Θεατρικό αλφαβητάρι 2012

Kείμενο: Τώνια Καράογλου

Για το θέατρο, που ακολουθεί ουσιαστικά το ακαδημαϊκό ημερολόγιο, ο Δεκέμβρης είναι σχεδόν η αρχή της σαιζόν. Παρ’ ολ’ αυτά, σαν τελευταίος μήνας του έτους προσφέρεται για αναδρομές κι έτσι παρακάτω ακολουθεί ένας μίνι αλφαβητικός απολογισμός του θεατρικού 2012.

α όπως Αθήνα: Για ακόμη μία χρονιά αποδείχθηκε αδιαμφισβήτητα η θεατρική πρωτεύουσα της χώρας και επάξια μία από τις ζωντανότερες της Ευρώπης.
β όπως βλασφημία: πολυχρησιμοποιημένη λέξη φέτος σε μια πρωτοφανή και επικίνδυνη έκρηξη λαϊκισμού, αμάθειας, χυδαιότητας και βίας, με αφορμή τις παραστάσεις Αθανάσιος Διάκος (σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου) και Corpus Christi (σκηνοθεσία Λαέρτη Βασιλείου).
γ όπως αδερφοί Γκριμμ: η επέτειος των διακοσίων χρόνων από την πρώτη έκδοση των παραμυθιών τους αποτέλεσε την αφορμή για πολύ ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις, όπως το τρίμηνο αφιέρωμα στην knot gallery, αφηγήσεις και παιδικές παραστάσεις.
δ όπως Δημήτρης Δημητριάδης: ο σημαντικός Έλληνας συγγραφέας είδε φέτος δύο έργα του επί σκηνής, τη Λήθη να παίζεται για τρίτη σαιζόν στο θέατρο Πορεία (σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου) και το Insenso να κλέβει την παράσταση στο Φεστιβάλ Αθηνών (σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού)· αν προστεθεί και η μετάφρασή του στον Μακμπέθ του Θωμά Μοσχόπουλου, ο λόγος του Δημητριάδη είχε φέτος την τιμητική του.
ε όπως Εθνικό Θέατρο: ο άξονας του ρεπερτορίου σε συνδυασμό με την πολυφωνία των σκηνοθετικών αναγνώσεων και η επιτυχής διαχείριση της μειωμένης κρατικής επιχορήγησης που δεν επέτρεψε να ζημιωθεί το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα αποτέλεσαν για ακόμη μία χρονιά παραδείγματα προς μίμηση.
ζ όπως οι Ζωές των άλλων: η παράσταση της Αλίκης Δανέζη-Knutsen, αν και μόλις ανέβηκε, κέρδισε με το σπαθί της μία θέση στην καρδιά μας και στην παρούσα καταγραφή.
η όπως ο Ηλίθιος: σε μία παράσταση εξάωρης διάρκειας, ο Στάθης Λιβαθινός επανήλθε στο έργο του Ντοστογιέφσκι, πέντε χρόνια μετά το πρώτο του ανέβασμα από την Πειραματική Σκηνή του Εθνικού.
θ όπως Θεσσαλονίκη: το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρέμεινε θύμα όχι τόσο της οικονομικής κρίσης όσο της απουσίας οράματος και της αδυναμίας εκμετάλλευσης των δεδομένων που θέτει η εποχή μας, μένοντας προσκολημμένο σε παλαιού τύπου νοοτροπίες. Στον αντίποδα και χωρίς επιχορήγηση, η Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», που δεν ανέστειλε τελειωτικά τη λειτουργία της, και οι –νέες και παλαιότερες– μικρές ομάδες, προσπάθησαν να αποτελέσουν το αντίπαλον δέος, συμβάλλοντας το κατά δύναμιν στη δημιουργία θεατρικής πολυφωνίας
ι όπως ισχύς εν τη ενώσει: τα περισσότερα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα κατέφυγαν σε συμπαραγωγές για να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες των παραγωγών τους και το Εθνικό Θέατρο συνέπραξε με το Piccolo Teatro για τη φετινή Οδύσσεια.
κ όπως Καλαμάτα: η πυρκαγιά που ξέσπασε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο της πόλης, καταστρέφοντας μέρος της σκηνής και των αποθηκευτικών του χώρων, αποτέλεσε ένα μεγάλο (οικονομικό) πλήγμα στα δοκιμαζόμενα ούτως ή άλλως ΔΗΠΕΘΕ.
λ όπως Λούκος Γιώργος: από τα πιο ακουσμένα ονόματα της φετινής χρονιάς, καθώς η φημολογία ότι δεν θα ανανεωθεί η θητεία του ως Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου επέσυρε πλήθος αντιδράσεων
μ όπως εις μνήμην: το 2012, το θέατρο μέτρησε τις απώλειες των Θύμιου Καρακατσάνη, Βασίλη Τσιβιλίκα, Γιώργου Λαζαρίδη, Μάκη Ρευματά, Αθηνόδωρου Προύσαλη, Χρήστου Πάρλα, Κώστα Καρρά (δεν μπορεί, επίσης, να μην γίνει αναφορά και στην απώλεια του Θόδωρου Αγγελόπουλου).
