαν κάποιες πολυσυσκευασίες. Οι 6 μάσκες τότε κόστιζαν 35-40 ευρώ. Δεν υπήρχανε συσκευασίες των 50 μασκών πια. Εγώ μάσκα δεν έχω κι επειδή έχω μούσι και διάβασα πως μούσι + μάσκα = μια τρύπα στο νερό, δεν ασχολήθηκα να πάρω – βέβαια τώρα το ξανασκέφτομαι και βλέποντας και τι ωραίες μάσκες που μπορούν να ραφτούν, έχει αρχίσει να τριγυρίζει μέσα στο μυαλό μου μια ιδέα για μια μάσκα που θα είχε χώρο για το μούσι… Έχω μια θεία που ράβει πάρα πολύ καλά, αλλά δεν ξέρω πώς θα πάω να της πάω πατρόν και ύφασμα. Εκείνη δεν τα πάει καλά με το διαδίκτυο κι είναι μεγάλη γυναίκα και δε θα ήθελα να της κουβαλήσω κάτι. Θα τη βρω τη λύση.
Στο πρώτο σουπερμάρκετ που πήγα, περίμενα υπομονετικά τη σειρά μου πίσω από τη γραμμή, στα 2 μέτρα από το ταμείο. Πριν από εμένα ήτανε μια κυρία με γάντια, με τεράστια γυαλιά ηλίου (ολοφάνερα για οφθαλμική προστασία) και με χειρουργική μάσκα, γύρω από την οποία είχε τυλίξει το μαντήλι που της κάλυπτε και το κεφάλι. Έβαλε τα πράγματα στην τσάντα της, είπε στην ταμία “πόσο χρωστάω” κι η ταμίας της απάντησε “25 ευρώ” – με κάπως δυνατή φωνή είναι η αλήθεια.
Η πελάτισσα σταμάτησε, την κοίταξε και της είπε (με φωνή καβγά) “γιατί μου φωνάζετε; Δεν είμαι ηλίθια”! Η ταμίας πάγωσε. “Επειδή φοράω το φουλάρι πάνω από τη μάσκα; Γι’ αυτό; Σας έκανε αυτό εντύπωση”; Δεν μίλησε κανένας. “Επειδή μυρίζει πιο ωραία, γι’ αυτό το έχω. Εντάξει; Έχετε πρόβλημα”; Τώρα η ταμίας πήγε να απαντήσει “συγνώμη… δεν εννοούσα κάτι τέτοιο” κι η πελάτισσα άρχισε πάλι “πού είναι ο διευθυντής; Θέλω να μιλήσω στον διευθυντή”. Η ταμίας φώναξε τον διευθυντή και ξεκίνησε μια (έντονη) συνομιλία λίγο πιο κάτω από το ταμείο. Η ταμίας με κοίταξε με απελπισία. Της λέω “υπομονή”… “υπομονή και κατανόηση. Κάποιοι συμπολίτες μας με υποκείμενες καταστάσεις, θα δυσκολεύονται τώρα να τις κρατήσουν υπό έλεγχο”… Η ταμίας μου γέλασε κάτω από τη μάσκα της.
