Η Πηνελόπη Τσιλίκα είναι η κοπέλα που κατοικεί στο Δωμάτιο 4 του Hotel Spectre στη μεταφυσική performance του Γιάννη Χουβαρδά στην Ελευσίνα

«Κάθε παράσταση είναι πραγματικά μια διαφορετική εμπειρία για εμάς, γιατί θεατές και performers ανήκουμε στην ίδια "συντροφιά"»

Φωτογραφίες: © John Kouskoutis

Η Πηνελόπη Τσιλίκα είναι η κοπέλα που κατοικεί στο Δωμάτιο 4 του Hotel Spectre, ένα λαβυρινθώδες ξενοδοχείο-φάντασμα στις αποθήκες του Παλαιού Ελαιουργείου της Ελευσίνας, εκεί όπου διαδραματίζεται η νέα δημιουργία-performance του Γιάννη Χουβαρδά “Μυστήριο 76 Don’t Look Back”, στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Κάτοικοι του ερειπωμένου Hotel Spectre είναι τα φαντάσματα-πρόσωπα, που υπήρξαν κάποια στιγμή στη ζωή τους ένας Ορφέας ή μία Ευρυδίκη και πλέον είναι απομεινάρια ενός τραγικού, ανεκπλήρωτου ή αλύτρωτου έρωτα.

Σε ένα από τα «δωμάτια» αυτού του «ξενοδοχείου» συναντάμε την Πηνελόπη Τσιλίκα σε έναν εμπνευσμένο ρόλο από ένα πραγματικό κι ένα μυθοπλαστικό πρόσωπο που όπως μοιράζεται μαζί μας «προσπαθεί να βρει τη θέση του στον κόσμο αλλά πάντα βρίσκεται κάπου “δίπλα”, κάπου κοντά αλλά όχι “εκεί”». «Θεατές και performers ανήκουμε στην ίδια “συντροφιά”», σε αυτή τη μεταφυσική performance, στην οποία το κοινό φοράει μάσκα με καλυμένο όλο το πρόσωπο χωρίς το κινητό τους τηλέφωνο μαζί, και ακολουθούν μια πορεία «καθόδου» προς τον Άδη ξεκινώντας από τη μοναδική προϋπόθεση που επέβαλε ο άρχων του Κάτω Κόσμου, Πλούτωνας, στον Ορφέα για να φέρει ξανά την αγαπημένη του Ευρυδίκη στον κόσμο των ζωντανών: Μην κοιτάξεις πίσω.

Με αφορμή το “Μυστήριο 76 Don’t Look Back” συζητάμε με την Πηνελόπη Τσιλίκα για τον ρόλο της σε αυτή την ονειρική διαδρομή και τι την συγκινεί περισσότερο, σε ποιανού τη θέση θα προτιμούσε να βρισκόταν, του Ορφέα ή της Ευρυδίκης αλλά και πέρα από τον «μύθο» σχολιάζει το σήμερα για το Προεδρικό Διάταγμα 85 και πώς αντιμετωπίζει τα πατριαρχικά στερεότυπα στη δουλειά της.

Ποιος είναι ο ρόλος σου στην παράσταση – performance “Μυστήριο 76 Don’t Look Back”;