ν όπως νέα γενιά: και αυτή τη χρονιά το θεατρικό ημερολόγιο γέμισε με τις παραγωγές των: Projector, Sforaris, Εταιρεία Θεάτρου Χώρος, Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων, Blitz, Pequod, Vasistas, Per-theatre-formance· μπορεί αυτές οι ομάδες να μην έχουν κοινούς στόχους, ούτε κοινό τρόπο δουλειάς, ούτε κοινές αναζητήσεις, όμως η σταθερή παρουσία τους –είτε ως φιλοξενούμενοι πλέον στα Φεστιβάλ και τις μεγάλες Σκηνές είτε συνεχίζοντας να μας συστήνουν εναλλακτικούς χώρους (εκπληκτικούς κάποιες φορές, όπως το ΤΡΑΣΤ στην Αγίου Μάρκου)–, σε ένα συμπέρασμα οδηγεί: ήρθαν για να μείνουν!
ξ όπως ξένες παραγωγές: χάρη στο Φεστιβάλ Αθηνών–Επιδαύρου και την εξαιρετική δουλειά της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, το αθηναϊκό κοινό είχε την ευκαιρία να απολαύσει παραγωγές της Schaubühne (τρεις στον αριθμό!), των Cheek by Jowl, καθώς και σημαντικών, πρωτοεμφανιζόμενων ή όχι στη χώρα μας, θιάσων από την Αργεντινή, το Ιράν και τη Φλαμανδία.
ο όπως Οδύσσεια και Ρόμπερτ Ουίλσον: ο σπουδαίος Αμερικανός δημιουργός ήρθε στην Ελλάδα και σκηνοθέτησε για το Εθνικό Θέατρο ίσως την πιο πολυσυζητημένη παράσταση της χρονιάς.
π όπως Πολιτεία: ολοκληρωτική είναι πια η αίσθηση απαξίωσης του θεάτρου από την επίσημη Πολιτεία, όχι μόνο –ή και όχι τόσο– με οικονομικά κριτήρια, αλλά λόγω της γενικότερης απάθειας και απουσίας ηθικής έστω στήριξης της θεατρικής ζωής· η κραυγαλέα αδιαφορία της απέναντι στα βίαια επεισόδια κατά του θεάτρου, όπως εκδηλώθηκαν στην περίπτωση του Corpus Christi, και ο κίνδυνος έξωσης της Κίνησης Μαβίλη από το θέατρο Εμπρός αποτέλεσαν την κορυφή του παγόβουνου.
ρ όπως θέατρο Ρεξ: η αυλαία του ανακαινισμένου θεάτρου ξανάνοιξε στην εκπνοή του χρόνου· η μεταμοντέρνα σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού στο Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας που εγκαινίασε τη λειτουργία του δημιούργησε μία ενδιαφέρουσα αντίστοιξη με τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του κτίσματος.
σ όπως σκηνοθέτες: και φέτος απέδειξαν ότι στο θεατρικό χρηματιστήριο οι ελληνικές μετοχές παραμένουν ψηλά· ο Λευτέρης Βογιατζής (Αμφιτρύωνας), ο Στάθης Λιβαθινός (Ηλίθιος, Φόνισσα, Ερωτόκριτος), η Ρούλα Πατεράκη (Κόκκινος βράχος), ο Μιχαήλ Μαρμαρινός (Insenso), η Κατερίνα Ευαγγελάτου (Ψευδαισθήσεις, Γυάλινος κόσμος), η Λένα Κιτσοπούλου (Χαίρε Νύμφη, Αθανάσιος Διάκος) είναι μερικά από τα ονόματα που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον του κοινού στον πολυσυλλεκτικό θεατρικό χάρτη της πρωτεύουσας.
τ όπως ταμείο: ως γνωστόν, το ταμείον είναι μείον κι έτσι το θέμα των θεατρικών επιχορηγήσεων βρίσκεται στον αέρα.
υ όπως Υπουργείο Πολιτισμού: η συγχώνευσή του στο Υπερυπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού ελπίζουμε να μην αποτελέσει τη χαριστική βολή για τον πολύπαθο τομέα του πολιτισμού.
φ όπως Φόνισσα: πολυχειροκροτημένη παράσταση, με την Μπέττυ Αρβανίτη να βρίσκεται υπό την καθοδήγηση του Λιβαθινού στην καλύτερη στιγμή της
χ όπως Χουβαρδάς Γιάννης: η επιλογή του να φέρει τον «ακριβοπληρωμένο» Ρόμπερτ Ουίλσον στο Εθνικό Θέατρο, η σκηνοθεσία του στον σαιξπηρικό Περικλή που παρουσιάστηκε (και) στο Globe Theatre καθώς και η επικείμενη λήξη της (δεύτερης) θητείας του τον έφεραν στο προσκήνιο.
ψ όπως Ψευδαισθήσεις: χάρη στην παραχώρηση του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων από τον Λευτέρη Βογιατζή στην Κατερίνα Ευαγγελάτου, η σκηνοθέτιδα μας σύστησε τη δυναμική του νέου ρωσικού δράματος σε μία από τις ευτυχέστερες θεατρικές συναντήσεις των τελευταίων χρόνων.
ω όπως ώρα για λίγη ξεκούραση!

Η drama queen σας εύχεται Καλή Χρονιά!