«Όταν τραβάω φωτογραφίες, προσπαθώ να φτάσω σε ένα σημείο όπου βασικά δεν αναγνωρίζω τον εαυτό μου. Συχνά αυτό είναι το ζητούμενο.» –Cindy Sherman
Με το καλλιτεχνικό της έργο που πλέον μετράει περισσότερα από σαράντα χρόνια, η Cindy Sherman έφερε επανάσταση στον κόσμο της φωτογραφίας και με την καλλιτεχνική της δύναμη άνοιξε τον δρόμο στις νέες γενιές καλλιτεχνών και κριτικών να ξανασκεφτούν και να επαναπροσδιορίσουν τη φωτογραφία ως μέσο, ενώ συνεχίζει να εμπνέει και να επηρεάζει την πορεία της τέχνης και της δημιουργίας εικόνας.
Από παιδί, η Cindy Cherman παίζει με τη μεταμφίεση, και το καμουφλάζ. Στην αρχή ντυνόταν για να ξεπεράσει την εσωστρέφειά της, παρευρισκόταν σε πάρτι και εγκαίνια σε γκαλερί στη Νέα Υόρκη ως φιγούρα, μεταμφιεσμένη, ενώ αργότερα κατέγραφε τις μεταμορφώσεις της ως μορφή τέχνης. Ανακατασκεύασε οικείες προσωπικότητες γνωστές στη συλλογική μνήμη, αλλά από τα μέσα της δεκαετίας του ‘80, άρχισε να εξερευνά τις πιο γκροτέσκες πτυχές της ανθρωπότητας που τρομάζουν όπως φαίνεται σε έργα όπως τα Fairy Tales (1985) και Disasters (1986-89) συχνά χρησιμοποιώντας κούκλες. Έχει υποδυθεί τη σειρήνα της οθόνης της δεκαετίας του ’50, τον κλόουν και τη γερασμένη ντίβα του Χόλιγουντ.
Οι πρωτοποριακές φωτογραφίες της Cherman έχουν διερευνήσει θέματα γύρω από την αναπαράσταση και την ταυτότητα στα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης για πάνω από τέσσερις δεκαετίες.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Cherman έχει δημιουργήσει προσωπικότητες με ψηφιακή επεξεργασία, αποτυπώνοντας την κατακερματισμένη αίσθηση του εαυτού στη σύγχρονη κοινωνία – μια ανησυχία που την απασχολεί πολύ από τα πρώτα κιόλας βήματα της καριέρας της.
Τώρα, κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Τέχνης της Ζυρίχης 2023, αξιοποιώντας τα ψηφιακά εργαλεία που αποτελούν βασική πτυχή της πρακτικής της από το 2000, η Sherman δημιούργησε μια νέα σειρά έργων που παραπέμπει στα πρώιμα ασπρόμαυρα κολάζ της από τη δεκαετία του 1970, επεξεργασμένα και μεγεθυμένα για την ψηφιακή εποχή.
Άλλωστε πάντα ήταν πρωτοπόρα στη χρήση τεχνολογίας, κατασκευάζοντας και συνθέτοντας με Photoshop «φωτογραφίες προφίλ» πολύ πριν από το Instagram. Στα νέα έργα που παρουσιάζονται στο Hauser & Wirth στη Ζυρίχη, η Sherman έχει αφαιρέσει κάθε σκηνικό ή σκηνικό – το επίκεντρο αυτής της σειράς είναι το πρόσωπο. Συνδυάζει μια ψηφιακή τεχνική κολάζ χρησιμοποιώντας ασπρόμαυρες και έγχρωμες φωτογραφίες με άλλους παραδοσιακούς τρόπους μεταμόρφωσης, όπως μακιγιάζ, περούκες και κοστούμια, για να δημιουργήσει μια σειρά από ξεχωριστούς και ιδιότυπους χαρακτήρες που γελούν, συστρέφονται, αλληθωρίζουν και κάνουν γκριμάτσες μπροστά στην κάμερα. Για να το πετύχει αυτό, η Sherman έχει δώσει έμφαση σε μέρη του σώματός της -τα μάτια, τη μύτη, τα χείλη, το δέρμα, τα μαλλιά, τα αυτιά- τα οποία κόβει, κολλάει και τεντώνει πάνω σε μια βασική εικόνα, κατασκευάζοντας τελικά, αποδομώντας και στη συνέχεια ανακατασκευάζοντας ένα νέο πρόσωπο.
Σε κάποιες εικόνες με καρέ γεμάτα μαλλιά, τεντωμένα πρόσωπα ή προσθήκες όγκου, παραμορφώνει την εικόνα διαταράσσοντας την παραδοσιακή σχέση υποκειμένου-αντικειμένου στην προσωπογραφία, συνθέτοντας ένα αποκλειστικά δικό της δρόμο. Προσθήκες ή ανεπαίσθητες παραμορφώσεις, όπως η τοποθέτηση μιας πετσέτας, η αντιγραφή και επικόλληση ενός φρυδιού από τη μία εικόνα στην άλλη ή η επιμήκυνση ενός χαρακτηριστικού του προσώπου, αλλάζουν ολόκληρη τη συμπεριφορά και την αναπαράσταση του φανταστικού «εικονιζόμενου».
Τα πορτρέτα αφορούν τη Sherman, αλλά ως αναφορά στην κοινωνία γενικότερα, αφορούν τη νεωτερικότητα, τη σύγχρονη εποχή και τους πολλούς κατακερματισμένους εαυτούς που ελλοχεύουν μέσα σε αυτήν.
Info έκθεσης
Cindy Sherman, Hauser & Wirth, Limmatstrasse, Ζυρίχη, έως τις 16 Σεπτεμβρίου
