Ιστορία και επικαιρότητα: Η ομάδα βιβλίου του Public μάς προτείνει 5 βιβλία που μας «ανοίγουν» τα μάτια

Προτάσεις για όσους «ψάχνονται» να βρουν απαντήσεις σε επίκαιρα και διαχρονικά ερωτήματα, δίνοντας τη δική τους ερμηνεία για τον κόσμο

Για όσους «ψάχνονται» να βρουν απαντήσεις σε επίκαιρα και διαχρονικά ερωτήματα, να βυθιστούν στην πολυπλοκότητα του ανθρώπινου νου, η ομάδα βιβλίου του Public μάς προτείνει πέντε βιβλία που δίνουν τη δική τους ερμηνεία για τον κόσμο.

Πριν περάσουμε στις προτάσεις ρωτήσαμε την Ελπίδα Λαφαζάνη από το Εμπορικό τμήμα Βιβλίου του Public:

Αγαπημένο μέρος που σε έχει «μεταφέρει» ένα βιβλίο;

– Δεν υπάρχουν μέρη που να μην έχουν έστω αναφερθεί σε κάποιο βιβλίο, πραγματικά ή φανταστικά μέρη που κρύβουν μια ιστορία. Αν πρέπει να αναφέρω μόνο ένα όμως θα ήταν οι Αόρατες Πόλεις του Καλβίνο, με το οποίο έχασα κάθε έννοια χωροχρόνου.  

 

[ 1 ]

Για το καλό σου

Η Άλις Μίλερ μάς ανοίγει τα μάτια σε ό,τι αφορά τις καταστροφικές συνέπειες της διαπαιδαγώγησης εκείνης που ισχυρίζεται ότι θέλει το καλό του παιδιού με συχνές αναφορές στη ζωή καλλιτεχνών.

Ό,τι συμβαίνει στο παιδί κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του έχει αναπόφευκτα αντίκτυπο σε ολόκληρη την κοινωνία. Οι ψυχώσεις, η τοξικομανία και η εγκληματικότητα είναι κρυπτογραφημένες εκφράσεις των εν λόγω πρώιμων εμπειριών. Τις περισσότερες φορές, η διαπίστωση αυτή είτε αμφισβητείται είτε γίνεται αποδεκτή μόνο σε διανοητικό επίπεδο. Κι επειδή ο νους δεν κατορθώνει να επηρεάσει την περιοχή των συναισθημάτων, η πραγματική ζωή (της πολιτικής, των νόμων ή της ψυχιατρικής) εξακολουθεί να διακατέχεται έντονα από μεσαιωνικές αντιλήψεις, οι οποίες ενεργοποιούν σωρεία προβολών του Κακού.

Στο βιβλίο αυτό, η Άλις Μίλερ μας ανοίγει τα μάτια σε ό,τι αφορά τις καταστροφικές συνέπειες της διαπαιδαγώγησης εκείνης που ισχυρίζεται ότι θέλει το καλό του παιδιού. Τούτο το επιτυγχάνει προβαίνοντας αρχικά σε μια ανάλυση της «παιδαγωγικής στάσης» και, εν συνεχεία, περιγράφοντας την παιδική ηλικία μιας τοξικομανούς (Κριστιάνε Φ.), ενός δικτάτορα (Αδόλφου Χίτλερ) κι ενός δολοφόνου παιδιών (Γιούργκεν Μπαρτς). Επιπλέον, οι αναφορές της σε καλλιτέχνες όπως η Σύλβια Πλαθ, ο Πάουλ Κλέε και ο Φρήντριχ Ντύρρενματτ μας ανοίγουν ακόμα ένα παράθυρο στο τοπίο της παιδικής πραγματικότητας.

Το παιδί, για να αναπτυχθεί σωστά, χρειάζεται τον σεβασμό των ατόμων που είναι πρόσωπα αναφοράς για εκείνο, ανοχή των συναισθημάτων του, ευαισθησία απέναντι στις ανάγκες και τα πληγωμένα του αισθήματα, καθώς και την αυθεντικότητα των γονιών του, η ελευθερία των οποίων -και όχι οι θεωρητικοί παιδαγωγικοί συλλογισμοί- είναι εκείνη που θα θέσει φυσικά όρια στο παιδί.

 

[ 2 ]

Πανδημία, βιοπολιτική και δικαιώματα

Ο κόσμος μετά τον Covid-19

Επίκαιρο βιβλίο με την πανδημία να γίνεται ο καταλύτης και ο επιταχυντής για την επιβολή και την επικράτηση μιας σειράς πρακτικών, περιορισμών και συμπεριφορών, γνωστές στις τεχνολογικά αναπτυγμένες κοινωνίες.

