Αυτοδίδακτη μουσικός, λατρεύει τις ζωντανές εμφανίσεις, «αυτή είναι η δουλειά του τραγουδιστή» όπως λέει, το στούντιο ηχογράφησης δεν θεωρεί ότι της ταιριάζει τόσο, ίσως γι’ αυτό ηχογραφεί ανά πέντε χρόνια και περιοδεύει δύο. Φωνή απαλή και ζεστή, με τζαζ ύφος και διακριτικά αραβικά γυρίσματα, την συγκρίνουν συχνά με τη Billie Holiday και φέρνει πράγματι τέτοιες ποιότητες, αν και συνήθως αυτοί οι συσχετισμοί είναι άτοποι για κάθε νέο καλλιτέχνη. Γεννήθηκε στο Μαρόκο και στα εφηβικά της χρόνια έφυγε για το Παρίσι, για να ζήσει με τον Γάλλο, στρατιωτικό, πατέρα της. Εκεί δούλεψε μεταξύ άλλων στο μουσείο του Λούβρου, η άλλη μεγάλη της αγάπη είναι άλλωστε η ζωγραφική και εκεί ξεκίνησε τη μουσική της πορεία. Τραγουδά κυρίως στα αγγλικά και στη μητρική της γλώσσα, τα βερβερικά. Το 2010 κυκλοφόρησε το ντεμπούτο της άλμπουμ “Handmade” (κυριολεκτικά χειροποίητο) από τη φημισμένη δισκογραφική Blue Note, με το αγαπημένο των ραδιοφώνων “Beautiful Tango” και το διαμαντάκι “Imik Simik”. Το δεύτερο άλμπουμ της “Homeland” κυκλοφόρησε πέντε χρόνια αργότερα, το 2015, ηχογραφήθηκε σε δυο πόλεις στο Μαρόκο, στην Ισπανία και το Παρίσι και είναι εμπνευσμένο από τους ήχους της πατρίδας της, του Μαρόκο, μπλέκοντας πάντα πολλά μουσικά ιδιώματα, από την τζαζ και τη funk, μέχρι το φλαμένκο και την άφρο. Η ίδια δεν θέλει να περιγράφει τη μουσική της, λέει ότι κάθε δίσκος είναι όπως ένα βιβλίο, που πρέπει να το αφήσεις να σε οδηγήσει εκείνο όπου θέλει κι όπου του επιτρέψεις. Λίγες μέρες πριν την εμφάνισή της στην Αθήνα στο Παλλάς, μιλήσαμε μαζί της, ενώ εκείνη βρισκόταν στην Ιταλία για τρεις sold out συναυλίες.
Ολοκληρώνονται σχεδόν δύο χρόνια που βρίσκεστε σε περιοδεία για την προώθηση του “Homeland”. Σας έχει κουράσει αυτό, αλλάζετε την εκτέλεση των κομματιών σας κατά διαστήματα;
Κάθε φορά παίζουμε σε διαφορετικά μέρη, όπου το κοινό είναι διαφορετικό, άρα αλλάζει και η αίσθηση της εκάστοτε συναυλίας. Και οι μουσικοί μου με ρωτάνε συχνά, δεν έχεις κουραστεί να τραγουδάς εδώ και δέκα χρόνια το “Beautiful tango”; Δε βαριέμαι ποτέ τα τραγούδια μου, θα ήταν τρομερό για μένα. Επίσης η συναυλία απαιτεί μεγάλη συγκέντρωση, οπότε πρέπει να το ζεις με μεγάλο πάθος. Δεν παίζω απλά στις συναυλίες μου, αισθάνομαι πράγματα τα οποία θέλω να μεταδώσω στο κοινό, γι’ αυτό και δεν βαριέμαι ποτέ. Αυτή είναι η δουλειά μου άλλωστε, η δουλειά του τραγουδιστή στη βάση της είναι αυτή ακριβώς, να έρχεται σε επαφή με το κοινό, μια σχέση που χάνεται στα βάθη των χρόνων, από τότε που οι άνθρωποι τραγουδούσαν στα χωριά για την κοινότητά τους.
https://www.youtube.com/watch?v=DoAelicv5Ek
Μιλάτε πάντα με μεγάλο πάθος για την πατρίδα σας το Μαρόκο, που ενέπνευσε το δεύτερο δίσκο σας.
Το Μαρόκο έχει μια έντονη επίδραση πάνω μου. Είναι μια πολύ ιδιαίτερη, περίεργη χώρα, έχει τον ωκεανό, τη Μεσόγειο, την έρημο, τα βουνά, τα χωριά, το κρύο, τη ζέστη. Είναι δύσκολο να σας εξηγήσω με ποιο τρόπο το Μαρόκο είναι μυστικιστικό. Είναι μια χώρα που έλκει ιδιαίτερα τους καλλιτέχνες, συγκεντρώνει πολλούς ζωγράφους, συγγραφείς, μουσικούς, έχει περάσει από εκεί ο Τζίμι Χέντριξ..
