Τα πουλιά είναι σαγηνευτικά. Η δύναμή τους να απομακρύνονται, να φεύγουν μακριά, να πετούν ψηλά, να μας βλέπουν όλους από πάνω μικρούς και αδύναμους, να μεταφέρουν στους αιθέρες όλα όσα βλέπουν, ακούνε, αισθάνονται. Τα πουλιά κουβαλάνε στις φτερούγες τους μύθους και αλλόκοτες ιστορίες από τα μέρη που ταξιδεύουν.
«Όταν ήμουν μικρός έβλεπα τα πουλιά πάνω από το Νέβα και ήθελα να μάθω τη γλώσσα τους. Θαύμαζα το πέταγμά τους, τους σχηματισμούς τους, την ελευθερία τους. Ονειρευόμουν, μια μέρα να αρχίσω να υψώνομαι από το έδαφος των χωραφιών και να γίνομαι ένα μαζί τους. Να μιλάμε όλοι μαζί, ένα παιδί με ένα σμήνος πουλιών. Αλλά ο πατέρας μου είχε διαφορετική άποψη- φαίνεται πως τα πουλιά δεν τον μάγεψαν όσο εμένα. Αλλά εγώ θα τη μάθαινα τη γλώσσα των πουλιών ό,τι κι αν γινόταν. Θα τα κατάφερνα».
Σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση για να δημιουργεί ένταση, ζωντάνια, δίνοντας ρυθμό η Αναστασία Σταματοπούλου μας παραδίδει ένα μοναδικό βιβλίο που συγκαταλέγεται σίγουρα υφολογικά στην γκόθικ αισθητική και διακατέχεται θα έλεγα από έναν σκοτεινό λυρισμό, έναν μελαγχολικό ρομαντισμό τόσο νοηματικά όσο και εικονογραφικά με την εντυπωσιακή και καθοριστική «συμβολή» του Βασίλη Κουτσογιάννη.
Κεντρικό πρόσωπο ένα 10χρονο αγόρι που ονειρεύεται την ελευθερία που νιώθει πως θα βρει στη νομαδική ζωή των πουλιών. Ο άνεμος, τα φτερά τους, το τραγούδι τους, το κράξιμό τους για εκείνον ένα μυστήριο ιερό που θέλει απεγνωσμένα να μυηθεί. Ένας πατέρας κακοποιητικός, ένας πατέρας δυνάστης, που επιβάλλεται σκληρά, απαξιώνει το όνειρό του, συνθλίβει την επιθυμία του αποδεχόμενος τη δική του αλήθεια και ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς «εμείς οι άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας αγροίκοι», τέλειος εκφραστής της ο ίδιος, και μια μητέρα απούσα είναι το σκηνικό της οικογενειακής του ζωής που κάθε άλλο παρά ζεστή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.
Το όνειρό του θα το εξομολογηθεί στον πατέρα του που αμέσως με λίγες μόνο λέξεις θα το ματαιώσει και την ημέρα που ο ήρωάς μας έχει γενέθλια, ο πατέρας θα του φέρει στο σπίτι ένα άδειο κλουβί ελπίζοντας μέχρι και την τελευταία στιγμή να είναι μέρος ενός δώρου. Όμως η πρόταση που θα του γίνει σκληρή και εκβιαστική θα τον αποσυντονίσει. Η ηθική του πυξίδα αποπροσανατολίζεται.
Και όλα όσα θα ακολουθήσουν εκείνη την ημέρα αλλά και τις επόμενες έρχονται σε ένα περιτύλιγμα σκληρό που αν και, έστω και στο ελάχιστο θα μπορούσε να αντιταχθεί και να σκίσει, η υποταγή του θα γίνει μονόδρομος. Το παιδικό του όνειρο θα συντριβεί και μέσα σε μια μόλις στιγμή θα οδηγηθεί στον σκληρό δρόμο της ενηλικίωσης. Εκεί που μόνο «αγροίκος» μπορείς να είσαι.
Χωρίς φλυαρία ή διδακτισμό το κείμενο ξεδιπλώνει μια τραγική ιστορία φέρνοντάς σε αντιμέτωπο με την πιο σκοτεινή ανθρώπινη φύση που από τη μια μπορεί και εξουσιάζει χωρίς ηθικές αναστολές και από την άλλη μπορεί εύκολα να υποτάσσεται με εξασθενημένη, σχεδόν απούσα την προσωπική βούληση, τις ηθικές αξίες, τον ιδεαλισμό.
Ο παρελθοντικός χρόνος στην αφήγηση απλώνει ένα μεγάλο πεδίο ερμηνείας, περισυλλογής αλλά και αμφισβήτησης του ίδιου του ήρωα, και των προθέσεών του, ενώ το τέλος της ιστορίας επιδέχεται πολλές ερμηνείες και εδώ είναι και ένα από τα γοητευτικά σημεία της ιστορίας. Άλλωστε πρόκειται για ένα διηλικιακό βιβλίο που η ανάγνωση και η ερμηνεία του θα κινηθούν σε μια μεγάλη παλέτα σκέψεων και ιδεών ανάλογα με τον εκάστοτε αναγνώστη του.
Αυτό το σαγηνευτικό, βαθιά συγκινητικό για μένα βιβλίο το έχει γράψει μια κοπέλα που γεννήθηκε το 2002, η Αναστασία Σταματοπούλου. Αυτό το γεγονός από μόνο του, σε καθηλώνει. Όσο για τις εικόνες του σχεδιασμένες από τον Βασίλη Κουτσογιάννη στα 29 μόλις χρόνια του, τολμώ να πω ότι σίγουρα έχουμε να δούμε ακόμα πολλά από εκείνον. Σκοτεινή ατμόσφαιρα διανθισμένη με μια παλέτα μωβ και μπλε αποχρώσεων που διαρκώς αλλάζει την οπτική ματιά συνθέτοντας ένα κινηματογραφικό σχεδόν σκηνικό.
Εμπνευσμένη από το τραγούδι Karchata των Folknery βασισμένο σε ένα παραδοσιακό τραγούδι της Ουκρανίας δημιουργεί ένα ιδιαίτερο παραμύθι με έντονα γκόθικ στοιχεία που απευθύνεται σε έφηβους, αν κι εγώ προσωπικά απόλαυσα απείρως. Μια εντυπωσιακή και συνάμα σκληρή ιστορία ενηλικίωσης. Ένα έφηβο αγόρι που ονειρεύεται όπως κάθε παιδί στην ηλικία του και μια δύσκολη, πολύ δύσκολη αποστολή όταν τα χέρια του διατηρούν λίγη από τη μωρουδίστικη αθώα μυρωδιά του ακόμα.
Πόση άραγε δύναμη επιρροής έχουμε πάνω στη φύση μας; Πάνω στο περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνουμε; Πόσο άραγε πιθανό είναι να υψώσουμε αντιστάσεις σε παγιωμένες, καλά ριζωμένες επιταγές; Πόσο πιθανός είναι ο μετασχηματισμός ενός ανθρώπου, μιας ολόκληρης κοινωνίας όταν οι πιέσεις που ασκούνται έχουν σθένος και πηγάζουν από πρόσωπα εξουσίας συναισθηματικής ή θεσμικής;
