Στην οδό Καλλιρόης 89, στη θεατρόφιλη γειτονιά του Νέου Κόσμου, ένα παλιό ντότζο για αθλητές τζούντο μετατρέπεται σε χώρος πολιτισμού αλλά και νοσταλγίας συχνά για εμάς τους μεγάλους που έχουμε ξεκαρδιστεί στα γέλια με τις ιστορίες του φτωχού και πανέξυπνου Καραγκιόζη. Ο καραγκιοζοπαίχτης Τάσος Κώνστας και η κουκλοπαίκτρια Αλεξία Αλεξίου είναι τα πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από αυτό το νέο εγχείρημα που ακούει στο όνομα PARAGA. Μετά από 25 χρόνια αδιάληπτης κοινής καλλιτεχνικής πορείας, αποφάσισαν πως έφθασε πλέον η στιγμή για ένα νέο καλλιτεχνικό ξεκίνημα, μια νέα δημιουργική πορεία που θα επαναφέρει στο προσκήνιο τη χαμένη αίγλη του Καραγκιόζη και της Κούκλας.
Λίγες ημέρες αφότου ξεκίνησε μέρος τους πλούσιου προγράμματός τους, μιλήσαμε με τους δύο δημιουργούς για αυτό το νέο ξεκίνημα. Μάθαμε πολλά για την αρχή της διαδρομής τους, τα στοιχεία εκείνα που τους γοητεύουν στη φιγούρα του Καραγκιόζη, τους τρόπους που μπορεί και σήμερα να μιλήσει αυτή η φιγούρα στη νέα γενιά και φυσικά για το πλούσιο πρόγραμμα δράσεων που ετοιμάζουν για αυτή τη χρονιά που διανύουμε. Και η μεγάλη έκπληξη. Η ίδρυση βραδινής σκηνής Θεάτρου Σκιών. Ένα νέο πρότζεκτ με τίτλο “Karagiozis and his friends” με το οποίο ο «πολύπαθος» Καραγκιόζης επιστρέφει επιτέλους στις ρίζες του, την ατόφια κοινωνική σάτιρα.
Πώς ξεκίνησε όλη αυτή η διαδρομή του νέου σας χώρου;
Τάσος Κώνστας: Ως συνέχεια, ως φυσική ροή, μιας καλλιτεχνικής διαδρομής τριάντα ετών και ταυτόχρονα εικοσιπέντε χρόνων συνεχούς λειτουργίας της μόνιμης σκηνής «Φιγούρες & Κούκλες» (Πλάκα 1999-2018, Π. Φάληρο 2018-2023) η πρώτη μικρή μόνιμη σκηνή που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για το θέατρο σκιών και το κουκλοθέατρο. Οι συγκυρίες το έφεραν τη δεδομένη χρονική στιγμή να τα γιορτάσουμε όλα αυτά σ΄ ένα νέο, μεγαλύτερο, αναβαθμισμένο χώρο που πάντα είχαμε ανάγκη, στο PARAGA.
Αλεξία Αλεξίου: Το κίνητρο για τη δημιουργία του PARAGA, παραμένει το ίδιο όπως και όταν πριν από 25 χρόνια συστήσαμε την 1η χειμερινή μας σκηνή στην Πλάκα ή όταν πριν από 12 χρόνια, οραματιστήκαμε και στήσαμε σε συνεργασία με τον δήμο Π. Φαλήρου θερινή σκηνή, η οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα στο Πάρκο Φλοίσβου. Η ύπαρξη μίας στέγης, μίας μόνιμης σκηνής, η οποία θα φιλοξενεί, θα «προστατεύει» και θα εξελίσσει τις Τέχνες μας, αναγνωρίζοντας την αξία του θεάτρου κούκλας/σκιάς και θα λειτουργεί για το κοινό ως ένα σταθερό σημείο αναφοράς.