«Αν θες να νιώσεις τα μυστικά του Μαρόκο, πρέπει να του αφεθείς»
Έχει κάτι πολύ δυνατό, μυστικιστικό και ταυτόχρονα ρεαλιστικό. Τίποτα δεν είναι κρυμμένο. Το όμορφο και το άσχημο είναι μπροστά σου. Το χάος και το εξαιρετικά καλοφτιαγμένο. Η πολυτέλεια και η φτώχεια. Όλα είναι εκεί, οι αντιθέσεις όλες είναι μπροστά στα μάτια σου, αλλά ταυτόχρονα είναι και κρυμμένα. Αν θες να μάθεις κάτι, πρέπει να χαθείς στην πόλη. Αν θες να νιώσεις τα μυστικά της, πρέπει να αφεθείς, να είσαι ανοιχτός.
Αναφέρετε συχνά ότι το Μαρόκο είναι το μοντέλο του μεταμοντέρνου, καθώς εκεί ζουν αρμονικά άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτισμούς και θρησκείες.
Το πιστεύω αυτό. Κοιτάξτε, τώρα ο Βασιλιάς έχει απαγορεύσει τις πλαστικές σακούλες, δεν χρησιμοποιούμε πλέον πλαστικές σακούλες στο Μαρόκο. Γεωγραφικά βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Αφρικής, στα νότια της Ευρώπης, στο τέλος της Ασίας, στην είσοδο των ανθρώπων που έρχονται από τη νότια Αμερική, όπως το Μεξικό, στο βορρά οι άνθρωποι μοιάζουν με Ισπανούς, στο νότο με Αφρικανούς, έχουμε 14 διαφορετικές γλώσσες. Η Μαροκινή γλώσσα είναι κρεολική γλώσσα (μια μίξη διαφορετικών γλωσσών), είναι μια νέα γλώσσα δηλαδή, η darija, έχει αραβικές, βερβερικές, ισπανικές λέξεις, αφρικανική γραμματική. Συνεπώς καταλαβαίνετε τι εννοώ όταν μιλώ για αρμονική συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών.
Αυτός ο συνδυασμός πολλών διαφορετικών πολιτισμών που περιγράφετε, αντανακλάται και στη μουσική σας, όπου φτιάχνετε ένα αμάλγαμα ήχων του Μαρόκο με δυτικότροπες μελωδίες. Πόσο διαφορετικά θα λέγατε ότι αντιλαμβάνεται ο αραβικός πολιτισμός την αρμονία και το ρυθμό, σε σχέση με τον δυτικό;
Αρχικά να πω ότι δεν είμαστε αραβική χώρα, είμαστε βορειοαφρικανική. Έχουμε σίγουρα επηρεαστεί από τον αραβικό πολιτισμό, αλλά είμαστε κομμάτι της αφρικανικής ηπείρου. Συνεπώς οι μουσικοί ρυθμοί είναι αφρικανικοί, αλλά έχουν και επιρροή από την Ινδία. Στη Δύση η μουσική βασίζεται πολύ περισσότερο στην αρμονία, εκεί δίνεται η έμφαση και η επανάσταση της κλασικής μουσικής είχε να κάνει με την αρμονία. Στην αφρικανική μουσική το πιο βασικό στοιχείο είναι ο ρυθμός, από εκεί ξεκινάνε όλα, το πώς θα τραγουδήσεις, πώς θα εξελιχθεί μια μελωδία, όλα πρέπει να ταιριάξουν με το ρυθμό.
Είστε αυτοδίδακτη μουσικός και προέρχεστε από μουσική οικογένεια. Με ποια μουσικά ακούσματα μεγαλώσατε;
Μεγάλωσα με τόσο πολλά διαφορετικά μουσικά ακούσματα. Όταν ήμουν μικρή στο Μαρόκο, στην τηλεόραση βλέπαμε ταινίες Bollywood, αμερικάνικες και αιγυπτιακές και τα τρία είδη αυτά χρησιμοποιούν πολλή μουσική στον κινηματογράφο. Άρα είχα αυτά τα ακούσματα, μαζί με την παραδοσιακή μουσική του Μαρόκο, την αφρικανική μουσική, ενώ και οι θείοι μου ήταν μουσικοί οπότε άκουγα από εκείνους κυρίως funk, αφροαμερικάνικες μουσικές και φυσικά μεσογειακή μουσική, από την Ανδαλουσία, από τους Τουαρέγκ. Συνεπώς άκουγα τα πάντα.
Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο για το μέλλον;
Έχω αρχίσει να σκέφτομαι τη δημιουργία νέου υλικού, μιας και βρίσκομαι πλέον στο τέλος της περιοδείας μου, αλλά όταν κάνω κάτι είμαι πολύ συγκεντρωμένη σε αυτό και αυτή τη στιγμή είμαι συγκεντρωμένη στις ζωντανές εμφανίσεις μου. Έχω διάφορα σχέδια, αλλά όχι κάτι που να μπορώ να ανακοινώσω προς το παρόν.
