«Μια συνηθισμένη ζωή δεν είναι συνηθισμένη, όταν βάζεις ένα πλαίσιο γύρω από μια στιγμή» – Τζόελ Μεγέροβιτς
Ο Τζόελ Μεγέροβιτς είναι γνωστός για τον θεμελιώδη ρόλο του στην καθιέρωση της έγχρωμης φωτογραφίας ως καλής τέχνης. Το έργο του έχει εμφανιστεί σε περισσότερες από 350 εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο και έχει επηρεάσει αμέτρητους καλλιτέχνες. Σημαντικός παρατηρητής της εποχής του, ο Μεγέροβιτς αφοσιώθηκε στην ιστορική και ντοκιμαντερίστικη διάσταση της φωτογραφίας.
Oι φωτογραφίες του μοιάζουν σκηνοθετημένες, προσεγμένες στην κάθε τους λεπτομέρεια, εικόνες απλές καθημερινές, δίχως καμία τυχαιότητα. Κι όμως τίποτα δεν είναι προμελετημένο. Απλώς ο Τζόελ Μεγέροβιτς κινείται στους δρόμους, ανάμεσα στα πλήθη, εικόνες αναδύονται μπροστά, βλέπει αυτό που ένα κοινό βλέμμα ίσως και να προσπεράσει, οπλίζει την κάμερα και κλικ. Για πάντα εδώ φυλακισμένη μια στιγμή που μοιάζει να κινείται. Μαγεία.
Ένας μεγάλος φωτογράφος δρόμου χρειάζεται δύο ξεχωριστά ταλέντα: την υπομονή να περιμένει τις απρόβλεπτες στιγμές και την ικανότητα να τις «αιχμαλωτίζει» με το κλικ του κλείστρου. Ο Μεγέροβιτς είχε και τα δύο, είτε φωτογράφιζε ασπρόμαυρα είτε έγχρωμα.
Η έκθεση της Tate και το νέο βιβλίο συνδυάζουν το έγχρωμο έργο του Τζόελ Μεγέροβιτς με τις ασπρόμαυρες εικόνες του που δημιουργήθηκαν με διαφορά στιγμών, με δύο διαφορετικές φωτογραφικές μηχανές. Αυτά τα ζεύγη έδωσαν στον Μεγέροβιτς την ιδέα για την πέμπτη έκθεσή του στην γκαλερί Howard Greenberg με τίτλo Τζόελ Μεγέροβιτς: Διάλογοι.
Η έκθεση «Τζόελ Μεγέροβιτς: Διάλογοι»
Η έκθεση εστιάζει στον διάλογο που αναπτύσσουν έγχρωμες εικόνες μεταξύ τους προσθέτοντας επιπλέον αφορμές για περισυλλογή, εμπλέκοντας τον θεατή στην πράξη της θέασης προσκαλώντας τον να αποκρυπτογραφήσει τις συνδέσεις, να αποκαλύψει απροσδόκητους παραλληλισμούς στις εικόνες του. Ο Μεγέροβιτς ονομάζει τα ζεύγη που παρουσιάζονται στην έκθεση «σχεσιακές» εικόνες, καθώς κάθε ζεύγος συνδέεται οπτικά με το φως, το χρώμα ή τη σύνθεση.
Σε αυτά τα έργα, ο Μεγέροβιτς ήθελε να κάνει κάθε λεπτομέρεια να είναι εξίσου σημαντική με τη διπλανή της, και με τη σειρά του δημιούργησε εικόνες που ο θεατής θα μπορούσε να εξερευνήσει ατελείωτα. Είτε συγκρίνοντας και αντιπαραβάλλοντας τα στούντιο του Σεζάν και του Μοράντι, τα παλτό καμήλας και τον ατμό που ανεβαίνει στη Νέα Υόρκη με την ομίχλη ανάμεσα στα δέντρα στο Εθνικό Πάρκο Γιοσέμιτι, την καλοκαιρινή αμερικανική ατμόσφαιρα με τις σημαίες και τα λουλούδια στο Κέιπ Κοντ, είτε τη νωχελική ατμόσφαιρα της Φλόριντα, ο Μεγέροβιτς εξετάζει δέκα ζεύγη σχετικών φωτογραφιών, επισημαίνοντας σχέσεις, μερικές φορές ανεπαίσθητες, που υπάρχουν στο θέμα, τον τόνο και το χρώμα.
«Στα 84 του χρόνια, ο Τζόελ Μεγέροβιτς παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους και πιο παραγωγικούς Αμερικανούς φωτογράφους. Η παγκόσμια δημοτικότητά του αποτελεί απόδειξη του πόσες ζωές έχει αγγίξει με το έργο και τις διδασκαλίες του», αναφέρει ο Howard Greenberg ιδιοκτήτης της γκαλερί.
