Τα «12 Ευζωνάκια» με ηλεκτρονική μουσική να «ντύνει» το ανατριχιαστικό παραδοσιακό τραγούδισμα της γιαγιάς και επιτόπιες ηχογραφήσεις (field recordings) σε θρησκευτικές τελετές μεταναστών, που δίνουν ένα αμάλγαμα ήχων του κόσμου στον δίσκο “World Echoes in Athens“, είναι δύο μόνο «σταθμοί» από τις μουσικές δημιουργίες που ξεχωρίζουν στον κοντραμπασίστα Μιχάλη Καλκάνη. Πειραματισμός, αυτοσχεδιασμός και τόλμη μέσα από jazz τεχνοτροπία είναι τα χαρακτηριστικά που κάποιος αμέσως μπορεί να αναγνωρίσει στα μουσικά έργα του συνθέτη, εκεί όπου οι ηλεκτρονικοί ήχοι σμίγουν με ηχογραφήσεις πεδίου, νέοι πρωτότυποι και αυθεντικοί ήχοι συναντούν την Ανατολή με τη Δύση ενώ η παράδοση καλά ριζωμένη αναδύεται μέσα από αυτοσχεδιαστικά μουσικά «παιχνίδια».
Ο Μιχάλης Καλκάνης λίγο πριν βρεθεί στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου, στις 24 και 25 Ιουλίου, με το Mihalis Kalkanis Group και συνοδοιπόρους του, ειδικά για την περίσταση και τον συμβολισμό του χώρου, τον δεξιοτέχνη στο ούτι Χάικ Γιαζιτζιάν και τον αβανγκάρντ ηλεκτρικό κιθαρίστα Γιάννη Αναστασάκη, μίλησε μαζί μας για τις μουσικές διαδρομές του και τον «κόσμο» που ετοιμάζεται να μας ταξιδέψει.
Πείτε μας τι ετοιμάζετε ή αλλιώς σε ποιο μουσικό κόσμο θέλετε να μας «ταξιδέψετε» στη συναυλία σας στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου;
Θα βάλουμε τα δυνατά μας για να σας “ταξιδέψουμε” σε πολλούς… ή αλλιώς σε έναν μουσικό κόσμο όπου συνυπάρχουν ακουστικά όργανα και ηλεκτρονικοί ήχοι, αυτοσχεδιασμός και φόρμα, χρώματα παραδοσιακής μουσικής και επιρροές από κλασική και κινηματογραφική μουσική. Αισθάνομαι πολύ τυχερός γιατί και σε αυτό το ταξίδι, έχω δίπλα μου μια ομάδα, όπου ο καθένας έχει μία ξεχωριστή καλλιτεχνική προσωπικότητα και ταυτότητα. Ο Λευτέρης Ανδριώτης δεξιοτέχνης της κρητικής λύρας και “μουσικός γκουρού” του σχήματος, ο Βασίλης Μπαχαρίδης με απίστευτο natural groove και μουσικότητα στα τύμπανα, ο Ορέστης Μπενέκας ταχυδακτυλουργός της μουσικής τεχνολογίας με πολύ όμορφη αισθητική στον ήχο, και ο αδερφός μου Χρήστος Καλκάνης με τον δικό του φρέσκο προσωπικό ήχο στο κλαρινέτο αλλά και με ματιά πάντα σφαιρική η οποία είναι πολύτιμη για εμένα.
Πώς αισθάνεστε που θα βρεθείτε σε έναν τέτοιο χώρο και πόσο λάβατε υπόψιν σας και το συγκεκριμένο μέρος για τη συναυλία, με καλεσμένους σας τον Χάικ Γιαζιτζιάν και τον Γιάννη Αναστασάκη;
Η αλήθεια είναι ότι η εμφάνιση μας στον χώρο αυτό θα είναι η πιο σημαντική στιγμή στην έως τώρα πορεία του σχήματος. Αν και αποφεύγω να το πολυσκέφτομαι έτσι γιατί αγχώνομαι. Πάντως η αλήθεια είναι ότι μετά τις σημαντικές εμφανίσεις μας στο Athens Technopolis Jazz Festival το 2018, και πέρσι στο Summer Nostos Festival του KΠΙΣΝ, και το Fira B FEstival της Ισπανίας, δεν θα μπορούσα να σκεφτώ ιδανικότερη συνέχεια. Είναι ένα θέατρο με μαγική ατμόσφαιρα ιδανική για τη μουσική μας και η προετοιμασία μας γίνεται σε μια πανέμορφη αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών σε συνθήκες ιδανικές. Ζούμε δηλαδή κάπως, έστω και για λίγο το όνειρο… Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για ένα instrumental σχήμα και είμαστε στην Ελλάδα…
«Όταν ακούω κάποιες από τις αγαπημένες μου παραδοσιακές μουσικές νιώθω ότι ζωντανεύει ένας άλλος τρόπος ζωής»
Όταν μας φαντάζομαι στο Θέατρο αυτό, με την ενέργεια και την ιστορία που κουβαλάει με κάνει να αισθάνομαι κάπως σαν παρατηρητής που σκέφτεται το παρελθόν και το μέλλον. Είναι σίγουρα μία μεγάλη πρόκληση αλλά ταυτόχρονα αισθάνομαι έτοιμος, αισθάνομαι ότι έχω κάτι να πω. Πιστεύω ότι σήμερα έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ “να σπάμε τα κουτάκια γύρω μας”, να μην ξεχνάμε τι πραγματικά έχουμε ανάγκη και να παλεύουμε για αληθινή επικοινωνία. Έτσι και για εμένα μουσικά έχει μεγάλη σημασία να ψαχτώ και να πειραματιστώ με μουσικές οι οποίες ψάχνουν νέους τρόπους συνύπαρξης στοιχείων από Ανατολή και Δύση, από το χθες και το σήμερα, συμβολίζει κάτι όλο αυτό κατά τη γνώμη μου, ειδικά στο συγκεκριμένο Θέατρο! Κάπως έτσι είχα και την ιδέα να προσκαλέσω από τη μία τον Χάικ Γιαζιτζιάν, ο οποίος με το ούτι και τη φωνή του νιώθω ότι κουβαλάει ατόφιο το βίωμα της Ανατολής και από την άλλη τον Γιάννη Αναστασάκη, ο οποίος εκτός από την έντονη διάθεση του για πειραματισμό, εκφράζει μια φρέσκια αισθητική.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας στοιχείο/άκουσμα από την παράδοση που σας εμπνέει για να δημιουργήσετε και να συνδέσετε με το παρόν;
Νομίζω ότι έχει να κάνει με κάτι πιο βαθύ από τη μουσική. Όταν ακούω κάποιες από τις αγαπημένες μου παραδοσιακές μουσικές νιώθω ότι ζωντανεύει ένας άλλος τρόπος ζωής, ο οποίος με γοητεύει και με εμπνέει, ένας τρόπος ζωής πιο κοντά στη φύση, με διαφορετική αίσθηση του χρόνου και με τη μουσική μέσα στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Κάτι που είναι μακριά από το σύγχρονο δυτικό τρόπο ζωής.