Τι σας γοητεύει περισσότερο στον καραγκιόζη/κούκλα και γενικότερα στο θέατρο σκιών/κουκλοθέατρο;
Τάσος Κώνστας: Η ζωντάνια του. Ότι πρόκειται για ένα λαϊκό θέατρο λόγου, το οποίο χρόνια τώρα, όταν αποδίδεται σωστά, ψυχαγωγεί και αφυπνίζει συνειδήσεις. Ο πρωταγωνιστής του, ο Καραγκιόζης, αυτός ο λαϊκός θυμόσοφος, μιλάει στην ψυχή και το νου μας κατευθείαν. Όποιος θέλει ακούει. Σε άλλο επίπεδο δε, μπορεί να λειτουργήσει ως ένα άριστο εκπαιδευτικό εργαλείο στην τάξη αλλά και μέσο έκφρασης του παιδιού. Όπως ακριβώς και η κούκλα.
Αλεξία Αλεξίου: Αυτό που με γοητεύει και είναι το «καύσιμό» μου για να συνεχίζω, είναι η μαγεία της εμψύχωσης. Η απλότητα του μέσου και ταυτόχρονα η τεράστια δυναμική και επιρροή του. Οι «άπειρες» εκφάνσεις του. Το γεγονός ότι μπορεί να λειτουργήσει τόσο ψυχαγωγικά ή εκπαιδευτικά, όσο και θεραπευτικά. Η αθωότητα με την οποία προσεγγίζουν τα παιδιά την κούκλα, να της εκμυστηρευτούν τα δικά τους. Η ανάγκη που νιώθουν να το κάνουν. Η νοσταλγία στα υγρά μάτια των ηλικιωμένων. Τα συναισθήματα που βιώνω σε κάθε παράσταση. Η δυσκολία του εγχειρήματος… Όλα αυτά και άλλα τόσα, με γοητεύουν και με συγκινούν πάντα!
Πώς σκεφτήκατε το όνομα; Στα αγγλικά μάλιστα γραμμένο… υπάρχει νιώθετε μια ανάγκη εκμoντερνισμού του;
Μα τι άλλο θα μπορούσε να είναι το σπίτι του Καραγκιόζη από μια παράγκα και από τη στιγμή που τη στήνει στη «Συνοικία το όνειρο», μια παραγκούπολη που εξελίχθηκε με το πέρασμα των ετών σε μια σύγχρονη πολυπολιτισμική περιοχή.
Τώρα το PARAGA είναι η διαχρονική σάτιρα και ο αυτοσαρκασμός του ήρωά μας. Το τρολάρισμά του, όπως λέει και ο ίδιος. Πάντα μίλαγε, μιλάει και θα μιλάει στην εποχή του ο Καραγκιόζης, για αυτό και ζει τόσα χρόνια και πάντα «κλείνει το μάτι» στα τεκταινόμενα. Αναζωογονείται από αυτό.
H πορεία σας μέχρι σήμερα, η επαφή με το θέατρο σκιών και τις κούκλες, τι σας έχει δείξει για το ελληνικό κοινό; Ποια η σχέση του με τον Καραγκιόζη;
Τάσος Κώνστας: Αγάπης… Μπροστά στο φωτισμένο πανί ξαναγινόμαστε όλοι παιδιά. Ακόμα και αν του έχουμε στρέψει την πλάτη του θεάματος κάποια περίοδο της ζωής μας, γιατί θεωρούμε ότι δεν μας αφορά πια, έρχεται για όλους η στιγμή της αναθεώρησης και επαναπροσδιορισμού. Πολλές φορές χρησιμοποιούμε ως άλλοθι τα παιδιά για να δραπετεύσουμε κι εμείς στον κόσμο των παιδικών μας ηρώων.