Και αυτό εσωκλείει μια μεγάλη αλήθεια. Τα πρώιμα έργα του Μεγέροβιτς παραμένουν επίκαιρα, συναρπαστικά και έχουν δύναμη να επηρεάσουν ακόμη και τώρα, 60 χρόνια μετά. «Για μένα, η φωτογραφία είναι η πράξη τού να κάνεις κάτι από τη ρευστή πραγματικότητα που κυλάει δίπλα μας όλη την ώρα», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο LensCulture.
Ένας παρατηρητής του κόσμου και λάτρης του χρώματος
Ο Τζόελ Μεγέροβιτς γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1938. Ξεκίνησε την καριέρα του τη δεκαετία του 1960 ως φωτογράφος δρόμου μετά από μια τυχαία συνάντηση με τον Ρόμπερτ Φρανκ, τον διάσημο Ελβετό φωτογράφο. Είναι η εποχή που οι περισσότεροι φωτογράφοι φωτογράφιζαν ασπρόμαυρα, αλλά ο Μεγέροβιτς θα επιλέξει έγχρωμο φιλμ. Μια καινοτόμα απόφαση που θα συμβάλει αργότερα στην αποδοχή της έγχρωμης φωτογραφίας ως μέσο τέχνης.
Παρατηρητής του κόσμου γύρω του θα φωτογραφίσει αρχικά με μια κάμερα 35mm, ανακαλύπτοντας όμως σύντομα περιορισμούς στην αποτύπωση λεπτομερειών με έγχρωμο φιλμ 35mm, το 1976 ο Μεγέροβιτς θα αρχίσει να χρησιμοποιεί μια φωτογραφική μηχανή Deardorff μεγάλου μεγέθους. Δουλεύοντας με αυτόν τον νέο τρόπο, συνδύασε τον αυθορμητισμό της φωτογραφίας δρόμου με μια πιο αργή, πιο στοχαστική προσέγγιση, «σαν περνούσε από την τζαζ στην κλασική μουσική» όπως ο ίδιος αναφέρει.
Συλλαμβάνει γοητευτικές και εντελώς τυχαίες στιγμές στους δρόμους της πόλης, ανακαλύπτοντας αξιομνημόνευτους χαρακτήρες και αποκαλύπτοντας τις ασυνήθιστες δυναμικές και αλληλεπιδράσεις τους. Αυτές οι λήψεις αποτελούν πλέον συναρπαστικές εξετάσεις του στυλ και της κουλτούρας των τελών της δεκαετίας του ’60 και των αρχών της δεκαετίας του ’70, παρουσιάζοντας έναν κόσμο της μόδας και της διαφήμισης παγωμένο στον χρόνο.
Το πρώτο του βιβλίο, Cape Light, που εκδόθηκε το 1979, θεωρείται κλασικό έργο έγχρωμης φωτογραφίας και έχει πουλήσει περισσότερα από 100.000 αντίτυπα. Είναι συγγραφέας περισσότερων από 50 βιβλίων, μεταξύ των οποίων και του Joel Meyerowitz: A Question of Color (Thames and Hudson, Ιανουάριος 2024).
Στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου, ως ο μόνος φωτογράφος στον οποίο δόθηκε επίσημη πρόσβαση στο Ground Zero, δημιούργησε το World Trade Center Archive και πολλές από τις φωτογραφίες αυτές έχουν περιοδεύσει σε όλο τον κόσμο. Ο Μεγέροβιτς είναι δύο φορές υπότροφος του Guggenheim και έχει τιμηθεί με το βραβείο Centenary Award της Royal Photographic Society, την υψηλότερη τιμή της, και το 2012 έλαβε το βραβείο Lifetime Achievement Award στα Lucie Awards, μια ετήσια εκδήλωση προς τιμήν των μεγαλύτερων επιτευγμάτων στη φωτογραφία.
Το 2017, ο Μεγέροβιτς τιμήθηκε για το δια βίου έργο του με μια θέση στο Leica Hall of Fame, και χαρακτηρίστηκε ως «ο μάγος που χρησιμοποιεί το χρώμα» και επαινέθηκε για την ικανότητά του να «συλλαμβάνει και να πλαισιώνει την αποφασιστική στιγμή». Το έργο του βρίσκεται στις συλλογές πολλών σημαντικών μουσείων, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης Whitney της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης, το Μουσείο Τέχνης της Κομητείας του Λος Άντζελες και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο.
Ο Μεγέροβιτς ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.
