Μεγάλα τα ονόματα και σπουδαίο το έργο των καλλιτεχνών που ετοιμάζονται να «παρελάσουν» στα μεγάλα Μουσεία και τις γκαλερί ανά τον κόσμο για τη χρονιά που μόλις υποδεχτήκαμε. Ρίχνουμε μια σύντομη ματιά, κι ετοιμαζόμαστε για τα εικαστικά γεγονότα της χρονιάς, ταξιδεύοντας σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου.
1
Johannes Vermeer – Rijksmuseum, Άμστερνταμ
[10 Φεβρουαρίου – 4 Ιουνίου]
Εντυπωσιακό το επίτευγμα του Rijksmuseum να εξασφαλίσει 28 από τους 37 συνολικά πίνακες που δημιούργησε ο Johannes Vermeer σε μια έκθεση που αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον του φιλόμουσου κοινού.
Η έκθεση θα ξεδιπλώνεται σχεδόν χρονολογικά σε δέκα αίθουσες από τους πρώτους πίνακες του Johannes Vermeer στα μέσα της δεκαετίας του 1650 μέχρι τα ύστερα έργα του που ολοκληρώθηκαν λίγο πριν από τον θάνατό του το 1675, ρίχνοντας παράλληλα μια ματιά και στον ίδιο τον καλλιτέχνη, τις φιλοδοξίες αλλά και τις τεχνικές του που για πολλούς αποτελούν μυστήριο.
Η τελευταία μεγάλη αναδρομική έκθεση του Vermeer έγινε το 1995-96 στην Ουάσινγκτον και τη Χάγη, οπότε η επερχόμενη έκθεση στο Άμστερνταμ θα παρουσιάσει την τέχνη του σε μια νέα γενιά. Κατά τη διάρκεια των ετών που μεσολάβησαν έχει γίνει σημαντική τεχνική έρευνα σχετικά με τους πίνακες -και τώρα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα για το πώς κατασκευάστηκαν (το υλικό αυτό θα παρουσιαστεί κυρίως στον κατάλογο και όχι στην έκθεση).
Μεταξύ των έργων της έκθεσης, περιλαμβάνονται τρία έργα από τη συλλογή Frick της Νέας Υόρκης, καθώς και το «Κορίτσι που διαβάζει ένα γράμμα σε ανοιχτό παράθυρο» από την Gemäldegalerie Alte Meister της Δρέσδης και το «Ποτήρι με κρασί» από την Gemäldegalerie του Βερολίνου.
Άλλα σημαντικά έργα περιλαμβάνουν το παγκοσμίου φήμης «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» από το Μαουριτσχάους της Χάγης, τη «Δακτυλογράφο» από το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι και τη «Γυναίκα που κρατάει μια ζυγαριά» από την Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον.
Οι επισκέπτες που θέλουν να μάθουν περισσότερα για τον καλλιτέχνη θα πρέπει επίσης να κατευθυνθούν προς το Ντελφτ (περίπου 50 χιλιόμετρα μακριά) για να δουν τη γενέτειρα του Vermeer. Το δημοτικό της μουσείο, το Prinsenhof, θα παρουσιάσει την έκθεση «Delft του Vermeer» με θέμα τη γενέτειρά του (από τις 10 Φεβρουαρίου έως τις 4 Ιουνίου).
2
Mark Rothko – Εθνική Πινακοθήκη, Ουάσινγκτον
[19.11.2023 – 31.03.2024]
Χαρά, απελπισία, έκσταση, τραγωδία: αυτά είναι μερικά από τα θέματα που προσπάθησε να εκφράσει στη φωτεινή του τέχνη, ο Mark Rothko. Οι χρωματικές αποχρώσεις του μοιάζουν να λάμπουν, και το χρώμα γινόταν πρωταρχικός μεταφορέας του νοήματος και πρωταγωνιστική οδός για να εκφράσει την οικουμενική πραγματικότητα της ύπαρξης.
