Οι βασανιστικές αποφάσεις και επιλογές, η αβυσσαλέα απελπισία, η εναγώνια αναζήτηση της προσωπικής λύτρωσης των ηρωίδων τους με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τη Ναζιστική Γερμανία βρίσκονται στον πυρήνα των τριών μυθιστορημάτων που προτείνουμε.
Ιστορία και μυθοπλασία αναμιγνύονται έντεχνα από μεγάλους μάστορες του συγγραφικού λόγου, αποτελώντας πηγή αναγνωστικής απόλαυσης, προβληματισμού και σκέψης, όχι μόνο για τη συγκεκριμένη χρονική ιστορική στιγμή αλλά και για τον σύγχρονο άνθρωπο.
[ 1 ]
«Ο καθρέφτης των δεινών μας» – Πιερ Λεμέτρ
«Για τη δημιουργία μιας έντονης συγκίνησης χρειάζεται μια μεγάλη απέχθεια, τραυματισμοί και θάνατοι επί σκηνής.» – Corneille
Ο Πιερ Λεμέτρ στο νέο του βιβλίο συνθέτει ένα σαγηνευτικό σκηνικό του Μεσοπολέμου και μέσα από τις ζωές των ηρώων του κατορθώνει να αποτυπώσει τον αντίκτυπο που είχε η εισβολή των Γερμανών στη Γαλλία και τα βασανιστικά και τραγικά χρόνια που ακολούθησαν στις ζωές των ανθρώπων, αφήνοντας τις περισσότερες φορές ανοιχτά τραύματα.
Η κεντρική ηρωίδα, Λουίζ, είναι μια τριαντάχρονη δασκάλα, η οποία λίγες ημέρες πριν από την εισβολή γίνεται μάρτυρας ενός τραγικού γεγονότος που τη βρίσκει απροετοίμαστη και ανυποψίαστη.
«Εκείνη τη στιγμή η Λουίζ τρελάθηκε. Έβγαλε ένα τρομακτικό ουρλιαχτό, άρχισε να χτυπιέται σαν μάγισσα κλεισμένη στο τσουβάλι με λυσσασμένη γάτα. Πετάχτηκε έξω από το δωμάτιο και βγήκε κουτρουβαλώντας στη σκάλα […]. Αυτό που έβλεπαν οι περαστικοί δεν ήταν μια γυμνή γυναίκα, ήταν ένα φάντασμα, το σώμα μες στα αίματα, το βλέμμα πανικόβλητο, προχωρούσε κάνοντας ζιγκ ζαγκ, τρεκλίζοντας…»
Ποια είναι η τραγική εμπειρία που μόλις βίωσε; Μέσα σε αυτή την παράλογη ιστορία που έζησε, γιατί θα κατηγορηθεί για εκβιασμό;
Τα γερμανικά στρατεύματα προελαύνουν προς το Παρίσι, ο γαλλικός στρατός βρίσκεται σε άτακτη υποχώρηση και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τρέπονται σε φυγή, χωρίς τρόφιμα, χωρίς νερό, χωρίς βενζίνη για τα αυτοκίνητά τους, αναζητώντας κάποιο ασφαλές μέρος.
Συνοδευόμενη από τον πιστό κύριο Ζιλ θα πάρει κι αυτή τον δρόμο της φυγής, όπως χιλιάδες άλλοι Παριζιάνοι, διανύοντας συγχρόνως και τη διαδρομή της προσωπικής της ιστορίας στην προσπάθειά της να εξιχνιάσει το οδυνηρό μυστικό που διέλυσε τη ζωή της μητέρας της.
«Το λεωφορείο φαινόταν σε όλους τους επιβάτες του σαν μια αόριστη μεταφορά των ωρών που ζούσαν. Ενώ η χώρα έμπαζε νερά από παντού, εκείνο το τυφλό όχημα προχωρούσε προς έναν άγνωστο προορισμό απ’ τον οποίο κανείς δεν ήξερε αν θα επέστρεφε, ανοίγοντας με πολλή δυσκολία δρόμο ανάμεσα στις ουρές των πανικόβλητων Παριζιάνων που έφευγαν προς την ίδια κατεύθυνση για να σωθούν…»
Σε ολόκληρη τη Γαλλία επικρατεί πανικός, χάος και αγωνία, ένα σκηνικό σκοτεινό και ταραχώδες μέσα από το οποίο ο Πιερ Λεμέτρ με πάθος, ορμή και υποβλητική δύναμη, σκιαγραφεί και μας συστήνει με συγκλονιστικό τρόπο τους δικούς του ήρωες με κινηματογραφικό σχεδόν ρυθμό, σε μια πλοκή άψογα τεκμηριωμένη που σφύζει από ανατροπές, κρυφά μυστικά και κλιμακούμενη ένταση, καταδεικνύοντας ταυτόχρονα τον παραλογισμό ενός πολέμου που έχει ξεφύγει από τον έλεγχο.