Αλεξία Αλεξίου: Ο Καραγκιόζης αποτελεί την πιο αναγνωρίσιμη και αγαπημένη κούκλα/φιγούρα του ελληνικού κοινού σήμερα. Τα παιδιά τον λατρεύουν και τον ακολουθούν σε όλες τις περιπέτειές του. Όπως αγαπήθηκε και ο μπαρμπα Μυτούσης, οι ήρωες της Φρουτοπίας, της Ντενεκεδούπολης, κλπ. Το ελληνικό κοινό έχει παρακολουθήσει κουκλοθέατρο και Καραγκιόζη σε παιδική ηλικία, έχει μνήμες. Κάπου εκεί ίσως ενδόμυχα έχει δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι τα δύο αυτά είδη θεάτρου απευθύνονται σε παιδιά, συγχέοντας συχνά το παιχνίδι κούκλα με τη θεατρική κούκλα. Από την άλλη, υπάρχει μία παγιωμένη αντίληψη, ότι το κουκλοθέατρο είναι για τα κορίτσια και ο Καραγκιόζης για τα αγόρια. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει καταρρίπτοντας αργά, αλλά σταθερά τα στερεότυπα. Έχουμε αρκετό δρόμο ακόμα!
Μπορεί η φιγούρα του Καραγκιόζη και η ζωή του, να μιλήσουν στον σύγχρονο άνθρωπο του 2023;
Τάσος Κώνστας: Και στον μετέπειτα. Όσο ο χειριστής έχει επίγνωση του τι χειρίζεται και τη δυναμική που φέρει αυτό το θέατρο λόγου, τη σπίθα που ανάβει με το άναμμα του πανιού, θα μιλάει ο Καραγκιόζης και θα αφορά ο λόγος του και η φιλοσοφία του τους πάντες, πάντα.
Αλεξία Αλεξίου: Φυσικά μπορεί και οφείλει να μιλήσει στον σύγχρονο άνθρωπο. Ο Καραγκιόζης έχει το χάρισμα να είναι πάντα συγχρονικός και διαχρονικός. Στο PARAGA ο Καραγκιόζης, παρουσιάζεται με έναν σύγχρονο τρόπο. Ζει στην Ελλάδα του σήμερα, είναι πολύτεκνος, είναι άνεργος, είναι ένας από εμάς. Προβληματίζεται με όλα όσα απασχολούν τον σημερινό άνθρωπο. Είναι φιλόζωος, ευαισθητοποιημένος απέναντι στην προστασία του περιβάλλοντος, στoν σχολικό εκφοβισμό ή τη συμπερίληψη, όντας και ο ίδιος ένα «ιδιαίτερο» άτομο. Αντιμετωπίζει πάντα όλες τις αντιξοότητες με το μοναδικά αστείρευτο χιούμορ του και με αυτό «μιλάει» στον καθένα μας. Το ζήτημα είναι αν μπορούμε ή είμαστε έτοιμοι να τον αφουγκραστούμε!
Τι να αναμένουμε τους επόμενους μήνες από το «PARAGA»;
Αλεξία Αλεξίου: Μία μεγάλη ομπρέλα ποικίλων δράσεων /παραστάσεων για όλες τις ηλικίες, οι οποίες είναι έτοιμες να υλοποιηθούν και να κορυφωθούν μέσα στις γιορτές, αλλά και δράσεις, οι οποίες διοργανώνονται τώρα και θα ανακοινωθούν αμέσως μετά. Ήδη, ξεκίνησαν τα οικογενειακά κυριακάτικα γλέντια του Καραγκιόζη και σε λίγες μέρες κάνει πρεμιέρα το κουκλοθέατρο με το μουσικό παραμύθι «Ήταν ένα μικρό χαρτάκι», με εργαστήριο και παιχνίδι μετά την παράσταση. Παράλληλα, είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε οργανωμένες ομάδες σχολείων τις καθημερινές, αλλά και μεμονωμένα άτομα στα εργαστήρια και τη Λέσχη μας.
Τάσος Κώνστας: Παραστάσεις θεάτρου σκιών για όλη την οικογένεια «Tα γλέντια του Καραγκιόζη», κάθε Κυριακή πρωί με νέο έργο, με ζωντανή μουσική από τους Paraga Band. Τις παραστάσεις κουκλοθέατρου «Ήταν ένα μικρό χαρτάκι» των Αντιγόνης Παρούση και Αλέξη Κυριτσόπουλου και το μουσικό παραμύθι του S. Prokofiev «Ο Πέτρος & ο Λύκος», τα Σάββατα το απόγευμα. Τα εργαστήρια θεάτρου σκιών και κουκλοθέατρου για παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Τα μαθήματα μουσικοκινητικής αγωγής για βρέφη, μητέρες και παιδιά από τον μουσικοπαιδαγωγό Γιώργο Χαρωνίτη. Τη λέσχη ανάγνωσης ενηλίκων και εφήβων, από τη συγγραφέα Λίλα Πατρόκλου. Το masterclass κουκλοθεάτρου από την Αντιγόνη Παρούση και τον Βασίλη Τσελφέ.