Στο δεύτερο σουπερμάρκετ, έγινε ένα άλλο αντίστοιχο περιστατικό. Είχα (όπως σας είπα) μόνο 4 πράγματα στα χέρια μου και η κυρία που περίμενε πριν από εμένα, αφού έβαλε μερικά από τα πράγματά της στον πάγκο του ταμείου, μου έκανε νόημα να περάσω αν θέλω. Την ευχαρίστησα, πέρασα μπροστά και για να μην συνωστιστούμε, ακούμπησα τα πράγματα πάνω σε ένα πλαστικό που έχουν μπροστά τα ταμεία και πέρασα από την πλευρά που βάζουμε τα πράγματα στην τσάντα. Έβγαλα την τσάντα μου και περίμενα την ταμία να επιστρέψει – είχε πάει στο γραφείο και έψαχνε κάποια χαρτιά. Μόλις επιστρέφει, της λέω “έχω ακουμπήσει τα πράγματά μου πάνω στο πλαστικό” και η ταμίας γυρίζει το κεφάλι της τόσο απότομα που φοβήθηκα ότι ήταν δαιμονισμένη, με κοιτάζει με μάτια που πέταγαν ξιφάκια πάνω από τη μάσκα της και μου βάζει τις φωνές: “Καλά, από εκεί πάνω δεν το καταλαβαίνετε πως τα πράγματα μπορεί να πέσουν; Μια απότομη κίνηση να έκανα, να μην τα έβλεπα, θα είχανε πέσει κάτω”! Την κοιτάζω τρομαγμένος και της λέω “έχετε δίκιο. Συγγνώμη”. (Σε τόνο που θα χρησιμοποιούσα αν μίλαγα σε άγριο θηρίο που δε θέλω να το ερεθίσω.) Με κοιτάζει με παύση (πιστεύω σκέφτηκε “με κοροϊδεύει τώρα αυτός”;) “χτυπάει” τα πράγματα που πήρα και ξαφνικά, νέα έκρηξη. “Είναι 2 μέτρα αυτά; Είναι αποστάσεις αυτές; Απομακρυνθείτε. Είμαστε 3 άτομα ο ένας πάνω στον άλλον”! Η κυρία που μου είχε δώσει τη σειρά της με κοιτάζει και γουρλώνει τα μάτια της (πάνω από τη μάσκα), εγώ γνέφω ένα ήρεμο “ναι” και βάζω τα πράγματα στην τσάντα. Πληρώνω και φεύγω. Κι αν έχετε απορία: ήτανε πολύ πάνω από 2 μέτρα η απόσταση του κάθε ενός από τους τρεις μας.
Τα πράγματα έξω είναι ζόρικα και δεν τολμώ να σκεφτώ τι κατάσταση μπορεί να επικρατεί τώρα που τα μέτρα έγιναν ακόμα πιο αυστηρά. Πρέπει να φροντίσουμε για την ψυχική μας υγεία.
Φαντάζομαι το περνάτε κι εσείς. Βήχας επειδή στραβοκατάπιες. Πανικός. Διάρροια επειδή κάτι έφαγες. Τρόμος. Μύτη που τρέχει. Παράνοια. Δύσπνοια. Λιποθυμία. (Εντάξει, δεν έχω πέσει κάτω ακόμα.) Κάθε στιγμιαίο σύμπτωμα δημιουργεί πανικό. Το ξέρω πως κι εσείς το περνάτε επειδή τα 2 στα 3 τηλεφωνήματα με φίλους την ημέρα, έχουν σαν θέμα τους “ύποπτα” συμπτώματα. Προσπαθώ να μην βάζω θερμόμετρο συνέχεια. Αλλά ας πούμε η “δύσπνοια”. Δεν είχα εγώ δύσπνοιες. Δεν είχα ψυχογενείς δύσπνοιες. Τώρα, όποτε σκέφτομαι πιθανούς τρόπους εξέλιξης της παρούσας κατάστασης, αμέσως ένα βάρος στο στήθος μου κάνει πιο δύσκολη την αναπνοή. Και μετά ο φαύλος κύκλος είναι εύκολος: δύσπνοια -> τι να σημαίνει η δύσπνοια -> βάζω θερμόμετρο -> εντάξει -> “τι μας βρήκε” -> δύσπνοια και πάλι απ’ την αρχή.
