Οι Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζουν το μουσικό παραμύθι «Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας;» αποκλειστικά στην GNO TV. Η παράσταση θα είναι διαθέσιμη δωρεάν στο nationalopera.gr/GNOTV με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους από τις 25 Ιουνίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Πρόκειται για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του ομότιτλου εκπαιδευτικού προγράμματος που πραγματοποιήθηκε μέσα στη φετινή χρονιά σε συνεργασία με οκτώ σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Περιφέρειας Αττικής. Το πρόγραμμα, μέσα από σύγχρονα και καινοτόμα εργαλεία, έφερε σε επαφή δέκα εκπαιδευτικούς και δεκάδες μαθητές δημοτικών σχολείων με τον χώρο του μουσικού θεάτρου, έτσι όπως αυτός υπηρετείται σήμερα στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
Πάνω από 130 μικροί και μεγάλοι περφόρμερ συμμετέχουν στη μουσική παράσταση «Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας;», η οποία βασίζεται σε έναν παραδοσιακό μύθο της φυλής των Ινουίτ (Εσκιμώοι της Αλάσκας, της Γροιλανδίας και του Καναδά). Πολυφωνικά παραδοσιακά τραγούδια, ηχοτοπία της φύσης και σύγχρονα μουσικά ιδιώματα συνθέτουν ένα μουσικό παραμύθι που συνομιλεί με την τέχνη του animation, προσφέροντας μια σπάνια εμπειρία θέασης και ακρόασης. Η μουσική διεύθυνση και η καλλιτεχνική επιμέλεια της παράστασης είναι της Δήμητρας Τρυπάνη, ενώ η σύνθεση του μουσικού παραμυθιού ανήκει στην Ισμήνη Γυφτάκη-Μπεκ.
Ειδική προβολή:
Την Κυριακή 27 Ιουνίου 2021, στις 21.00, οι Εκπαιδευτικές & Κοινωνικές Δράσεις ΕΛΣ, σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), παρουσιάζουν μια ειδική προβολή της παράστασης «Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας;» στο Ξέφωτο του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος, δίνοντας τη μοναδική ευκαιρία σε μικρούς και μεγάλους να απολαύσουν το μουσικό παραμύθι σε γιγαντοοθόνη. Η εκδήλωση πραγματοποιείται με ελεύθερη είσοδο και θα τηρηθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.
Λίγα λόγια για το έργο
Η παράσταση «Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας;» βασίζεται σε έναν παραδοσιακό μύθο της φυλής των Ινουίτ, δηλαδή των Εσκιμώων της Αλάσκας, της Γροιλανδίας και του Καναδά. Στον μύθο περιγράφεται πώς γεννήθηκε στον κόσμο το πρώτο τραγούδι και ο πρώτος χορός.
Η παράσταση αποτελείται από δύο διαφορετικά μουσικά έργα, τα οποία ωστόσο πλέκονται μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα συνεχές ανάγλυφο μουσικό παραμύθι. Το ένα, το οποίο αποτέλεσε την έμπνευση και το ιδανικό πλαίσιο για την παράσταση αυτή, είναι το έργο της Ισμήνης Γυφτάκη-Μπεκ «Το κοράκι και η φάλαινα», ένα σύγχρονο μουσικό παραμύθι για εννέα φωνές και μικρό σύνολο δωματίου. Το άλλο, το οποίο λειτουργεί ως μουσικοθεατρικός εμπλουτισμός του πρώτου, είναι ένας κύκλος πολυφωνικών επεξεργασιών έξι παραδοσιακών τραγουδιών από την Ελλάδα και το εξωτερικό της Δήμητρας Τρυπάνη.