Ο πειραματισμός χαρακτηρίζει το μουσικό σας έργο, μοιραστείτε μαζί μας μία στιγμή που θυμάστε και σας έχει αποτυπωθεί στη μνήμη κατά τη σύνθεση κάποιου δίσκου ή κομματιού σας.
Μπορώ δύο; Η πρώτη είναι σίγουρα στον τελευταίο δίσκο “World Echoes in Athens”, όπου σε πρώτη φάση βρέθηκα σε τόπους λατρείας μεταναστών που ζουν στην Αθήνα και ηχογράφησα, σχεδόν αόρατος, τους ήχους εκεί. Σε δεύτερη φάση έγραψα μουσική πάνω από αυτούς τους ήχους ανακαλώντας το πώς αισθάνθηκα εγώ εκεί ως παρατηρητής. Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη εμπειρία για εμένα, πέρα από τη μουσική, αλλά και μουσικά ήταν μια μεγάλη πρόκληση για εμένα να “αγκαλιάσω” αυτά τα τραγούδια, προσευχές κ.λ.π με έναν ήχο, ο οποίος εκπέμπει σεβασμό προς αυτά αλλά ταυτόχρονα εκφράζει και το πώς ένιωσα εγώ εκεί.
Η δεύτερη στιγμή είναι πρόσφατη και έχει να κάνει με ένα καινούριο κομμάτι που δουλεύω, στο οποίο αυτοσχεδιάζοντας στο κοντραμπάσο με το δοξάρι και κάποια effects, “τρυπάρω” και πότε νομίζω ότι παίζω λύρα, πότε κάποιο πνευστό και άλλες στιγμές ότι είμαι ένας άνθρωπος που λέει σε μια συζήτηση κάτι πολύ αληθινό και απλό, για να δούμε τι θα βγει… εγώ πάντως το απολαμβάνω!
Τι γνώμη έχετε όσον αφορά τη θέση της μουσικής στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, σε συνάρτηση με το ότι προέρχεστε από ένα οικογενειακό μουσικό περιβάλλον, οπότε ήρθατε σε επαφή με τη μουσική από πολύ μικρός και γνωρίζετε τον ρόλο της στη διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού-ανθρώπου.
Και πάλι αισθάνομαι ότι έχει να κάνει με κάτι πιο γενικό από τη μουσική. Αυτό τον καιρό βρίσκομαι με την οικογένεια μου στη Γενεύη και ζω από μέσα ένα σχολείο, το οποίο έχει ξύλινα παιχνίδια, τα παιδιά μαθαίνουν από 3 χρονών να φτιάχνουν ψωμί και δώρα για τους συμμαθητές τους και μπαίνουν στον κόσμο της μουσικής, της ζωγραφικής, του χορού και των τεχνών γενικά με έναν τρόπο βιωματικό. Πιστεύω πραγματικά ότι στην Ελλάδα έχουμε μια γενιά φρέσκων εκπαιδευτικών, οι οποίοι προσπαθούν προς πολύ ωραία κατεύθυνση, αλλά ως μονάδες προς το παρόν με κάποιες πολύ λίγες φωτεινές εξαιρέσεις σχολείων.
Σε τι φάση σας πετυχαίνουμε ως προς τη μουσική δημιουργία, ετοιμάζεται κάτι καινούργιο;
Η αλήθεια είναι ότι έχω έτοιμη την “πρώτη ύλη” και έχω κολλήσει λίγο στον τρόπο με τον οποίο θα πάμε στο επόμενο βήμα δηλαδή στην ηχογράφηση των ιδεών με την ομάδα. Δεν είναι τόσο απλό, γιατί θα ήθελα να δουλέψουμε σε ένα άλλο επίπεδο, με άπλα χρόνου και με ωραίες συνθήκες, κάτι που στις μέρες μας ακούγεται λίγο ουτοπικό, αλλά νομίζω ότι σύντομα κάτι θα σκεφτώ και θα γίνει!
Ποιο είναι το σημαντικότερο δώρο που πιστεύετε ότι χαρίζει η μουσική στον άνθρωπο;
Έναν άλλο κόσμο, πολύ μακρινό αλλά την ίδια στιγμή και τόσο οικείο για αυτόν.