Συχνά εντυπωσιάζομαι από το μέγεθος αυτού του γεγονότος. Ζούμε ιστορικές στιγμές. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η ανθρωπότητα θα αλλάξει μετά από αυτό. Όταν σας έγραφα τι συνάντησα έξω, πήγα να γράψω πως κάνω ανταπόκριση από το “μέτωπο” αλλά ας μην κοροϊδευόμαστε, το πραγματικό μέτωπο είναι στα νοσοκομεία. Σε άλλους “πολέμους” είχαμε πλάνα από στρατιώτες στην πρώτη γραμμή. Τώρα αυτά έχουν αντικατασταθεί από εικόνες νοσοκομειακών θαλάμων και μονάδων εντατικής θεραπείας. Ξέρω, είναι κλισέ να συγκρίνουμε τα χρήματα που ξοδεύονται για πολεμικό υλικό με τα χρήματα που ξοδεύονται για την υγεία. Όμως όπως αποδεικνύει η παρούσα κατάσταση, τα “μέτωπα” που χρειάζονται οχύρωση είναι πολλών λογιών.
Βέβαια και τώρα υπάρχουν πολλά δευτερεύοντα μέτωπα. Το μέτωπο της ψυχικής υγείας. Το μέτωπο της παραπληροφόρησης (εγώ διαγράφω κόσμο πια αμέσως). Αυτό τώρα τρέφεται από την ανάγκη των ανθρώπων για πληροφορίες και από τον διακαή πόθο τους να βρουν απλούς τρόπους προστασίας και ξεκάθαρες απαντήσεις στις δεκάδες ερωτήσεις τους. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν (ακόμα) απαντήσεις για πολλά. Ό,τι πληροφορίες ξεκαθαρίζουν, αμέσως διασπείρονται από σοβαρά χείλη. Δεν θα μάθετε κάποια πληροφορία που τη λένε σε κάποιο αδιευκρίνιστο νοσοκομείο κάποιοι ανώνυμοι γιατροί και θα τη μεταδώσετε πρώτοι. Επειδή έχετε smartphone και λογαριασμό στο facebook, μη νομίζετε ότι γίνατε και χάκερ και ότι βρίσκετε μυστικές πληροφορίες που το “κατεστημένο” δε θέλει να γίνουνε γνωστές.
Μην αναπαράγετε βλακείες! Αν η ερώτησή σας σ’ αυτό είναι “και πώς θα ξέρω ότι πρόκειται για βλακείες” έχω να σας παρακαλέσω να κάνετε το εξής απλό: μην αναπαράγετε τίποτα (ΑΠΟΛΥΤΩΣ) που δεν επιβεβαιώνεται από κάποιο διεθνές ειδησεογραφικό site. Αν πιστεύετε ότι “και το Euronews και το Reuters και το CNN και το BBC και όλα αυτά λένε ό,τι τους βάζουνε να λένε”, τότε καλύτερα να κρατήσετε μια στάση σιωπηλής απόστασης από τα γεγονότα! Σταματήστε να ανακατεύεστε! Κάνετε κακό! Ο τρόπος που θα βοηθήσετε την ανθρωπότητα είναι να πείτε στον εαυτό σας “μάλλον πως δεν ξέρω να ξεχωρίσω την αλήθεια από το ψέμα και μου είπανε να μην ανακατεύομαι τώρα που τα πράγματα ζορίζουν”.
Είναι φυσιολογικό να αναζητάμε πληροφορίες. Θυμάμαι είχα διαβάσει ότι η μανία που μας πιάνει να συλλέγουμε όσο περισσότερες πληροφορίες γίνεται για κάτι που μας τρομάζει, οφείλεται στο ότι η συλλογή πληροφοριών δημιουργεί μια αίσθηση ελέγχου (ή αίσθηση δυνατότητας ελέγχου). Ένα ωραίο μέρος που σας προτείνω είναι το CoronavirusSubreddit στο Reddit. Δεν είναι πολύ εύκολο στη χρήση, αλλά γι’ αυτό έχει μια βάση χρηστών που αποτελείται κυρίως από nerds τεχνοκράτες χρήστες. Πάλι: αν ανήκετε στην πιο πάνω κατηγορία, κάντε μια χάρη στην ανθρωπότητα και διαβάζετε απλά, χωρίς να συμμετέχετε.