Τις παραστάσεις/εκπαιδευτικά προγράμματα θεάτρου σκιών και κουκλοθέατρου για μαθητές όλων των βαθμίδων που μας επισκέπτονται καθημερινά τα πρωινά. Τις δράσεις μας για τα παιδιά αλλά και για την τρίτη ηλικία που τελούν υπό την αιγίδα και οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. Το θέατρο σκιών και το κουκλοθέατρο δεν έχει ηλικιακούς περιορισμούς, αφορά όλες τις ηλικίες. Είναι πολυεπίπεδες, ας μου επιτραπεί η έκφραση, τέχνες.
Επίσης, τo νέο εγχείρημα, κάτι που θα συμβεί για πρώτη φορά, το project “Karagiozis and his friends” στη βραδινή μας σκηνή.
Βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την ιδέα “Karagiozis and his friends”. Θέλετε να μας πείτε λίγα περισσότερα για αυτή τη δράση και ίσως μερικές αποκαλύψεις… για τους αναγνώστες μας;
Τάσος Κώνστας: «Αν συναντούσες σήμερα ξαφνικά τον Καραγκιόζη μπροστά σου, τι θα ‘θελες να του πεις, θα ‘θελες να κουβεντιάσεις μαζί του και για πιο θέμα;». Aυτό ήταν το ερώτημα που έθεσα σε φίλους του από τον χώρο των τεχνών και όχι μόνο και με ενθουσιασμό και περιέργεια για το τι θα συμβεί ανταποκρίθηκαν άμεσα στο κάλεσμα.
Οι πρώτοι καλεσμένοι φίλοι του που θα πιούν ένα ποτό μαζί του και θα συζητήσουν στο bar του PARAGA είναι ο Θανάσης Παπαγεωργίου, ο Δημήτρης Πιατάς, ο Γιάννης Μποσταντζόγλου, ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, ο Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος, ο Βασίλης Τσελφές και ακολουθούν κι άλλοι.
Ο κάθε καλεσμένος θα επιλέξει ένα θέμα συζήτησης να το κουβεντιάσει με τον φίλο του και θα αρχίσει η κουβέντα, πού θα οδηγήσει, μόνο όσοι παρευρισκόμαστε εκεί θα μπορούμε να μάθουμε, αλλά και να συμβάλουμε στην εξέλιξή της. Πως βγαίνουμε με τον φίλο μας για ένα ποτό και τα λέμε; Πως σ’ ένα καφενείο ανοίγει ένας ένα θέμα συζήτησης και συμμετέχουν όλοι οι θαμώνες στην κουβέντα. Αυτό ακριβώς ευελπιστούμε να συμβεί.
Υπάρχουν στοιχεία που ξεχωρίζουν στον χώρο σας; Ποιο ήταν και είναι το κύριο μέλημα στη διαμόρφωση αυτού του νέου χώρου;
Τάσος Κώνστας: Η όσο το δυνατόν καλύτερη φιλοξενία των θεαμάτων και των δράσεων και των καλλιτεχνών που τα υπηρετούν, αλλά και των φίλων θεατών που θα τα παρακολουθούν και θα συμμετέχουν. Μακριά από εντυπωσιασμούς και υπερβολές. Δεν ταιριάζουν άλλωστε σε μια Paraga.
Αλεξία Αλεξίου: Οραματιστήκαμε έναν χώρο σύγχρονο, εύκολα προσβάσιμο, φιλικό και φιλόξενο. Ευχόμαστε να το πετύχαμε, να αρέσει στο κοινό, να το «αγκαλιάσει» και να στεριώσει! Σας περιμένουμε να το διαπιστώσετε!