 

Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, η τεχνητή νοημοσύνη και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας, το Διαδίκτυο και η κουλτούρα του, η τηλεργασία και οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, οι κοινωνίες της επιτήρησης, οι βιοϊατρικοί πειραματισμοί, οι μεταμορφώσεις του δημόσιου χώρου, οι ψηφιακές ανισότητες, η υποχώρηση επιμέρους δικαιωμάτων και οι περιβαλλοντικές διακινδυνεύσεις έχουν απασχολήσει τον δημόσιο διάλογο από τα τέλη του 20ού αιώνα.

Ποιος είναι, λοιπόν, ο «θαυμαστός καινούργιος κόσμος» που αναδύθηκε με την πανδημία; Το νέο βιοπολιτικό παράδειγμα που αναδύεται είναι κατασκευασμένο από υλικά που προϋπήρχαν. Η βιοπολιτική πειθάρχηση του κράτους πρόληψης, η εξάπλωση των τεχνολογιών επιτήρησης, η απορρύθμιση των συνθηκών απασχόλησης, η τεχνοκρατική στροφή της μεταδημοκρατίας, η απονεύρωση του κοινωνικού κράτους, η άνοδος του δεξιού λαϊκισμού και ο εικονιστικός κόσμος της διαδικτυακής χειραγώγησης ήταν ήδη εδώ.

Με την πανδημία το πρόσωπο του νέου Λεβιάθαν αποκαλύπτεται και από αόρατος γίνεται πλέον ορατός.

 

 

 

[ 3 ]

Κάτω από το κατώφλι

Το βιβλίο φωτίζει τις ασυνείδητες διεργασίες του νου που συχνά καθοδηγούν τις επιλογές μας και τον τρόπο που βιώνουμε τον κόσμο –τη πρόσληψη των ερεθισμάτων, τη συμπεριφορά, τη μνήμη και την κοινωνική κρίση.

 

Από τις νευρολογικές έρευνες των τριών τελευταίων δεκαετιών, έχει γίνει σταδιακά προφανές ότι ο τρόπος που βιώνουμε τον κόσμο -η πρόσληψη των ερεθισμάτων, η συμπεριφορά, η μνήμη και η κοινωνική κρίση- καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό όχι από τις συνειδητές διεργασίες του νου, όπως πίστευαν οι επιστήμονες παλιότερα, αλλά από τις ασυνείδητες.

Στο «Κάτω από το κατώφλι», ο Λέοναρντ Μλοντίνοφ χρησιμοποιεί την απαράμιλλη ικανότητά του να διαφωτίζει με συνοπτικό και κατανοητό τρόπο ακόμα και τα πιο δυσνόητα επιστημονικά ζητήματα, για να διαλευκάνει την πολυπλοκότητα του «υποκατωφλικού» νου.

Στην πορεία αυτής της παρουσίασης, καταδεικνύει τις πολλές ασυνείδητες πτυχές των παρανοήσεών μας σχετικά με τους συγγενείς, τους φίλους και τους επαγγελματικούς μας συνεργάτες, φωτίζει τους μηχανισμούς των παρερμηνειών μας για τους λόγους των επενδυτικών μας επιλογών, και εξηγεί πώς δημιουργούνται οι ανακριβείς αναμνήσεις για σημαντικά γεγονότα της ζωής μας, οδηγώντας μας να αναθεωρήσουμε δραστικά την αντίληψή μας για τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας.

 

 

 

 

 

[ 4 ]

Κράτημα και ερμηνεία: Απόσπασμα μιας ανάλυσης

Οι σημειώσεις του ίδιου του Winnicott από μια ανάλυση που έλαβε χώρα σε δύο χρονικές φάσεις, η μία τη δεκαετία του ‘40 και η άλλη 10 χρόνια αργότερα, σηματοδοτώντας το ενδιαφέρον του για μια διαφορετική αναλυτική θεραπεία από ότι η κλασική ψυχανάλυση.

Το βιβλίο αποτελείται από τις σημειώσεις του ίδιου του Winnicott από τους τελευταίους έξι μήνες της ανάλυσης του «Δρα Α.» η οποία έλαβε χώρα σε δύο φάσεις, η μία τη δεκαετία του 1940 και η άλλη τη δεκαετία του 1950. H εισαγωγή έχει γίνει από τον Masud Khan, μάλιστα τα κείμενα τα οποία περιλαμβάνονται στο βιβλίο συγκεντρώθηκαν από τον ίδιο, προφανώς με τις ευλογίες της Clare Winnicott. Ο Winnicott είχε ήδη γράψει γι’ αυτόν τον ασθενή στο κείμενο Απόσυρση και παλινδρόμηση (που περιλαμβάνεται στον τόμο Από την παιδιατρική στην ψυχανάλυση), σηματοδοτώντας το ενδιαφέρον του για τη θεραπεία μη νευρωτικών ασθενών και την ανάγκη ο αναλυτής να ακούει και να ανταποκρίνεται σ’ αυτούς τους ασθενείς με διαφορετικό τρόπο από ό,τι σ’ εκείνους για τους οποίους είχε αναπτυχθεί η κλασική ψυχανάλυση.

