Από τις πιο αγαπημένες εθνικές κινηματογραφίες του ελληνικού κοινού, ο ισπανικός κινηματογράφος, οξυδερκής και ανήσυχος, έχει την τιμητική του αυτή την εβδομάδα στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, μέσα από το αφιέρωμα «Spotlight στον Ισπανικό Κινηματογράφο». Το αφιέρωμα πραγματοποιείται από την Πέμπτη 20 Νοεμβρίου έως και την Κυριακή 23 Νοεμβρίου στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α’, Λιμάνι), σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ισπανίας.

Οι ταινίες του αφιερώματος αφηγούνται ελκυστικές ανθρώπινες ιστορίες, αποκαλύπτουν μικρά και μεγάλα μυστικά που ξετυλίγονται σε ενδιαφέροντες καιρούς και συναρπάζουν το θεατή με την αφηγηματική δύναμη και την εικαστική δεινότητά τους. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τα φιλμ: Ο Νότος του Βίκτορ Ερίθε (1983), Ο μικρός ταύρος του Λουίς Γκαρθία Μπερλάνγκα (1985), Η γλώσσα της πεταλούδας του Χοσέ Λουίς Κουέρδα (1999) και Μικρά μυστικά των Χοσέ Κορμπάτσο και Χουάν Κρουθ (2005).

Το πρόγραμμα προβολών του αφιερώματος:

Πέμπτη 20 Νοεμβρίου
18.30: Ο μικρός ταύρος
21.00: Μικρά μυστικά

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου
18.30: Ο Νότος
21.00: Η γλώσσα της πεταλούδας

Σάββατο 22 Νοεμβρίου
18.30: Μικρά μυστικά
21.00: Ο Νότος

Κυριακή 23 Νοεμβρίου
18.30: Η γλώσσα της πεταλούδας
21.00: Ο μικρός ταύρος

Οι ταινίες

Οι ταινίες του αφιερώματος αναλυτικά:

– Ο Νότος / El sur
(Ισπανία, 1983)
Σκηνοθεσία: Βίκτορ Ερίθε / Víctor Erice. Με τους: Omero Antonutti, Sonsoles Aranguren, Icíar Bollaín. Έγχρωμη, 95΄ 

Η «Γκαβιότα», ένα σπίτι στην κορυφή του οποίου στριφογυρίζει ένας ανεμοδείκτης, βρίσκεται στα προάστια μιας πόλης στο Βορρά της Ισπανίας. Εκεί ζουν ο Αγκουστίν, γιατρός και μάγος-ραβδοσκόπος, η γυναίκα του Τζούλια, μια δασκάλα που κουβαλάει τις πληγές του Εμφυλίου και η μικρή τους κόρη Εστρέγια. Η Εστρέγια περνά την παιδική της ηλικία καλλιεργώντας μέσα στο παιδικό της μυαλό την υποψία για την ύπαρξη ενός οικογενειακού μυστικού: την παρουσία μιας άλλης γυναίκας στη ζωή του αγαπημένου της πατέρα. Μεγαλώνοντας και φτάνοντας στην εφηβεία, η Εστρέγια μαθαίνει όλο και περισσότερα και η ζωή στην «Γκαβιότα» αρχίζει ν’ αλλάζει. Η ταινία ακολουθεί τα μονοπάτια της μνήμης των ηρώων της και κυρίως της μικρής Εστρέγια, η οποία με την παιδική της αφέλεια ανακαλύπτει μεγάλα μυστικά για τη ζωή.

– Ο μικρός ταύρος / La vaquilla
(Ισπανία, 1985)
Σκηνοθεσία: Λουίς Γκαρθία Μπερλάνγκα / Luis García Berlanga. Με τους: Alfredo Landa, Guillermo Montesinos, Santiago Ramos. Έγχρωμη, 122΄

Η ταινία διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου και διηγείται την ιστορία πέντε δημοκρατικών που αναλαμβάνουν να εισχωρήσουν στο διπλανό χωριό, το οποίο βρίσκεται στη ζώνη που ελέγχουν οι εθνικόφρονες οπαδοί του Φράνκο. Το σχέδιο είναι, κατά τη διάρκεια μιας τοπικής γιορτής, να κλέψουν ένα ταύρο, με σκοπό να τους χαλάσουν το γλέντι. Χρησιμοποιώντας με ευρηματικότητα και πρωτοτυπία τις φόρμες της γκροτέσκ κωμωδίας και της καυστικής σάτιρας, με τραγελαφικές και απρόβλεπτες καταστάσεις, ο Λουίς Γκαρθία Μπερλάνγκα, σχολιάζει με κατάμαυρο χιούμορ το κοινωνικό γίγνεσθαι και τις ατομικές συμπεριφορές και νοοτροπίες, σε μια σκοτεινή για την Ισπανία εποχή. Ο Μικρός ταύρος είναι μια ξεκαρδιστική ματιά πάνω στην τρέλα της διαμάχης δημοκρατικών-φρανκιστών, η οποία όμως ταυτόχρονα καταφέρνει, μέσα απ’ αυτό το ειρωνικό αλλά με πικρό κατακάθι βλέμμα, να θίξει καίρια, σοβαρά πολιτικά ζητήματα και να καταγράψει την ατομική σύγχυση και το γενικότερο κοινωνικό αποπροσανατολισμό μιας χώρας σε κατάσταση εμφύλιου σπαραγμού. 