Ένα είναι το “μυστικό” και ξέρω ότι όταν το διαβάσετε θ’ αρχίσετε τα “σιγά το μυστικό” και τα “αυτή την κλισεδούρα μας λες ‘μυστικό’;” και μπορεί να μην συνεχίσετε την ανάγνωση. Είναι “κλισέ” επειδή το λένε πολλοί, αλλά είναι “μυστικό” επειδή λίγοι το κάνουν. Έτοιμοι; Το “κλισέ” “μυστικό” είναι να δείχνετε αγάπη. Αγάπη στους ανθρώπους (ναι, και σ’ αυτούς τους ηλίθιους που θα μας πάρουν όλους στο λαιμό τους), αγάπη στην ανθρωπότητα, αγάπη στους συνανθρώπους σας. Όποτε είστε έτοιμοι να κλατάρετε, σκεφτείτε “πού μπορώ να δείξω αγάπη”; και “πώς μπορώ να προσφέρω στην ανθρωπότητα”; Όλο και κάτι θα βρείτε που όταν το κάνετε, θα νιώθετε πως συμβάλλετε κι εσείς σ’ αυτή τη μάχη. Θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα. Θα σας κάνει να νιώσετε δυνατοί.
Ανακάλυψα πως οι βιντεοκλήσεις βοηθάνε. Μιλάω σχεδόν κάθε μέρα με διάφορους φίλους κι ενώ μέχρι πρότινος μιλούσαμε τηλεφωνικά, αυτή την περίοδο, έτσι αυθόρμητα, έχουμε ξεκινήσει τις βιντεοκλήσεις. Εμένα μου κάνουν καλό. Βλέπω αγαπημένους ανθρώπους, τους βλέπω πώς είναι. Προχθές μια φίλη μου μού έλεγε κάποιες σκέψεις της κι έβλεπα από το πρόσωπό της ότι δεν ήτανε καλά. Ήταν έτοιμη να σαλτάρει. Παρατήρησα ότι ο τόνος της φωνής της δεν την πρόδιδε. Οι εκφράσεις του προσώπου της όμως ήταν εντελώς ασυνήθιστες. Της μίλησα ανοιχτά. Της είπα ότι την αγαπάω κι ότι καταλαβαίνω ότι ζορίζεται και ότι το βλέπω στο πρόσωπό της. Αυτό οδήγησε την κουβέντα μας σε άλλα πράγματα, έριξε κι ένα κλάμα και νομίζω τελικά ήρθε σε μια συνειδητότητα (μη λέμε βλακείες – κι εγώ ήρθα) που προσδιόρισε πάλι τον εαυτό της. Η ταυτότητά μας έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει με το πώς βλέπουμε τους εαυτούς μας όταν καθρεφτίζονται πάνω στους άλλους. Μην αφήσετε τον περιορισμό να σας το στερήσει αυτό. Ακόμα κι αυτή η απλή πράξη: κάνω καθημερινές βιντεοκλήσεις με τους ανθρώπους που αγαπώ, είναι συμβολή.
Υπάρχουν δεκάδες ακόμα τρόποι να συμβάλλει κανείς. (Πέρα από την αυτοσυγκράτηση στη διασπορά ειδήσεων που λέγαμε πριν.) Βλέπω αρκετούς που κάνετε σοβαρές προσπάθειες να μεταφέρετε θετικά μηνύματα με τις αναρτήσεις σας στο FB. Θέλω να το κάνω κι εγώ αυτό. Πρέπει να βρω έναν χώρο μέσα στο κεφάλι μου που να είναι χώρος ισορροπίας και να οδηγεί στο λεγόμενο “κέντρο” μου για να μπορέσω να το κάνω.