«Παρότι τα δύο αυτά έργα έχουν πολύ διαφορετικό χαρακτήρα, εντούτοις ο τρόπος που συν-πλέκονται και συν-θέτουν την αφηγούμενη ιστορία δίνει μια ισχυρή ανάγλυφη και πολύχρωμη μουσική ταυτότητα που χαρακτηρίζει συνολικά την παράσταση. Η παράσταση ανήκει στο είδος του σύγχρονου μουσικού θεάτρου και χαρακτηρίζεται μουσικά από έντονα πολυστιλιστικά στοιχεία. Οι 130 περίπου μικροί και μεγάλοι συντελεστές αναλαμβάνουν στη διάρκειά της πολλαπλά ερμηνευτικά “καθήκοντα”, με κύρια το πολυφωνικό τραγούδι, την αυστηρά καθορισμένη αφήγηση (ρυθμική και μελωδική) και το body percussion (σωματικά κρουστά). Κύριοι αφηγητές του παραμυθιού είναι οι ενήλικοι συμμετέχοντες: οι δάσκαλοι, οι συντονιστές του προγράμματος και οι επτά λυρικοί τραγουδιστές. Οι εκατό και πλέον μικροί συντελεστές που παίρνουν μέρος –μαθητές Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης δημοτικού– τραγουδούν τα έξι τραγούδια του κύκλου των επεξεργασιών και επίσης συμμετέχουν κατά τόπους και στην αφήγηση του μουσικού παραμυθιού, είτε με “κουρδισμένη”, δηλαδή τονικά καθορισμένη αφήγηση, είτε με τη δημιουργία ηχοτοπίων που “ντύνουν” το παραμύθι, πάντα σε σταθερή “συνομιλία” με το υπέροχο animation του Γιώργου Νικόπουλου που “ντύνει” σκηνικά την παράσταση», επισημαίνει η Δήμητρα Τρυπάνη.
Για το animation της παράστασης, ο Γιώργος Νικόπουλος σημειώνει: «Με αφετηρία τη συγκεκριμένη ιστορία καταφύγαμε σε μια αισθητική αναζήτηση σε παραδοσιακές καλλιτεχνικές φόρμες, όπως η γλυπτική των Ινουίτ, οι κατασκευές οριγκάμι αλλά και ο χορός, όπως αποδίδεται εικονογραφικά σε φιγούρες ζώων. Αν και η τέχνη της φυλής των Εσκιμώων Ινουίτ είναι χαρακτηριστική και πλούσια τόσο στα γλυπτά όσο και στη ζωγραφική τους, η ιδιαιτερότητα της ιστορίας ως προς την ευθραυστότητα των ηρώων στις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά και ως προς τον εσωτερικό κόσμο του καθενός, μας οδήγησε σε κάτι αντιστοίχως εύθραυστο και ευαίσθητο, όπως είναι η τέχνη των οριγκάμι. Για τον λόγο αυτό, οι χαρακτήρες και τα σκηνικά του animation της παράστασης μοιάζουν με κατασκευές οριγκάμι, διατηρώντας κάποιες αναφορές στην τέχνη των Ινουίτ κυρίως ως προς τον τρόπο που αποδίδουν τα ζώα μέσα από τα γλυπτά τους. Η εικόνα συνδιαλέγεται σε όλη τη διάρκεια της παράστασης με τη μουσική και την αφήγηση, με στόχο να παρουσιάσει αυτά που κατά τα άλλα στην ιστορία υπο-νοούνται αλλά δεν περιγράφονται».
Σύνοψη
Το Kοράκι –ένας θεός με ανθρώπινη ψυχή– δημιούργησε τον κόσμο όλο. Τα ζώα, τους ανθρώπους, τα δέντρα, τα λουλούδια. Μια μέρα, καθώς περιδιάβαινε μέσα σ’ ένα κανό τον κόσμο που είχε πλάσει, είδε μια φάλαινα να ξεκουράζεται στην επιφάνεια του νερού και τότε αναρωτήθηκε: «Πώς να είναι μέσα στην κοιλιά της φάλαινας;». Έτσι την ώρα που η φάλαινα άνοιξε το στόμα της, βγήκε από το κανό του και μπήκε κρυφά στην κοιλιά της.
Εκεί, με έκπληξη αντίκρισε μια όμορφη κοπέλα να χορεύει μέσα στην κοιλιά της φάλαινας. Μαγεμένο από την ομορφιά της, της ζήτησε να φύγουν μαζί. Η κοπέλα όμως ήταν η Ψυχή της φάλαινας και είπε στο Κοράκι πως δεν γίνεται να φύγει. Τυφλωμένο ωστόσο από έρωτα, το Κοράκι ξέχασε μονομιάς τα λόγια της και την άρπαξε κόβοντας τα σχοινιά με τα οποία ήταν δεμένη μέσα στην κοιλιά του κήτους. Πέταξε μακριά με την κοπέλα στην πλάτη του, μα την ίδια στιγμή είδε τη φάλαινα να πεθαίνει και το κορίτσι να μικραίνει ολοένα και περισσότερο, μέχρι που χάθηκε κι αυτό για πάντα.
