«Το σπίτι των πεταλούδων» του Παύλου Κοζαλίδη στο Μουσείο Μπενάκη: Μια ουσιαστική προσέγγιση ενός κόσμου ελάχιστα γνώριμου

Εικόνες από την καθημερινότητα, άλλες με βλέμμα χιουμοριστικό και άλλες με βαθιά μελαγχολία, απαθανατίζουν τη ζωή μιας Κίνας πριν από τριάντα χρόνια

Ασπρόμαυρες εικόνες φαινομενικά άτακτα τοποθετημένες, δίχως χρονική ή θεματική σύνδεση αρχικά, μα απόλυτα συνδεδεμένες συναισθηματικά σε μια δεύτερη ματιά. Ένα ζευγάρι που τρώει το μεσημεριανό του φαγητό τυλιγμένο σε μια ατμόσφαιρα απόλυτης εξοικείωσης που αγγίζει τα όρια της απομάκρυνσης, εγκαταλελειμμένα λούνα παρκ που κάποτε ίσως έσφυζαν από ζωή αλλά τώρα στέκονται σιωπηρά υπό τη σκιά της εγκατάλειψης, κορίτσια που πηγαίνουν σχολείο, μια νύφη λίγο πριν δώσει υπόσχεση αιώνιας αγάπης, κινέζικα σύμβολα εξουσίας και λατρείας. Εικόνες από την καθημερινότητα, άλλες με βλέμμα χιουμοριστικό και άλλες με βαθιά μελαγχολία, απαθανατίζουν τη ζωή μιας Κίνας πριν από τριάντα χρόνια.

Ο Παύλος Κοζαλίδης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1961. Η φιλία με ένα Κινέζο συμμαθητή του στα επτά του χρόνια όταν βρέθηκε σε σχολείο του Καναδά μετά την μετανάστευση της οικογένειάς του και οι συχνές επισκέψεις στο σπίτι του τον έφεραν για πρώτη φορά σε επαφή με τον κινέζικο πολιτισμό. Σε εκείνη την περίοδο και την επιρροή που άσκησε πάνω του η πρώτη του επαφή με ένα τόσο διαφορετικό κόσμο που αργότερα εξελίχτηκε σε διαρκή ανάγκη για μια πιο βαθιά γνωριμία. Με μια Leica στο χέρι θα γυρίσει σχεδόν όλο τον κόσμο παγώνοντας τα ταξίδια μέσα σε φίλμ.

«Αν κάπου αρχίζει η περιέργειά μου για την Κίνα, πρέπει να ήταν τότε που μπήκα για πρώτη φορά στο σπίτι του Peter Wong. Ο Peter ήταν ένας συμμαθητής μου που με πλησίασε φιλικά, καθώς είχαμε και οι δύο την ατυχία να δεχόμαστε εκφοβισμούς από τα άλλα παιδιά, γιατί ήμασταν λίγο διαφορετικοί από εκείνα. Εγώ ήμουν ο μόνος Έλληνας στο σχολείο, ο Peter ένας από τους ελάχιστους Κινέζους της ενδοχώρας που είχαν έρθει στο Βανκούβερ του Καναδά, την ίδια εποχή με την δική μου οικογένεια. Η οικογένεια του Peter είχε τη μανία να συλλέγει και να συντηρεί σε κουτιά-αντίκες διάφορα ήδη πεταλούδων από όλο τον κόσμο. Κάθε εκατοστό του σπιτιού, ακόμη και το μπάνιο, ήταν καλυμμένο από αυτά τα κουτιά. Στο σπίτι των πεταλούδων ζούσε και η γιαγιά του. Καθόταν σε μια γωνιά του σπιτιού, σε ένα είδος επίπλου που δεν είχα ξαναδεί ποτέ. Μερικές φορές με κοιτούσε, και εγώ ανταπέδιδα μυστικά. Τη μόνη φορά που την είδα να μου χαμογελάει ήταν όταν έκανα τις πρώτες μου προσπάθειες να φάω με ξυλάκια, μαζί με τον Peter· υποθέτω ότι φαινόμουν γελοίος, αλλά τα κατάφερα μετά από λίγο καιρό. Σε αυτή την κουζίνα με τις τόσο διαφορετικές μυρωδιές και τις γεύσεις που ούτε καν ήξερα ότι υπήρχαν, είδα για πρώτη φορά το πορτρέτο του Μάο, καθώς κρεμόταν πάνω από το ψυγείο. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι το πορτρέτο κρεμόταν στραβά, ίσα-ίσα που ακουμπούσε τον τοίχο, σαν να ήταν έτοιμο να πέσει. Από αυτή τη γωνία, φαινόταν σαν να σε κοιτάει από ψηλά. Είχα την αίσθηση ότι παρατηρούσε κάθε μου κίνηση, μερικές φορές ήταν εκνευριστικό», δηλώνει ο Παύλος Κοζαλίδης.

