«Μια γυναίκα» της Annie Ernaux: H ιστορία κάθε γυναίκας

Η ιστορία κάθε γυναίκας, η ιστορία κάθε κόρης που χάνει μια μητέρα, κάθε μητέρας που η εξουσία της υποχωρεί με τον χρόνο, κάθε γυναίκας που χηρεύει και σιωπηλά χάνει τη θέλησή της για ζωή

Η απώλεια και το απύθμενο βάθος της δύσκολα μπορούν να μπουν σε λέξεις. Δύσκολα μπορούν να γίνουν περιφερόμενο έκθεμα από χέρι σε χέρι, από στόμα σε στόμα, ανάμεσα σε γνωστούς και αγνώστους. Η απώλεια όταν συμβεί, χαράζει μια βαθιά ουλή στον άνθρωπο και όταν μάλιστα αφορά ένα πρόσωπο όπως αυτό της μητέρας, τότε τα σημάδια της δεν σε αφήνουν ποτέ.

Η Annie Ernaux χάνει τη μητέρα της. Μετά από πολύχρονη άνοια η μητέρα της φεύγει από τη ζωή και μαζί με εκείνη η Annie Ernaux, η κόρη, θα χάσει τη δυνατή ζωντανή σταθερά που δίνει η παρουσία της μητέρας, της ρίζας στη ζωή κάθε ανθρώπου και μέσα σε μία και μόνη στιγμή βρίσκεται αντιμέτωπη σε μία πρωτόγνωρη μοναξιά, σε ένα ανεκπλήρωτο κενό, σε μια μη αντιστρέψιμη απουσία.

Και τότε πιάνει ένα μολύβι και χαρτί και γράφει. Κάθε λέξη και μια στροφή στο παρελθόν, μια αναπόληση στην κοινή και όχι μόνο ζωή τους. Το βλέμμα της, το μυαλό της και η καρδιά της, κυρίως η καρδιά της στραμμένη σε κάθε μικρή λεπτομέρεια, γεγονός που σμίλευσαν τη μητέρα της και τελικά καθόρισαν και τη δική της ζωή.

Η Annie Ernaux θέλει να μιλήσει για τη μητέρα της και έτσι την «παγώνει» στο μυαλό της μέσα σε μία σειρά γεγονότων. Προσπαθεί να ανακαλύψει τα διαφορετικά πρόσωπα της μητέρας της, που πέθανε εξασθενημένη από την αρρώστια που κατέστρεψε τη μνήμη της και να ανασυνθέσει τη ζωή αυτής της γυναίκας που υπήρξε η μητέρα της, μιας γυναίκας που αγωνιούσε να διατηρήσει τη θέση της στην κοινωνία. Αναδημιουργεί τα γεγονότα του παρελθόντος και αποδομεί τα συναισθήματα. Βρισκόμενη σε δίλημμα για το αν θα θεωρηθεί λογοτεχνική πράξη ή όχι, η Ernaux βρίσκει τις λέξεις και αναδύει την αλήθεια για τη μητέρα της.

Το βιβλίο Μια γυναίκα της Annie Ernaux είναι μια γνωστή ιστορία που μας συστήνει μια άγνωστη γυναίκα. Εκτός από την ημερομηνία του θανάτου της μητέρας, η μητέρα της πεθαίνει στις 7 Απριλίου σε ένα γηροκομείο στο παρισινό προάστιο Pontoise, δεν θα μάθουμε ποτέ το όνομά της. Εκείνη όπως και όλοι όσοι εμφανίζονται σχεδόν σαν φαντάσματα μέσα από την απομνημόνευση της συγγραφέως, παραμένει ανώνυμη. Η ζωή μιας γυναίκας ξεδιπλώνεται μέσα από τις αναμνήσεις της κόρης-συγγραφέως υπερβαίνοντας την προσωπική, ατομική ιστορία. Γιατί η Ernaux κατορθώνει να ανασκάψει μεμονωμένες προσωπικές, οικογενειακές της αναμνήσεις και με την αριστοτεχνική ύφανση της αφήγησής της, την απλή και σαφή γραφή της να απευθυνθεί στη συλλογική εμπειρία. Μιλάει για κάθε γυναίκα που υπήρξε παιδί, μάνα, κόρη. Για κάθε γυναίκα που διαμορφώνει και διαμορφώνεται, για κάθε γυναίκα που χαράσσει τη δική της πορεία εντός μιας κοινωνικής συνθήκης, όπως αυτή απορρέει από την καταγωγή, τις ρίζες και αποκτά μια οικουμενική διάσταση. Το Μια γυναίκα είναι η ιστορία κάθε γυναίκας, η ιστορία κάθε κόρης που χάνει μια μητέρα, κάθε μητέρας που η εξουσία της υποχωρεί με τον χρόνο, κάθε γυναίκας που χηρεύει και σιωπηλά χάνει τη θέλησή της για ζωή.

Ταυτόχρονα καλείται όμως να αντιμετωπίσει και τα αντιφατικά αισθήματα που πολλές φορές νιώθει μια κόρη για τη μητέρα της: αγάπη και μίσος, ενοχή, τρυφερότητα, ενόχληση, αλλά κι αυτή τη σπλαχνική και σιωπηλή προσκόλληση απέναντι σ’ αυτή την ηλικιωμένη γυναίκα που δεν ζει πια. Μέσα από τη δική της προσωπική αφήγηση αγγίζει την πολύπλοκη σχέση μεταξύ μητέρας και κόρης, μια σχέση που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αμφιθυμία και το αμετάβλητο, τους κόσμους που τις έχουν αποξενώσει αλλά και την παναθρώπινη ανετοιμότητα να «αποχωριστούμε» αυτή τη σχέση.

«Δεν της άρεσε να με βλέπει να μεγαλώνω. Όταν με έβλεπε γδυτή, το σώμα του έμοιαζα να της προκαλεί απέχθεια. Σίγουρα έβλεπε τα στήθη και τους γοφούς μου ως απειλή και φοβόταν μήπως αρχίσω να τρέχω πίσω από τα αγόρια και πάψω να ενδιαφέρομαι για τα μαθήματα. Ήθελε να παραμείνω παιδί… Κάποιες φορές φανταζόμουν ότι ο θάνατός της δεν θα με πείραζε καθόλου».

Έχοντας φτάσει την ιστορία της όλο και πιο κοντά στο τέλος, η Ernaux δυσκολεύεται. «Δυσκολεύομαι όλο και περισσότερο να γράψω, ίσως επειδή δεν ήθελα ποτέ να φθάσει αυτή η στιγμή. Κι όμως ξέρω πως η ψυχή μου δεν θα γαληνέψει μέχρις ότου βρω τις λέξεις που θα επανενώσουν αυτή τη σαλεμένη γυναίκα με εκείνη τη δυνατή, λαμπερή γυναίκα που ήταν κάποτε». Όμως συνεχίζει γιατί με αιχμηρή γραφή, τολμάει να κοιτάξει πίσω, να θυμηθεί, να αναβιώσει, να κατανοήσει:

«Πιστεύω ότι γράφω για τη μητέρα μου γιατί είναι η σειρά μου να την φέρω στον κόσμο».

Info:

Το βιβλίο «Μια γυναίκα» της Annie Ernaux, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο

PODpourri: Ακούστε τις Bookιές με την Πέπη Νικολοπούλου, ένα podcast για όσους αγαπούν το παιδικό βιβλίο

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.