Ξέρω ότι βοηθάει να διατηρήσουμε μια δομή στη ζωή μας. Να πούμε: “Από τάδε ώρα μέχρι τάδε ώρα, θα ασχοληθώ με αυτή τη δραστηριότητα”. Του εγκεφάλου μας του αρέσουν οι δομές. Και θα είναι και πιο εύκολη η επιστροφή στην “κανονικότητα”. Από σήμερα θα φτιάξω ένα ημερήσιο πρόγραμμα (που δεν θα συμπεριλαμβάνει τα σαββατοκύριακα) με δραστηριότητες μοιρασμένες ανά ώρες και μέρες. Θα βάλω σ’ αυτό το πρόγραμμα οπωσδήποτε κάποιο χρόνο για “Mindfulness”. Στα ελληνικά μεταφράζεται ως “ενσυνειδητότητα”. Αν κάνετε μια έρευνα στο ίντερνετ θα βρείτε δεκάδες διαφορετικές προσεγγίσεις και μπορείτε να πειραματιστείτε για να δείτε αν θα βρείτε κάποια προσέγγιση που σας αρέσει. Κυκλοφορούν πολλές. Σε μια πολύ σκοτεινή περίοδο της ζωής μου, οι τεχνικές αυτές με βοήθησαν πάρα πολύ και σας εγγυώμαι ότι αν αφιερώσετε τον ελάχιστο χρόνο που χρειάζεται κάθε μέρα (μπορείτε να κάνετε ουσιαστική δουλειά και με μόνο 10 λεπτά την ημέρα) θα δείτε ουσιαστική διαφορά στο πώς σκέφτεστε και στο πώς επεξεργάζεστε τα πράγματα. Η συμβολή στην ανθρωπότητα όσων ασχολούνται με το mindfullness θα ήταν να απελευθερώσουν όλα τα προγράμματά τους για όλους για την περίοδο της καραντίνας.
Προσπαθήστε να κάνετε ό,τι βοηθάει στο να παραμείνετε υγιείς. Είναι πολύ σημαντικό να τρώτε σωστά. Κάθε μέρα φρούτα και λαχανικά. (Εντάξει, ξέρω… ποιος μιλάει… είμαι τρελός γλυκατζής και αντισαλάτας. Όμως η σωστή διατροφή λειτουργεί σαν φάρμακο.) Προσπαθήστε τα λιπαρά στη διατροφή σας να προέρχονται από ελαιόλαδο. Προσπαθήστε να έχετε μια σχετική ποικιλία στα φρούτα (όχι μόνο μπανάνες!). Τα μήλα και τα αχλάδια είναι πολύ καλά φρούτα. Στα λαχανικά, προσπαθήστε να τρώτε πράσινα/σκουροπράσινα πράγματα. Σπανάκι. Μπρόκολο. Τα αβοκάντο ήταν πολύ της μόδας. Το kale – η λαχανίδα. Φροντίστε η διατροφή σας να περιέχει και “σποράκια”. Πολύσπορο ψωμί, πολύσπορα παξιμάδια. Και ό,τι δεν σας ενοχλεί, είναι καλύτερο να το πάρετε σε μορφή “ολικής άλεσης”. Κάντε ό,τι από αυτά μπορείτε, όσο συχνά μπορείτε. Ξέρουμε χωρίς καμία αμφιβολία ότι κάνουν καλό στον οργανισμό. Ιδανικά θα ήταν μέρος της καθημερινής μας διατροφής, αλλά έχουν αποτέλεσμα ακόμα κι αν η κατανάλωσή τους δεν είναι τόσο σταθερή. Πρέπει να προσέξετε την υγεία σας. Είναι πιο σημαντικό τώρα. Διάβαζα ένα άρθρο, ότι στην Αμερική που περνάγανε τις διάφορες τρέλες, πρώτα με το kale, μετά με την κινόα ή με τα αβοκάντο, όλοι τώρα που κλείνονται στα σπίτια τους, ψωνίζουν πατατάκια και μπισκότα. Δεν είναι καλή ιδέα αυτό. Και αποδεδειγμένα η διατροφή με πολλά λιπαρά και ζάχαρη, έχει επίπτωση στην ψυχική μας υγεία. Και χρειάζεται κι αυτή μια οχύρωση.