Ο Mark Rothko είναι κυρίως γνωστός για τους πανύψηλους αφηρημένους πίνακές του σε καμβά, αλλά λίγοι γνωρίζουν ότι δημιούργησε περισσότερους από 1.000 πίνακες σε χαρτί κατά τη διάρκεια της καριέρας του. Ο ίδιος τους θεωρούσε ολοκληρωμένους πίνακες και όχι απλώς προκαταρκτικές μελέτες που προορίζονταν για τα μάτια του.
Ο Rothko υπέφερε από κρίσεις κατάθλιψης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, αλλά τη δεκαετία του 1960, με την υγεία του να επιδεινώνεται, αποσύρθηκε περισσότερο στη μοναξιά. Δούλευε σε χαρτί και καμβά καθ’ όλη τη δεκαετία του 1950 και του 1960, αλλά στις αρχές του 1968 υπέστη ανεύρυσμα αορτής που περιόρισε σημαντικά την ικανότητά του να εργάζεται. Οι γιατροί του πρότειναν να σταματήσει να πίνει, να καπνίζει και να δουλεύει σε κλίμακα μεγαλύτερη από σαράντα ίντσες ύψος- ο Ρόθκο, αγνοώντας τις δύο πρώτες συμβουλές και αποδεχόμενος την τρίτη, στράφηκε σε έργα κυρίως σε χαρτί από τα μέσα του 1968 και μετά. Τα περισσότερα έργα του από αυτά τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν σταδιακά σιωπηλά χρώματα και μειωμένες χρωματικές παλέτες, όπως το «Χωρίς τίτλο» (Καφέ και γκρι, 1969).
Η μεγάλη έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον, συγκεντρώνει περισσότερους από 100 από τους πιο συναρπαστικούς πίνακες του σε χαρτί, πολλοί από τους οποίους παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Από τα πρώιμα παραστατικά θέματα και τα υπερρεαλιστικά έργα μέχρι τα ορθογώνια πεδία με τις μαλακές ακμές, που συχνά υλοποιούνται σε μνημειακή κλίμακα, για τα οποία έγινε περισσότερο γνωστός. Μαζί, αυτοί οι λαμπεροί, σπάνια εκθέσιμοι πίνακες μεταμορφώνουν την κατανόησή μας για έναν από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα.
3
Alex Katz – Μουσείο Albertina, Βιέννη
[07.03.2023 – 04.06.2023]
Ο Alex Katz, που γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1927, συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους εκπροσώπους της αμερικανικής σύγχρονης τέχνης. Μεγάλες διαστάσεις, πλατιές πινελιές, ζωηρά χρώματα, αιχμηρά περιγράμματα, αυστηρά επίπεδα: αυτά είναι τα γνωστά στοιχεία της εικαστικής υπογραφής του Katz που για πολλούς πλέον θεωρείται ο εφευρέτης της «ψυχρής ζωγραφικής».
Οι ανησυχίες του είναι το χρώμα και η σύνθεση, πριν ακόμα η ποπ αρτ κάνει τη δυναμική εμφάνισή της, εκείνος είχε ήδη ξεκινήσει στο πεδίο της παραστατικής ζωγραφικής, που χαρακτηριζόταν από ίσα μέτρα ορθολογισμού, αισθησιασμού και αφαίρεσης.
Ο Katz έγινε παγκοσμίως γνωστός ως καλλιτέχνης μόλις στη δεκαετία του ’70. Και σήμερα, ο Katz είναι ένας από τους ελάχιστους καλλιτέχνες, των οποίων τα έργα μπορεί κανείς να θαυμάσει στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Τέχνης Whitney στη Νέα Υόρκη αλλά και στο Μουσείο Guggenheim.
Για τα 95α γενέθλια του Alex Katz, το Μουσείο Albertina θα παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα σε αυτόν, παρουσιάζοντας το μεγάλο μέρος της συλλογής του, καθώς το 2022, το Albertina δανείστηκε πολλά από τα κυριότερα έργα του Katz από το Μουσείο Guggenheim και το Museo Thyssen-Bornemisza στη Μαδρίτη.