Το Κοράκι λυπημένο κατάλαβε ότι σ’ αυτόν τον κόσμο όλα ζουν και πεθαίνουν, και πως καθετί που αναπνέει και κινείται κρύβει μέσα του καρδιά και ψυχή. Έμεινε να θρηνεί δίπλα στο κουφάρι της φάλαινας για πολλές εβδομάδες. Έπειτα άρχισε να χορεύει και να τραγουδάει λυπημένο, ώσπου σιγά σιγά ο πόνος μαλάκωσε. Άνοιξε τότε τα φτερά του και πέταξε μακριά.
Τα δάκρυα του Κορακιού ήταν τα πρώτα δάκρυα που χύθηκαν στη γη. Ο χορός και το τραγούδι του ήταν ο πρώτος χορός και το πρώτο τραγούδι σε τούτον τον κόσμο.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πίσω από την παράσταση
Το νέο πιλοτικό πρόγραμμα διαθεματικής καλλιτεχνικής και παιδαγωγικής δράσης Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας; εγκαινιάστηκε από τις Εκπαιδευτικές και Κοινωνικές Δράσεις της ΕΛΣ τον Σεπτέμβριο του 2020. Το πρόγραμμα, συνολικής διάρκειας οκτώ μηνών, απευθύνθηκε με ανοιχτό κάλεσμα στα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Περιφέρειας Αττικής, φιλοδοξώντας, μέσα από τη χρήση σύγχρονων και καινοτόμων εργαλείων, να φέρει σε επαφή εκπαιδευτικούς και μαθητές δημοτικών σχολείων με τον συναρπαστικό χώρο του μουσικού θεάτρου. Στόχοι του προγράμματος είναι η απόκτηση νέων (καλλι)τεχνικών δεξιοτήτων, η ανανέωση και εμπλουτισμός –μέσω αυτών των νέων δεξιοτήτων– των σχολικών εκδηλώσεων που καλούνται να ετοιμάζουν κάθε χρόνο οι εκπαιδευτικοί μαζί με τους μαθητές τους, αλλά και η εισαγωγή των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και μαθητών στη δημιουργική διαδικασία μιας παράστασης μουσικού θεάτρου. Η παράσταση «Πώς βρέθηκε ένα κοράκι στην κοιλιά της φάλαινας;» αποτελεί την καλλιτεχνική απόρροια ολόκληρου του εργαστηριακού κύκλου αυτής της χρονιάς, με τη συμμετοχή οκτώ σχολείων, δέκα δασκάλων και 110 περίπου μαθητών Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού.
Συντελεστές
Σχεδιασμός, καλλιτεχνική επιμέλεια, επεξεργασία παραδοσιακών τραγουδιών, μουσική διεύθυνση: Δήμητρα Τρυπάνη
Μουσική, κείμενο: Ισμήνη Γυφτάκη-Μπεκ
Βίντεο, animation: Γιώργος Νικόπουλος
Μουσική προετοιμασία: Νίκος Ζιάζιαρης, Σοφία Κετεντζιάν, Αλίκη Σιούστη
Διδασκαλία σωματικών κρουστών (body percussion): Αντώνης Βασιλειάδης
Κινηματογράφηση: Γρηγόρης Πανόπουλος
Μουσικό σύνολο: Σοφία Αλιφιεράκη (φλάουτο), Αγγελική Κασδά (βιολί), Δέσποινα Σπανού (βιολοντσέλο), Ηλίας Αλγκάερ (κοντραμπάσο), Γιώργος Κασαβέτης (κρουστά), Δήμητρα Κοκκινοπούλου (πιάνο)
Πολυφωνικό σύνολο: Δροσιέλλα Καλούδη, Λιάνα Κοκόση, Βιβή Συκιώτη, Βασίλειος Γκουνέλας, Χρυσόστομος Καλογριδάκης, Ανδρέας Καραούλης, Μαρίνος Ταρνανάς
Με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών/μαθητριών από σχολεία της Αττικής