Σε επιστολές του, τη δεκαετία του 1940, στη Hannah Segal και σε άλλους, και σε άλλα γραπτά του είχε σημειώσει πως η κλασική ανάλυση, όπου η ερμηνεία της ενδοψυχικής σύγκρουσης είναι το κύριο μέσο της αναλυτικής θεραπείας, δεν λειτουργεί σ’ αυτούς τους ασθενείς. Θεωρεί ξεκάθαρα τον Δρα Α. σαν έναν ασθενή που χρειάζεται κάτι άλλο από την κλασική ψυχανάλυση. Πιθανώς από εδώ προκύπτει η επιλογή του Masud Khan για τον τίτλο του – το αντιπαραθετικό και όμως συνδετικό: κράτημα και ερμηνεία στην τεχνική της ψυχανάλυσης.

 

 

 

 

 

[ 5 ]

Το τέλος είναι πάντα κοντά

 Η ανθρωπότητα έχει βιώσει πολλές δύσκολες στιγμές στην Ιστορία της επιβιώνοντας και κυρίως μαθαίνοντας. Ο Dan Carvin διατυπώνει ερωτήματα συνδέοντας το παρελθόν με το μέλλον υπενθυμίζοντας πόσο εύκολα χάνονται όσα θεωρούμε δεδομένα.

Πριν από εκατό χρόνια περίπου, η ανθρωπότητα πέρασε μία από τις χειρότερες φάσεις της ιστορίας της: έναν παγκόσμιο πόλεμο και, αμέσως μετά, μια πανδημία. Όμως επιβίωσε και διδάχτηκε από τη συγκεκριμένη απειλή. Μια στιγμή «Αποκάλυψης», μια από τις πολλές που έφεραν τον κόσμο μας στο χείλος της καταστροφής.

Ο Dan Carlin, δημιουργός της δημοφιλέστατης και βραβευμένης διαδικτυακής ραδιοφωνικής εκπομπής λόγου, Hardcore History, παρουσιάζει μερικές από αυτές τις στιγμές του παρελθόντος, δείχνοντάς μας πώς να αντιμετωπίσουμε αντίστοιχες προκλήσεις στο παρόν και το μέλλον.

Στο Τέλος Είναι Πάντα Κοντά, ο συγγραφέας εξετάζει τα ερωτήματα που προκύπτουν στις δύσκολες στιγμές της Ιστορίας: Μας κάνουν οι δύσκολοι καιροί πιο ανθεκτικούς; Μπορεί η ανθρωπότητα να χειριστεί την ισχύ των όπλων της χωρίς να αυτοκαταστραφεί; Υπάρχουν άραγε όρια στην ανθρώπινη τεχνολογία και τις δυνατότητές της; Οι επιδημίες αποτελούν ακόμη απειλή;

Κανείς δεν γνωρίζει τις απαντήσεις σε τέτοιες ερωτήσεις, αλλά κανείς δεν τις διατυπώνει καλύτερα από τον Dan Carlin. Συνδυάζοντας το χαρακτηριστικό για εκείνον μείγμα αφήγησης, ιστορικών δεδομένων και αλλόκοτων στοιχείων, ο συγγραφέας συνδέει το παρελθόν και το μέλλον με συναρπαστικό και ζωντανό τρόπο. Ταυτόχρονα, τα θέματα που ζητάει να αναλογιστούμε αφορούν το πιο σημαντικό ζήτημα που υπάρχει: την επιβίωση του ανθρώπου. Από την κατάρρευση στην Εποχή του Χαλκού μέχρι τις μέρες μας, το θέμα αυτό στοιχειώνει την ανθρωπότητα.

Ένα συναρπαστικό, ζωντανό έργο, που θα μας κάνει να επανεξετάσουμε τον τρόπο που βλέπουμε το παρελθόν και το μέλλον, διαπιστώνοντας τις ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ τους, καθώς βιώνουμε ακόμα τις επιπτώσεις από την πρόσφατη πανδημία, η οποία αποτέλεσε υπενθύμιση του πόσο εύκολα χάνονται όσα θεωρούμε δεδομένα.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.