Μάνος Βαβαδάκης: «Το θέατρο μεταμορφώνει τη διαδικασία απόκτησης της γνώσης σε βίωμα που δεν ξεπερνιέται»

Για την παράσταση «ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ. Κάποιες κυρίες διασκεδάζουν.» της Ομάδας RMS MATAROA στο Θέατρο Τέχνης

Η Ομάδα RMS MATAROA αναμετριέται για πρώτη φορά με τον Σαίξπηρ και μας προσκαλεί στο Θέατρο Τέχνης για να ακολουθήσουμε τα βήματα του Φάλσταφ. Ξεδιπλώνοντας την πορεία του σαιξπηρικού ήρωα στα έργα «Ερρίκος IV», «Ερρίκος V» και «Οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ» ο Μάνος Βαβαδάκης, η Χαρά – Μάτα Γιαννάτου, η Κατερίνα Ζησούδη, η Ελίνα Ρίζου και ο Κωνσταντίνος Πλεμμένος επιχειρούν να περιηγηθούν στον λαβύρινθο της ανθρώπινης ύπαρξης. 

Ο Φάλσταφ, απεχθής και συνάμα ευχάριστος και συμπαθής, γίνεται λοιπόν ο οδηγός τους σε μία προσπάθεια κατανόησης της πραγματικής φύσης του ανθρώπου. «Ο Φάλσταφ δεν φοβάται να πει αλήθειες για τον εαυτό του. Δεν ντρέπεται να είναι ο εαυτός του.», τονίζει ο Μάνος Βαβαδάκης, που υπογράφει επίσης τη σκηνοθεσία της παράστασης «ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ. Κάποιες κυρίες διασκεδάζουν.», εξηγώντας γιατί τον γοητεύει ο πιο κωμικός ίσως χαρακτήρας στο σύμπαν του Σαίξπηρ.

Ποια ήταν η ιδέα πίσω από την παράσταση «ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ. Κάποιες κυρίες διασκεδάζουν.»;

Οι δύο προηγούμενες παραστάσεις μας, «Ματαρόα, πού πας καραβάκι με τέτοιο καιρό;» και «Μικρό Αναρχικό Καλοκαίρι/Βαρκελώνη ’36» μιλούσαν για τον άνθρωπο μέσα σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους. Αυτό θέλαμε να κάνουμε και τώρα. Καταλήξαμε στα κείμενα του Σαίξπηρ γιατί μας πρόσφεραν το κατάλληλο υλικό ώστε να μιλήσουμε για τον άνθρωπο τότε και σήμερα. Στην παράσταση ακολουθούμε την πορεία του Φάλσταφ στα έργα «Ερρίκος ΙV», «Ερρίκος V» και «Οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ». Ο τίτλος είναι εν μέρει μια αναφορά στην ταινία του Όρσον Γουέλς «Φάλσταφ, οι καμπάνες του μεσονυκτίου», στην πρώτη προσπάθεια να απομονωθεί η ιστορία του Φάλσταφ. Προσθέσαμε το «Κάποιες κυρίες διασκεδάζουν» ως παράφραση του τίτλου του έργου «Οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ».

Η παράσταση κινείται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος είναι η εποχή των έργων, η εποχή δηλαδή του Ερρίκου του Δ’ και του Ερρίκου του Ε’. Ο δεύτερος άξονας είναι η εποχή της συγγραφής των έργων, η εποχή του Σαίξπηρ, και ο τρίτος είναι το σήμερα. Οπότε η παράσταση κινείται με έναν τρόπο και σε τρεις χρονικότητες, σε μια προσπάθεια να επανακαθορίσουμε τον σαιξπηρικό κόσμο στο σήμερα.

©Christos Symeonides

Πώς είναι για εσάς αυτή η πρώτη αναμέτρηση με τον Σαίξπηρ;

Δύσκολη. Αφιερώσαμε πολύ χρόνο μελετώντας τη δραματουργία, το ιστορικό πλαίσιο των γεγονότων και την εποχή συγγραφής των έργων. Δεν ήταν εύκολο να διαχειριστούμε όλες αυτές τις πληροφορίες που συλλέξαμε. Η επαφή μας με τον Σαίξπηρ πέρασε από το στάδιο της αγάπης αλλά και της υπονόμευσης. Η υπονόμευση έχει να κάνει με το πώς μας έχουν μάθει να αντιλαμβανόμαστε τον Σαίξπηρ. Όταν αποφασίζεις να ανεβάσεις ένα έργο του δεν καλείσαι να αναμετρηθείς μόνο με εκείνον αλλά και με όλους τους τρόπους με τους οποίους έχουν ανέβει τα έργα του μέχρι σήμερα. Αυτό που προσπαθήσαμε εμείς να κάνουμε είναι να μελετήσουμε αυτά τα έργα ακολουθώντας έναν πιο προσωπικό δρόμο.