Με μαεστρία και επιδεξιότητα ο Λεμέτρ οδηγεί τα πεπρωμένα, τα τέμνει, διατηρώντας αμείωτη την αγωνία για την έκβαση της ιστορίας που θέλει να μας διηγηθεί. Και αν αυτή ξεκινάει τον Απρίλιο του 1940, η ανάκληση του παρελθόντος και η αποκάλυψη μυστικών δεν θα απογοητεύσουν και τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες.
Το ταλέντο του Πιερ Λεμέτρ φωτίζεται για μία ακόμη φορά σε αυτό το βιβλίο που αποτελεί και το κλείσιμο, την άρτια κορύφωση του, θα τολμήσουμε να πούμε, ενός έπους με τίτλο «Τα παιδιά της καταστροφής» που ξεκίνησε με το «Καλή αντάμωση εκεί ψηλά» και συνεχίστηκε με «Τα χρώματα της πυρκαγιάς».
[ 2 ]
«Η κόρη του Ράιχ» – Λουίζ Φάιν
«Όποιοι δεν διδάσκονται από την ιστορία, είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν.»
– Ουίνστον Τσώρτσιλ
Η ιστορία ακολουθεί τη Χέτι Χάινριχ, κόρη ενός υψηλόβαθμου αξιωματικού των Ναζί. Αν και έχει γαλουχηθεί για να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στο ένδοξο Χιλιετές Ράιχ, κρυφή φιλοδοξία της είναι να σπουδάσει ιατρική: δύο δρόμοι εντελώς αντιφατικοί και συγκρουόμενοι στη ζωή της.
Ως υψηλόβαθμο μέλος του κόμματος, συμμετέχοντας με την οικογένειά της σε πολλές εκδηλώσεις και δράσεις του ναζιστικού καθεστώτος, έχει άμεση εμπειρία από την απανθρωπιά, την αυξανόμενη βία και το μίσος που ασκούν οι Ναζί, κάτι που σύντομα θα συντρίψει την πίστη της στη θέση της στο Ράιχ.
Κομβικό σημείο στη ζωή της αποτελεί η στιγμή που θα ξανασυναντήσει τον Βάλτερ, έναν Εβραίο φίλο της από τα παιδικά της χρόνια, ο οποίος ξυπνάει επικίνδυνα συναισθήματα μέσα της. Μπερδεμένη και σε σύγκρουση, η Χέτι δεν ξέρει ποιον μπορεί να εμπιστευτεί και πού να απευθυνθεί, ειδικά όταν ανακαλύπτει ότι κάποιος την παρακολουθεί.
Ο Βάλτερ είναι ο καταλύτης που ωθεί τη Χέτι να σταματήσει και να δει τις φρικαλεότητες που συμβαίνουν γύρω της. Όχι μόνο την προκαλεί να ανοίξει τα μάτια της, αλλά και την παρακινεί να γίνει καλύτερος άνθρωπος ακολουθώντας το δικό της σύστημα πεποιθήσεων. Συνειδητοποιώντας ότι παίρνει ένα τεράστιο ρίσκο –αλλά μην μπορώντας να αντισταθεί στην έντονη έλξη που νιώθει για τον Βάλτερ– θα παραδοθεί στον κρυφό έρωτά τους και μαζί θα ζήσουν μια συγκλονιστική και ταυτόχρονα σπαρακτική ζωή και έναν έρωτα από αυτούς που μία φορά συναντά κανείς στη ζωή του – και οι οποίοι σπάνια έχουν αίσιο τέλος.
Σε αυτή την καθηλωτική ιστορία πάθους, θάρρους και ηθικής, η Λουίζ Φάιν μας συστήνει μια τολμηρή νέα γυναίκα αποφασισμένη να βαδίσει τον δύσκολο δρόμο της ελευθερίας, υπενθυμίζοντάς μας ταυτόχρονα τη σκοτεινή πορεία που η ανθρωπότητα πήρε και η οποία δεν πρέπει να ξεχαστεί ούτε να επαναληφθεί.
Αντλώντας έμπνευση από την προσωπική ιστορία του πατέρα της, η συγγραφέας ζωντανεύει το σκηνικό του μεσοπολέμου στη ναζιστική Γερμανία και αποκαλύπτει όλες τις ρωγμές της. Και αυτό το πετυχαίνει χρησιμοποιώντας το βλέμμα του ίδιου του ναζισμού, μέσα από τα μάτια ενός μυημένου παιδιού όπως ήταν η ηρωίδα Χέτι. Αυτό ακριβώς είναι που καθιστά την ιστορική αυτή μυθοπλασία ακόμα πιο σαγηνευτική και προκλητική.
