Μια τεράστια έκθεση τέχνης αφιερωμένη στη Yoko Ono αναμένεται να ανοίξει τις πόρτες της τους επόμενους μήνες και σίγουρα θα είναι μεταξύ των κορυφαίων γεγονότων του 2024 στην Tate Modern του Λονδίνου.
Aναμένεται μεγάλων διαστάσεων καθώς πρόκειται για μια ολόκληρη αναδρομική έκθεση, που θα καλύπτει επτά δεκαετίες και όλες τις σημαντικές στιγμές της καριέρας της, συμπεριλαμβανομένων των χρόνων της στο Λονδίνο από το 1966 έως το 1971, όπου γνώρισε τον John Lennon.
Η Ono είναι ηγετική μορφή της εννοιολογικής τέχνης και της performance art, του πειραματικού κινηματογράφου και της μουσικής. Ανέπτυξε την πρακτική της στην Αμερική, την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο και είναι γνωστή για τον ακτιβισμό της, καθώς και για τις εκστρατείες της για την παγκόσμια ειρήνη και ένα καλύτερο περιβάλλον.
Yoko Ono: Music of the mind – Η νέα έκθεση που εγκαινιάζεται
Η έκθεση Yoko Ono: Music of the mind θα εγκαινιαστεί στην Tate Modern τον Φεβρουάριο του 2024. Έχει σχεδιαστεί σε στενή συνεργασία με το στούντιο της Ono, και θα είναι η μεγαλύτερη έκθεση για την πρωτοποριακή καλλιτέχνιδα που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Γνωστή για τον ακτιβισμό της, το έργο της για την παγκόσμια ειρήνη και τις περιβαλλοντικές εκστρατείες, οι ιδέες της Yoko Ono έχουν κεντρικό ρόλο στην τέχνη της, συχνά εκφρασμένες με ποιητικούς, χιουμοριστικούς και καινοτόμους ή καλύτερα ρηξικέλευθους τρόπους.
Η έκθεση εξερευνά μερικά από τα πιο πολυσυζητημένα έργα τέχνης και περφόρμανς της Ono, από το Cut Piece (1964), όπου οι άνθρωποι καλούνταν να κόψουν τα ρούχα της, μέχρι το απαγορευμένο Film No.4 (Bottoms) (1966-67).
Παράλληλα με τις πρώιμες περφόρμανς της, τα έργα σε χαρτί, τα αντικείμενα και τη μουσική, το κοινό θα ανακαλύψει μια επιλογή από τα ακτιβιστικά της προγράμματα, όπως το PEACE is POWER και το Wish Tree, όπου οι επισκέπτες μπορούν να συνεισφέρουν προσωπικές ευχές για την ειρήνη.
Yoko Ono: Music of the mind | Τι θα μπορέσει να δει ο επισκέπτης στην έκθεση
Ο τίτλος της έκθεσης αντλεί έμπνευση από τη σειρά συναυλιών και εκδηλώσεων Music of the Mind της Ono στο Λονδίνο και το Λίβερπουλ το 1966 και το 1967. Αντανακλά την αντίληψή της για τη σιωπηλή μουσική, στην οποία οι «οδηγίες» της παράγουν ήχο στη φαντασία των ακροατών.
Το 1966 η Ono εξηγούσε την ιδέα της: «Όταν ένας βιολιστής παίζει, τι είναι τυχαίο: η κίνηση του χεριού ή ο ήχος του δοξαριού… Θεωρώ τη μουσική μου περισσότερο ως πρακτική (gyo) παρά ως μουσική. Ο μόνος ήχος που υπάρχει για μένα είναι ο ήχος του μυαλού. Τα έργα μου είναι μόνο για να προκαλέσω τη μουσική του μυαλού στους ανθρώπους…».
Στο επίκεντρο της έκθεσης θα βρεθούν τα ριζοσπαστικά έργα της Ono που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πενταετούς παραμονής της στο Λονδίνο από το 1966. Είναι το μέρος και το σημείο σταθμός της μελλοντικής ζωής και καριέρας της. Εκεί ενσωματώθηκε σε ένα αντιπολιτισμικό δίκτυο καλλιτεχνών, μουσικών και συγγραφέων, και το μέρος όπου γνώρισε τον μελλοντικό σύζυγό της και μακροχρόνιο συνεργάτη της John Lennon.
Αντιπολεμική τέχνη – Κραυγή για ειρήνη
Στην έκθεση πρόκειται να παρουσιαστούν βασικές εγκαταστάσεις από τις επιδραστικές εκθέσεις της Ono στην Indica και τη Lisson Gallery, όπως το Apple (1966) και η οδυνηρή εγκατάσταση από μισοτεμαχισμένα οικιακά αντικείμενα Half-A-Room (1967). Το απαγορευμένο Film No.4 (Bottoms) (1966-67) της Ono, το οποίο εμπνεύστηκε κάνοντας «αίτηση για την ειρήνη», θα εκτεθεί μαζί με υλικό από την ομιλία της στο Συμπόσιο Destruction In Art, στην οποία περιέγραψε τις θεμελιώδεις πτυχές της τέχνης της: βασισμένη σε γεγονότα, εμπλεκόμενη με την καθημερινότητα, προσωπική, και υπάρχουσα στη σφαίρα της φαντασίας.