Ποια είναι τα θέματα στα οποία εστιάσατε;

Το πρώτο θέμα που μας απασχόλησε είναι η φιλία του Φάλσταφ με τον πρίγκιπα Χάρρυ, τον διάδοχο του θρόνου. Πρόκειται για μία αρκετά παράξενη φιλία. Παρότι οι δυο τους είναι μεγαλωμένοι με εντελώς διαφορετικό τρόπο κάτι τους φέρνει κοντά. Μια φιλία όμως που προδίδεται στο τέλος. Έχει ενδιαφέρον το πώς κάποιος αποφασίζει να απομακρυνθεί από τον καλύτερο φίλο του για να γίνει κάτι άλλο, να κερδίσει κάτι ή για να επιβιώσει. Το δεύτερο θέμα που μας ενδιέφερε σχετίζεται με το τι συνέβη στους απλούς ανθρώπους της εποχής εκείνης. Η αλήθεια είναι ότι η ιστορία των χρόνων εκείνων είναι ταυτισμένη με την ιστορία των βασιλιάδων. Το τρίτο θέμα με το οποίο ασχολείται η παράσταση είναι το τι ήταν αστείο τότε, τι είναι αστείο σήμερα και το αν υπάρχει διαχρονικότητα στο χιούμορ. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι τα θέματα στα οποία εστιάσαμε είναι ο άνθρωπος και οι ανθρώπινες σχέσεις, η Ιστορία και το χιούμορ.

©Στέλιος Παπαρδέλας

Με ποιον τρόπο ο Φάλσταφ σας προσφέρει υλικό για να μελετήσετε την ανθρώπινη ύπαρξη;

Για να σου απαντήσω θα σου περιγράψω τον Φάλσταφ. Πρόκειται για ένα χαρακτήρα του περιθωρίου της εποχής. Είναι κλέφτης και ζει μακριά από τα κοινωνικά πρέπει και τους κανόνες. Είναι φαφλατάς και αστείος. Κινείται μεταξύ ψεύδους και ειλικρίνειας. Γι’ αυτό άλλοτε μας φαίνεται απεχθής και άλλοτε ιδιαίτερα συμπαθής. Κινδυνεύει διαρκώς είτε επειδή αν συλληφθεί ως κλέφτης θα τον κρεμάσουν, είτε επειδή βρίσκεται στο πεδίο της μάχης. Μέσα από τις καταστάσεις που βιώνει έρχεται αντιμέτωπος με βασικά ερωτήματα γύρω από την ανθρώπινη ύπαρξη. «Ποιος είμαι;» «Πώς θα ζήσω τη ζωή μου;» Νομίζω ότι όποιος βρίσκεται κοντά στον θάνατο, όπως ο Φάλσταφ, οδηγείται σε κάποια συμπεράσματα. 

Τι σας γοητεύει σε αυτόν τον ήρωα;

Ότι τολμά να πει όλα αυτά που εγώ δεν τολμώ να πω.

Δηλαδή;

Υπάρχουν καταστάσεις στην ενήλικη ζωή που θες να πεις κάποια πράγματα αλλά δεν τολμάς. Ο Φάλσταφ όμως δεν φοβάται να πει αλήθειες για τον εαυτό του. Δεν διστάζει για παράδειγμα να πει ότι δειλιάζει. Έχει μία αθωότητα, όπως τα παιδιά. Δεν φιλτράρει τα πράγματα. Ο Φάλσταφ δεν ντρέπεται να είναι ο εαυτός του. Ο Χάρρυ αντιθέτως που αρχικά επιλέγει να ζει ως κλέφτης προκειμένου να ξεφύγει από την ασφυκτική ζωή του διαδόχου στην πορεία μεταστρέφεται. Τα σημάδια της μεταστροφής του τα βλέπουμε πριν ακόμα γίνει βασιλιάς. Παρότι νιώθει την ανάγκη να είναι ελεύθερος και να παίρνει εκείνος τις αποφάσεις για τη ζωή του καταλήγει να γίνει ο γιος που ήθελε ο πατέρας του. Το ενδιαφέρον είναι ότι έγινε ένας από τους καλύτερους βασιλιάδες της Αγγλίας. Η χώρα πραγματικά ευημέρουσε στα χρόνια της βασιλείας του.