– Η γλώσσα της πεταλούδας / La lengua de las mariposas
(Ισπανία, 1999)
Σκηνοθεσία: Χοσέ Λουίς Κουέρδα / José Luis Cuerda. Με τους: Manuel Lozano, Fernando Fernán Gómez, Uxía Blanco. Έγχρωμη, 96΄

Βασισμένη σε τρία διηγήματα του Μανουέλ Ρίβας γραμμένα το 1996, η ταινία του Χοσέ Λουίς Κουέρδα, αφηγείται την ιστορία του Μόντσο, ενός οκτάχρονου αγοριού που στα τέλη του ’36 πηγαίνει στο σχολείο ξεκινώντας τη θητεία του στη μάθηση και στη ζωή, με καθοδηγητή τον ιδιόρρυθμο δάσκαλό του. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, αρχή του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, οι αξίες και οι αρχές που ο δάσκαλος του έχει εμφυσήσει, θα ανατραπούν, καθώς θα παρακολουθήσει τον στραγγαλισμό της δημοκρατίας από το καθεστώς του Φράνκο και θα «υποστεί» μια βίαιη και τραυματική ενηλικίωση. Μέσα από την αθώα παιδική ματιά του, εξαιρετικού στο ρόλο του νεαρού πρωταγωνιστή, Manuel Lozano, καθρεφτίζονται οι ταραγμένες σελίδες της απαρχής της εμφύλιας διαμάχης που θα καθορίσει με δραματικό τρόπο το πέρασμα του Μανουέλ, κατευθείαν από την παιδική ηλικία στα ταραγμένα τοπία της ενήλικης ζωής. Η εξαιρετική σκιαγράφηση της εποχής, η δύναμη των εικόνων, σε συνδυασμό με τη φωτογραφία, τη μουσική επένδυση της ταινίας και το αξιομνημόνευτο φινάλε, συνθέτουν ένα σπαρακτικό ύμνο στο τέλος της αθωότητας. Η δημιουργία του Κουέρδα απέσπασε έξι βραβεία Γκόγια στις κατηγορίες καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, μουσικής, καλλιτεχνικής διεύθυνσης και καλύτερης ερμηνείας πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού, καθώς και το βραβείο καλύτερης ταινίας στο φεστιβάλ του Κλίβελαντ.

– Μικρά μυστικά / Tapas
(Ισπανία, 2005)
Σκηνοθεσία: Χοσέ Κορμπάτσο & Χουάν Κρουθ / José Corbacho & Juan Cruz. Με τους: Ángel de Andrés López, María Galiana, Elvira Mínguez. Έγχρωμη, 94΄ 

Στο μπαρ του Λόλο, σε μια γειτονιά στα προάστια της Βαρκελώνης, διαπλέκονται οι ιστορίες καθημερινών ανθρώπων με «μικρά μυστικά». Μία ηλικιωμένη έμπορος ναρκωτικών, μία μέσης ηλικίας γυναίκα που ερωτεύεται έναν νεότερό της άνδρα, ένας κινέζος μάγειρας και ο απελπισμένος ιδιοκτήτης του μπαρ, συνθέτουν μία ελεγεία για τη ζωή, που περνά και χάνεται, ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι. Κινηματογραφώντας την αστική περιφέρεια της Βαρκελώνης, αποκλείοντας από τις εικόνες τους το τουριστικό βλέμμα πάνω στην ισπανική μεγαλούπολη και παίζοντας ανάμεσα στο έξω (η απρόσωπη συνοικία της πόλης) και το μέσα (οι ασφυκτικοί χώροι των διαμερισμάτων), οι δύο ταλαντούχοι σκηνοθέτες διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον της πλοκής, «κρατώντας» τα μυστικά των ηρώων. Η ταινία  ουσιαστικά μιλά για το φόβο της μοναξιάς και του θανάτου και την αδήριτη ανάγκη για επικοινωνία, αγάπη και έρωτα. Απέσπασε βραβείο Γκόγια πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη, βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ του Μόντρεαλ και βραβείο σκηνοθεσίας και γυναικείας ερμηνείας στο φεστιβάλ της Μάλαγα.