Οι επισκέπτες θα μπορούν να συμμετάσχουν στο White Chess Set – ένα παιχνίδι που περιλαμβάνει μόνο λευκά κομμάτια σκακιού και μια σκακιέρα με λευκά τετράγωνα, με την οδηγία «παίξτε όσο μπορείτε να θυμηθείτε πού βρίσκονται όλα τα κομμάτια σας» – ένα έργο που υλοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1966 και καταδεικνύει την αντιπολεμική στάση της Ono.
Η Ono χρησιμοποίησε την τέχνη της αλλά και την παρουσία της στα μέσα ενημέρωσης για να υποστηρίξει την ειρήνη και τις ανθρωπιστικές εκστρατείες, συνεργαζόμενη αρχικά με το διάσημο σύζυγό της John Lennon. Στην εκστρατεία Acorns for Peace (1969) η Ono και ο Lennon έστειλαν βελανίδια σε παγκόσμιους ηγέτες, ενώ η καμπάνια “WAR IS OVER! (if you want it) 1969 χρησιμοποίησε τη γλώσσα της διαφήμισης για να διαδώσει ένα μήνυμα ειρήνης.
Η ταινία BED PEACE (1969) καταγράφει τη δεύτερη από τις περιβόητες εκδηλώσεις “bed-in” του ζευγαριού που διοργανώθηκαν στο Άμστερνταμ και στο Μόντρεαλ, κατά τη διάρκεια των οποίων μίλησαν με τα μέσα ενημέρωσης του κόσμου για να προωθήσουν την παγκόσμια ειρήνη εν μέσω του πολέμου του Βιετνάμ.
Ουρανός και Γυναίκα – Στοιχεία που επαναλαμβάνονται συχνά στο έργο της
Βασικά θέματα που επαναλαμβάνονται σε όλο το έργο της Ono θα εξεταστούν σε όλες τις δεκαετίες και τα μέσα. Αυτό περιλαμβάνει τον «Ουρανό» που εμφανίζεται συχνά στο έργο της ως μεταφορά για την ειρήνη, την ελευθερία και την απελευθέρωση.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εγκαταλείποντας το Τόκιο η Ono βρήκε παρηγοριά και καταφύγιο στη συνεχή παρουσία του ουρανού. Ένα στοιχείο που εμφανίζεται στο έργο οδηγιών Painting to See the Skies (1961), στην εγκατάσταση SKY TV (1966), η οποία μεταδίδει σε ζωντανή μετάδοση τον ουρανό πάνω από την Tate Modern, και στο συγκινητικό συμμετοχικό έργο Helmets (Pieces of Sky), το οποίο υλοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2001 και προσκαλεί τους επισκέπτες να πάρουν μαζί τους το δικό τους κομμάτι παζλ του ουρανού.
Η δέσμευση της καλλιτέχνιδας στον φεμινισμό θα αποτυπωθεί από βασικές ταινίες, όπως το FLY (1970-1), στο οποίο μια μύγα σέρνεται πάνω από το σώμα μιας γυμνής γυναίκας, ενώ τα φωνητικά της Ono καταγράφουν το ταξίδι της, και το Freedom (1970), που απεικονίζει την Ono καθώς προσπαθεί και αποτυγχάνει να απελευθερωθεί από το σουτιέν της.
Σε μια ενότητα αφιερωμένη στη μουσική της Ono, φεμινιστικοί ύμνοι όπως το Sisters O Sisters (1972), το Woman Power (1973) και το Rising (1995) ενθαρρύνουν τις γυναίκες να χτίσουν έναν νέο κόσμο, να έχουν θάρρος και οργή, ενισχύοντας τα έργα της Ono που καταγγέλλουν τη βία κατά των γυναικών.
Η Tate Modern θα παρουσιάσει επίσης το πρόσφατο έργο της Ono Add Colour (Refugee Boat), το οποίο ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2016, προσκαλώντας τους επισκέπτες να προσθέσουν χρώμα στους λευκούς τοίχους της γκαλερί και σε μια λευκή βάρκα, ένας κοινωνικός προβληματισμός της παράλληλα για τα επείγοντα ζητήματα της κρίσης και του εκτοπισμού.
Κορύφωση της έκθεσης – Αφιέρωμα στη μητέρα και στην Ειρήνη
Η έκθεση θα κορυφωθεί με μια νέα επανάληψη της συμμετοχικής εγκατάστασης της Ono My Mommy Is Beautiful, που υλοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2004. Πρόκειται για έναν τοίχο από καμβάδες μήκους 15 μέτρων στους οποίους οι επισκέπτες μπορούν να επισυνάψουν φωτογραφίες της μητέρας τους και να μοιραστούν προσωπικά μηνύματα.
Πέρα από τον εκθεσιακό χώρο, το έργο της Ono θα επεκταθεί επίσης στο κτίριο και το τοπίο της Tate Modern. Στα παράθυρα της γκαλερί με θέα τον ποταμό Τάμεση θα υπάρχει εικαστική παρέμβαση της καλλιτέχνιδας PEACE is POWER, όπως παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2017, μεταφρασμένη σε πολλές γλώσσες, ενώ το διαδραστικό έργο Wish Tree, που υλοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1996, θα υποδέχεται τους επισκέπτες στην είσοδο της Tate Modern, καλώντας τους περαστικούς σε διάδραση, ζητώντας τις προσωπικές τους ευχές για ειρήνη.