Να ακόμα ένας τρόπος να συμβάλλουν όσοι έχουν ικανότητα στη μαγειρική: φτιάξτε ενδιαφέρουσες, διασκεδαστικές, υγιεινές συνταγές και μοιραστείτε τις. Προτιμήστε απλές τεχνικές, υλικά που διατηρούνται, προϊόντα που υπάρχουν σε αφθονία στα σουπερμάρκετ.
Αυτό θα μετρήσει.
Η ανθρωπότητα τώρα ακούει. Τ’ αυτιά της είναι τεντωμένα και περιμένει την κάθε λογική και σωστή πληροφορία. Είπαμε: ζούμε κοσμοϊστορικές στιγμές.
Ξέρετε το διάσημο χιουμοριστικό δοκίμιο “Οι Βασικοί Νόμοι Της Ανθρώπινης Ηλιθιότητας” που έγραψε ο Ιταλός καθηγητής οικονομικής ιστορίας Κάρλο Τσιπόλα; Ψάξτε το στο διαδίκτυο. Θα βρείτε εύκολα να διαβάσετε τα βασικά (κυρίως τους “5 Νόμους της Ηλιθιότητας”). Ο Τσιπόλα περιγράφει 4 βασικές κατηγορίες ανθρώπων. Είναι:
1) Οι “Έξυπνοι” – Αυτοί που ενεργούν με τρόπο που κάνει καλό στους άλλους, αλλά καλό και στον εαυτό τους.
2) Οι “Ανήμποροι” – Αυτοί που ενεργούν με τρόπο που κάνει καλό στους άλλους, αλλά κακό στον εαυτό τους.
3) Οι “Λωποδύτες” – Αυτοί που κάνουν κακό στους άλλους, αλλά καλό στον εαυτό τους.
Και τέλος, φυσικά:
4) Οι “Ηλίθιοι” – Αυτοί που κάνουν κακό στους άλλους και κάνουν κακό και στον εαυτό τους.
Μην είστε Ηλίθιοι!
Αν προσφέρετε στην ανθρωπότητα τώρα, θα προσφέρετε και στον εαυτό σας. Τώρα μπορούμε να επιλέξουμε ποια πραγματικότητα θέλουμε να βρούμε έξω, όταν βγούμε από τα σπίτια μας. Να είστε συνειδητοί. Να προσέχετε τους εαυτούς σας. Να επιλέξετε μια πραγματικότητα αγάπης και αλληλοβοήθειας. Μη σας ακούω να γκρινιάζετε μετά. Δυνάμεις της αγάπης που συνήθως κρύβεστε απελπισμένοι από συνεχείς συγκρούσεις με τα τείχη της βλακείας, τώρα είναι η ώρα σας. Σηκωθείτε. Τώρα η δράση γίνεται από το σπίτι. Σα να κάνατε πρόβες γι’ αυτή τη στιγμή από όταν ξεκινήσατε να ασχολείστε με τα social media. Ετούτη η επανάσταση, γίνεται από τους καναπέδες και τα γραφεία σας. Και μπορείτε να επιλέξετε να είναι μια επανάσταση Ανθρωπιστική! (Κι ας σωθούνε κι οι ηλίθιοι. Δεν πειράζει. Άνθρωποι είναι κι αυτοί.)
Αν χρειάζεστε κάτι, να το λέτε. Δεν μπορούν να σας βοηθήσουν οι άλλοι αν δεν ξέρουν τι χρειάζεστε. Αφήστε τα προσωπεία των social media για λίγο. Θα το ξαναπαίξουμε αυτό το παιχνίδι μετά. Τώρα που για να βγούμε όλοι έξω χρειαζόμαστε να φοράμε μάσκες, ας μη φοράμε μάσκες στην επικοινωνία μας. Ας αφεθούμε στην πραγματικότητα, ας ζήσουμε τη στιγμή, ας προσφέρουμε, ας “πιάσουμε τον ταύρο απ’ τα κέρατα”.
Φιλάκια.