©Στέλιος Παπαρδέλας

Μπορεί τελικά το θέατρο να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την πραγματική φύση του ανθρώπου;

Το θέατρο έχει τη δύναμη να μας μάθει πράγματα για τη φύση του ανθρώπου. Μεταμορφώνει τη διαδικασία απόκτησης της γνώσης σε βίωμα που δεν ξεπερνιέται. Νομίζω πως αυτή είναι και μία από τις βασικές λειτουργίες του θεάτρου. Όταν παρακολουθείς μία παράσταση γίνεσαι κομμάτι αυτού του κόσμου. Οπότε η γνώση που αποκτάς είναι πιο βαθιά από ότι αν την αποκτούσες διαβάζοντας.

Μιλήστε μας για την Ομάδα RMS MATAROA. Πώς οδηγηθήκατε στην ίδρυσή της;

Δουλεύουμε μαζί από το 2013 που τελειώσαμε τη σχολή. Την ομάδα όμως την ιδρύσαμε το 2021. Η απόφαση πάρθηκε στην καραντίνα. Όλα αυτά που συνέβησαν τότε με το #MeToo και τις αποκαλύψεις γύρω από τις σχέσεις εξουσίας που διαμορφώνονταν μέχρι τότε στο θέατρο μας οδήγησαν σε συζητήσεις για το πώς μπορούμε να βρούμε έναν τρόπο καλλιτεχνικής δημιουργίας που να μας χαρίζει περισσότερη ελευθερία. Αφού δουλεύαμε ήδη μαζί και συμφωνούσαμε στο πώς πρέπει να κάνουμε θέατρο αποφασίσαμε να επενδύσουμε σε αυτή τη σχέση. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε και ένα κίνητρο στους εαυτούς μας για να σκεφτούμε το επόμενο επαγγελματικό βήμα αυτής της παρέας. Ίσως αυτό που μας έφερε τόσο κοντά είναι ότι κληθήκαμε να δουλέψουμε σε ένα άναρχο εργασιακό περιβάλλον. Δεν είχαμε από πού να πιαστούμε. Αυτό που θέλουμε είναι να θέτουμε εμείς οι ίδιοι τους όρους υπό τους οποίους θα δουλεύουμε.

Το όνομα της ομάδας πώς προέκυψε;

Όταν συζητούσαμε για το όνομα μοιράστηκα με τα παιδιά την ιστορία του Ματαρόα και συμφωνήσαμε αμέσως. Από πριν επεξεργαζόμουν την ιδέα μιας παράστασης με θέμα την ιστορία του πλοίου. Είναι κάτι που με απασχολούσε χρόνια. Όταν ήρθε η στιγμή για την πρώτη μας δουλειά ήταν αυτονόητο πως έπρεπε να είναι αυτή, έτσι πρόκυψε η παράσταση «Ματαρόα, πού πας καραβάκι με τέτοιο καιρό;» Για όσους δεν γνωρίζουν πρόκειται για ένα θρυλικό πλοίο της ελληνικής ιστορίας που τον Δεκέμβρη του 1945 εν μέσω του εμφυλίου μετέφερε στο Παρίσι 150 περίπου νέους υποτρόφους. Οι περισσότεροι από αυτούς κατάφεραν να κάνουν σπουδαία πράγματα σε τομείς όπως η φιλοσοφία, η ιατρική, η μουσική και η επιχειρηματικότητα. Θέλησαν να δώσουν στην ανθρωπότητα τον καλύτερο τους εαυτό. Αυτό θέλουμε να κάνουμε και εμείς. Παλεύουμε για να κάνουμε τα πράγματα καλύτερα. Ελπίζουμε ότι θα αλλάξουμε τον κόσμο.

©Στέλιος Παπαρδέλας
©Στέλιος Παπαρδέλας

Cover photo ©Στέλιος Παπαρδέλας

Info παράστασης:

ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ. Κάποιες κυρίες διασκεδάζουν. | Θέατρο Τέχνης

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.