Δεκατέσσερα χρόνια μετά την πρώτη του έκθεση, ο Παύλος Κοζαλίδης επιστρέφει στο Μουσείο Μπενάκη. Τότε, (2008) με τον τίτλο «Αναζητώντας την χαμένη πατρίδα» παρουσίαζε τις φωτογραφίες που τράβηξε, μετά από αρκετά ταξίδια στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αναζητώντας τις ρίζες της οικογένειάς του και καταγράφοντας παράλληλα τα ίχνη των Ελλήνων ποντιακής καταγωγής που είχαν απομείνει εκεί.

«Το σπίτι των πεταλούδων» ο τίτλος της νέας φωτογραφικής του έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη, μας μεταφέρει σε έναν εντελώς διαφορετικό προορισμό, την Κίνα, με ανάλογες φωτογραφικές αφετηρίες, όπως η διαρκής και συνεπής παρατήρηση, που επιτυγχάνεται μέσα από επαναλαμβανόμενα ταξίδια μεγάλης διάρκειας, πάντοτε εκτός των τουριστικών δρόμων, καθώς και οι προσωπικές εμπειρίες που λειτουργούν ως κινητήρια δύναμη για όλη αυτή την περιπέτεια.

Μέσα από 20.000 περίπου φωτογραφίες θα επιλέξει τις 60 που θέλει να εκθέσει με τον δικό του τρόπο, με βαθιά φωτογραφική ματιά, δίχως να αφήσει σε κανέναν άλλον να τους αλλάξει θέση μέσα στον χώρο. Πορτρέτα ανθρώπων και απομακρυσμένες περιοχές που αποκαλύπτουν μια διαφορετική πτυχή της ζωής στην Κίνα από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, όλα εκτυπωμένα μέσα σε σκοτεινούς θαλάμους σε φωτογραφικό χαρτί με πολύ φροντίδα και αγάπη. Ο Παύλος Κοζαλίδης στα πολύμηνα ταξίδια του, ζει με τους ανθρώπους που φωτογραφίζει, γίνεται μέρος της ζωής τους, τσαλακώνεται, πονάει δίπλα τους, γελάει μαζί τους με τις στιγμές αυτές να παγώνουν σε άσπρο μαύρο, άλλοτε με εντάσεις και άλλοτε υποφωτισμένες και θολές.

Μοναξιά. Αποξένωση. Απόγνωση. Φόβος. Αγωνία. Είτε αντιμετωπιστούν ως σύνολο, είτε βλέποντας την καθεμία ξεχωριστά, οι φωτογραφίες του Κοζαλίδη έχουν μια βαθιά κοινωνική πλευρά, ένα συγκινητικό και συνάμα αιχμηρό βλέμμα, προσφέροντάς μας την ευκαιρία για μια ουσιαστική προσέγγιση ενός κόσμου ελάχιστα γνώριμου.

Info:

Παύλος Κοζαλίδης – «Το σπίτι των πεταλούδων»
6 Οκτωβρίου – 20 Νοεμβρίου 2022 |  Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.