Τι θα θυμάστε πιο έντονα από τα τελευταία δύο χρόνια της περιοδείας σας για το “Homeland”;
Θα θυμάμαι τα πάντα! Το πιο σημαντικό για μένα είναι ότι επέστρεψα μετά από πέντε χρόνια απουσίας και το κοινό ήταν εκεί. Αυτό ήταν εκπληκτικό. Η περιοδεία στην Τουρκία ήταν πολύ ιδιαίτερη, παίξαμε εκεί τρεις φορές, η επιστροφή στο Μαρόκο στο φεστιβάλ Jazzablanca στην Καζαμπλάνκα όπου το κοινό ήταν απίστευτα ζεστό κι ήταν όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι που μας περίμεναν. Όλη η περιοδεία ήταν πολύ έντονη για μένα.
Είχατε παίξει πριν από λίγα χρόνια στο Sani Festival στη Χαλκιδική, ωστόσο είναι η πρώτη φορά που έρχεστε στην Αθήνα για συναυλία.
Ανυπομονούσα να έρθω στην Αθήνα για συναυλία, δεν ξέρω γιατί δεν είχα έρθει μέχρι σήμερα, αλλά καμιά φορά έχει να κάνει με το σωστό συγχρονισμό και νομίζω ότι τώρα είναι η σωστή στιγμή. “Il n’est jamais trop tard” όπως λέμε στη Γαλλία, δεν είναι ποτέ αργά.
Ζείτε τόσο στο Μαρόκο, όσο και στη Γαλλία, στο Παρίσι. Τι έχει αλλάξει στη Γαλλία μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις των τελευταίων ετών; Φοβάται περισσότερο ο κόσμος;
Νομίζω ότι τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν γίνει πολύ επικίνδυνα, γιατί έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον τρόπο που σκέφτονται οι άνθρωποι, μπορούν να τους τρομάξουν, ή να τους ενδυναμώσουν. Υπάρχουν άνθρωποι στη γαλλική επαρχία που δεν έχουν δει ποτέ ανθρώπους από την Αφρική και τους φοβούνται. Άνθρωποι που πιστεύουν ότι όλοι οι μουσουλμάνοι είναι τρομοκράτες. Και όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά παντού. Δείτε τι γίνεται με την απαγόρευση εισόδου που επέβαλε ο Τραμπ, είναι παρανοϊκό! Δηλαδή όταν η Δύση βομβαρδίζει τις μουσουλμανικές χώρες είναι φυσιολογικό. Όταν συμβαίνει το αντίθετο λέμε «είναι φονιάδες». Όλοι είναι τρομοκράτες. Για μένα και η Αμερική είναι τρομοκράτης.
«Οι αυτοκρατορίες ψάχνουν πάντα για εχθρούς»
Πάντα υπάρχει ένας εχθρός. Τη δεκαετία του ’50 ήταν ο κομμουνισμός. Τώρα είναι οι αραβικοί λαοί. Οι αυτοκρατορίες ψάχνουν πάντα για εχθρούς. Λυπάμαι πάρα πολύ για όλα αυτά. Είμαστε τόσα εκατομμύρια μουσουλμάνοι στον κόσμο. Είναι δυνατόν να είμαστε όλοι τρομοκράτες; Στη Δύση οι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται ότι τα περισσότερα θύματα από την τρομοκρατία είναι οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι. Τα θύματα όλης αυτής της κατάστασης είναι οι μουσουλμάνοι, το πιστεύω έντονα αυτό. Όταν έγινε η βομβιστική επίθεση στο Μαρακές, δεν ενδιαφέρθηκε κανείς. Μα ζούμε όλοι στον ίδιο πλανήτη! Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα σύνορα είναι σαν τείχη, πως ό,τι συμβεί σε μια γειτονική χώρα δεν θα τους επηρεάσει. Είναι τρελό αυτό. Δεν ξέρω, ίσως τώρα να καταλάβουμε ότι ζούμε όλοι στον ίδιο πλανήτη.
Τι εύχεστε για το μέλλον;
Να έχουμε μεγαλύτερη συνείδηση. Για τη φύση, για την ανθρωπότητα, για όλα. Ξέρετε, είμαι vegan χορτοφάγος εδώ και είκοσι χρόνια, είμαι ενάντια στο να σκοτώνουμε ζώα, ανθρώπους, στο να καταστρέφουμε τη φύση. Αυτό είναι το πιο σημαντικό για μένα, να έχουμε συνείδηση του ποιοι είμαστε και των επιπτώσεων των πράξεών μας τόσο στον εαυτό μας, όσο και στους άλλους.
https://www.youtube.com/watch?v=rs2PgcX_sRM
—
Info: Η Hindi Zahra για πρώτη φορά στην Αθήνα | 3 Μαρτίου 2017 | Θέατρο Παλλάς