4
Gego: Measuring Infinity – Μουσείο Guggenheim, Νέα Υόρκη
[31.03.2023-10.09.2023]
Η Gego ή Gertrud Goldschmidt (γεν. 1912, Αμβούργο – πεθ. 1994, Καράκας) αποτελεί ηγετική μορφή της βενεζουελάνικης εικαστικής αφαίρεσης των δεκαετιών 1960 και 1970. Ξεκίνησε την καλλιτεχνική της σταδιοδρομία τη δεκαετία του 1950. Εκείνη την εποχή, η γεωμετρική αφαίρεση είχε γίνει το σύμβολο της καλλιτεχνικής νεωτερικότητας στη Βενεζουέλα και η Gego ανέπτυξε μια ξεχωριστή προσέγγιση της γεωμετρικής αφαίρεσης, χαρακτηριστικό στυλ που αντανακλά την εκπαίδευσή της στην αρχιτεκτονική και τη μηχανική.
Το έργο της χαρακτηρίζεται από τη χρήση λεπτών τρισδιάστατων γραμμών, συχνά κατασκευασμένων από ατσάλινο σύρμα. Μέσω της αλληλεπίδρασής τους με ένα πολύπλοκο σύστημα κόμπων, οι γραμμές αυτές επεκτείνονται στον χώρο, ορίζοντας ταυτόχρονα έναν όγκο και αποκαλύπτοντας την κατασκευή του έργου.
Μια μεγάλη αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στο έργο της Gego θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Solomon R. Guggenheim. Σε πέντε ράμπες της ροτόντας του μουσείου, η «Gego: Measuring Infinity» θα περιλαμβάνει περίπου 200 έργα τέχνης από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, συμπεριλαμβανομένων γλυπτών, σχεδίων, χαρακτικών, υφασμάτων και βιβλίων του καλλιτέχνη, προσφέροντας μια πλήρως ολοκληρωμένη άποψη της σημαίνουσας καλλιτέχνιδας και της χαρακτηριστικής προσέγγισής της στη γλώσσα της αφαίρεσης.
Θα εξεταστούν οι διασταυρώσεις της Gego (ή/και οι αποκλίσεις της) με βασικά διεθνή καλλιτεχνικά ρεύματα, όπως η γεωμετρική αφαίρεση, η κινητική τέχνη, ο μινιμαλισμός και ο μετα-μινιμαλισμός, ανιχνεύοντας μια έντονα ατομική καλλιτεχνική πορεία. Μια επιλογή αυτής της αναδρομικής έκθεσης θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Guggenheim του Μπιλμπάο το φθινόπωρο του 2023.
5
Marina Abramovic – Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, Λονδίνο
[23.09.2023 – 10.12.2023]
Πρωτοπόρος της τέχνης, η Marina Abramovic έχει κερδίσει παγκόσμια αναγνώριση ως καινοτόμος της performance art απασχολώντας τα τελευταία 50 χρόνια τους απανταχού λάτρεις των Τεχνών θετικά ή αρνητικά δοκιμάζοντας τα όρια της δικής της σωματικής και πνευματικής αντοχής στο έργο της σε μια ανοιχτή δημόσια πρόσκληση συμμετοχής των θεατών.
Έργα όπως το Rhythm 0 (1974) προσκάλεσαν το κοινό να αλληλεπιδράσει ελεύθερα με την Abramović με όποιον τρόπο επέλεγε – με το γνωστό αποτέλεσμα να βρεθεί με ένα γεμάτο όπλο που στόχευε στο κεφάλι της. Μεταγενέστερα έργα όπως το The Artist Is Present (2010), στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, ώθησαν το κοινό να αναρωτηθεί για τα δικά του συναισθήματα, καθισμένο σιωπηλά απέναντι από την καλλιτέχνιδα.
Στην πρώτη μεγάλη έκθεση της Abramović στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα συγκεντρωθούν έργα που καλύπτουν 50 χρόνια καριέρας. Επιμελημένη σε στενή συνεργασία με την καλλιτέχνιδα, η έκθεση θα προσφέρει στους επισκέπτες το είδος της έντονης, φυσικής συνάντησης για την οποία έχει γίνει γνωστή. Η Abramović θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα ομιλιών και εκδηλώσεων που πλαισιώνουν την έκθεση.