[ 3 ]
«Η ιστορία ενός ορφανού παιδιού» – Παμ Τζένοφ
Η ιστορία ξεκινάει στις μέρες μας, με μια ηλικιωμένη γυναίκα, την Άστριντ, να ταξιδεύει από την Αμερική προς το Παρίσι προκειμένου να παρευρεθεί στα εγκαίνια μιας έκθεσης σύγχρονου μουσείου για τα «Διακόσια χρόνια μαγείας του τσίρκου». Στα παρασκήνια του μουσείου, κάπου πίσω από τη μεγάλη σκηνή του τσίρκου, θα ξαναδεί μετά από πολλές δεκαετίες εκείνο το βαγόνι.
«Πόσο μεγάλο το θυμόμουν! Αλήθεια ζούσαμε εδώ μέσα μήνες και μήνες; Απλώνω το χέρι μου να πιάσω το ξύλο που σαπίζει. Παρόλο που μόλις το είδα στην εφημερίδα κατάλαβα πως ήταν το ίδιο βαγόνι, ένα κομμάτι της καρδιάς μου ήταν πολύ φοβισμένο να το πιστέψει – μέχρι τώρα».
Και μετά από αυτή τη σαγηνευτική εισαγωγή μεταφερόμαστε πίσω στον χρόνο, στη Γερμανία της εποχής του πολέμου, όπου μια έφηβη βρίσκεται σε φυγή, ινκόγκνιτο. Αυτή είναι η δεύτερη αφηγήτριά μας, η Νοά. Η δεκαεξάχρονη Νοά μένει έγκυος από έναν Ναζί στρατιώτη και αναγκάζεται να δώσει το μωρό που γεννάει. Η οικογένειά της τη διώχνει από το σπίτι και, για να μπορέσει να επιζήσει, βρίσκει καταφύγιο σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό δουλεύοντας ως καθαρίστρια. Όταν ανακαλύπτει ένα βαγόνι γεμάτο με δεκάδες εβραιόπουλα βρέφη που τα πηγαίνουν σε κάποιο στρατόπεδο εξόντωσης, μια ανατριχιαστική και σπαρακτική εικόνα, στο μυαλό της έρχεται το παιδί που της έχουν πάρει. Και σε μια στιγμή αυθορμητισμού και μεγάλου θρήνου για την απώλεια του δικού της παιδιού, αρπάζει ένα από τα μωρά που είναι σχεδόν μισοπεθαμένο και φεύγει τρέχοντας μέσα στη νύχτα για να καταλήξει τελικά σε ένα τσίρκο, στο οποίο και βρίσκει καταφύγιο, αποτελώντας τη δική της σανίδα σωτηρίας.
Εκεί η Νοά θα γνωρίσει την Άστριντ, την πρωταγωνίστρια του τσίρκου, που αν και στην αρχή ανταγωνίστριες, σαν δύο διαφορετικοί κόσμοι, σύντομα η απόκρυψη της πραγματικής τους ταυτότητας μέσα στο φρικιαστικό ναζιστικό καθεστώς θα τις φέρει κοντά και θα αναπτυχθεί μεταξύ τους ένας πανίσχυρος δεσμός.
Η ιστορία ξετυλίγεται μέσα από μια αφηγηματική μονομαχία, με τη Νοά και την Άστριντ να αναλαμβάνουν και από ένα διαφορετικό κεφάλαιο, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε κάθε μία να συνεχίσει την ιστορία με τη δική της μεμονωμένη φωνή.
Μέσα στο σκοτάδι και τις φρικαλεότητες του πολέμου, τα φώτα του τσίρκου εξακολουθούν να αναβοσβήνουν, η οικογένεια του τσίρκου ζει, αγαπά και γελάει. Η Τζένοφ έχει συνθέσει με μαεστρία και βαθιά ευαισθησία ένα αφιέρωμα στο ανθρώπινο πνεύμα που εξυψώνεται ακόμα και εν μέσω της απόγνωσης.
Μια εμπνευσμένη ιστορία ηρωισμού στη ναζιστική Γερμανία, που φέρνει στο προσκήνιο δύο εκπληκτικές, δυναμικές γυναίκες αλλά και δύο γνωστές ιστορίες που η Τζένοφ με μεγάλη επιδεξιότητα διασταυρώνει: εκείνη των Άγνωστων παιδιών, μωρών που τα ξερίζωσαν από την αγκαλιά της μητέρας τους, καθώς και εκείνη του γερμανικού τσίρκου που κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου έκρυψε Εβραίους.