Είμαι η κοπέλα  που κατοικεί στο Δωμάτιο 4 του Hotel Spectre. Ο Γιάννης Χουβαρδάς εμπνεύστηκε αυτόν τον ρόλο από δύο πρόσωπα, ένα πραγματικό και ένα μυθοπλαστικό: τη Francesca Woodman, μια Αμερικανίδα φωτογράφο που υπήρξε για την εποχή της ρηξικέλευθη, ωστόσο δεν έτυχε αποδοχής και υποστήριξης, και πήδηξε από το μπαλκόνι της σε ηλικία 22 χρόνων, και από την Janice, την ηρωίδα μιας παλιάς ταινίας του Ken Loach, το  “Family Life”. Είναι ένα κορίτσι που έχει κλειστεί σε μια ψυχιατρική κλινική, το “Ησυχαστήριο”, κι εκεί περνάει την αιωνιότητά της. Η ιστορία της δεν έχει σαφή σύνδεση με κάποιον χαμένο έρωτα -αν και λέγεται ότι η Woodman τις μέρες της αυτοκτονίας της υπέφερε (και) από ερωτική απογοήτευση. Είναι ένας άνθρωπος που προσπαθεί να βρει τη θέση του στον κόσμο αλλά πάντα βρίσκεται κάπου «δίπλα», κάπου κοντά αλλά όχι «εκεί», προσπαθεί με τη φωτογραφική της μηχανή να αποτυπώσει τον Κόσμο που αγαπά τόσο αλλά κάθε στιγμή αλλάζει, και η στιγμή, αυτό που είδε, δεν μπορεί ποτέ να αποτυπωθεί έτσι όπως το είδε. Η απελπισία της γι’ αυτό έχει κάτι κωμικοτραγικό, και η καταδίωξή της από τον γιατρό της, στην πορεία της προς το ανοιχτό παράθυρο έχει κάτι το διασκεδαστικό.

Έχεις συμμετάσχει ως ηθοποιός ξανά σε θεατρική δημιουργία που οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ κοινού και ερμηνευτών καταργούνται και ο θεατής καλείται να πάρει «αποφάσεις»; Ποιο είναι το στοιχείο που σε γοητεύει σε αυτή τη «σύμβαση»;

Το “Don’t Look Back” είναι μια ξεχωριστή συνθήκη για μένα για δύο λόγους. Πρώτον, όπως πολύ σωστά το θέτεις, είναι τρομερά γοητευτική η εγγύτητα και η συνύπαρξη με το κοινό στα δωμάτια. Κάθε φορά συνθέτουν έναν καινούργιο χώρο, και με έναν τρόπο συμμετέχουν στις ιστορίες, είναι κι αυτοί «φαντάσματα», όπως κι εμείς. Ο τρόπος που θα κινηθούν στον χώρο ορίζει τον τρόπο που θα πλεύσουμε κι εμείς, και κάθε παράσταση είναι πραγματικά μια διαφορετική εμπειρία για εμάς, γιατί θεατές και performers ανήκουμε στην ίδια «συντροφιά». Ο δεύτερος λόγος είναι η έρευνα που έγινε για την κοπέλα του Δωματίου 4 και η σχέση με τον σκηνικό χώρο. Ο Γιάννης Χουβαρδάς είχε την ιδέα να υπάρχουν στο δωμάτιο φωτογραφίες που έβγαλε η Francesca – Janice, κι έτσι μπήκα εδώ και μήνες στη διαδικασία να μελετήσω την Woodman και να προσπαθήσω να δημιουργήσω κι εγώ φωτογραφίες που συγγενεύουν με τη δική της δουλειά. Αυτές οι φωτογραφίες κρέμονται στο Δωμάτιο 4 και δημιουργούν αυτόματα μια δική μου προσωπική σχέση με αυτό.

Ποιος είναι ακριβώς ο κόσμος του Hotel Spectre, και πώς τον βιώνεις εσύ, από ποια ή ποιες ιστορίες «κρατιέσαι» κι εμπνέεσαι για να παίξεις και να ξεδιπλωθείς;

Το ξενοδοχείο είναι ένας χώρος αιωνιότητας, οι ένοικοι είναι εκεί από πάντα και θα είναι εκεί για πάντα, αυτό που τους ενεργοποιεί είναι η επίσκεψη από το κοινό, από αυτά τα καινούργια σιωπηλά φαντάσματα. Ο ήχος των βημάτων τους πάνω στη μοκέτα καθώς περιηγούνται από δωμάτιο σε δωμάτιο, είναι κάτι που με συγκινεί πολύ, μου δίνει μια χαρά και μια έξαψη.

Ορφέας ή Ευρυδίκη; Σε ποιανού τη θέση θα προτιμούσες να βρισκόσουν; Τι ξεχωρίζεις σε αυτή την ιστορία;

Αγαπώ την επιθυμία του Ορφέα να ανατρέψει τους νόμους της ζωής, κι ας είναι μια αποστολή εκ των προτέρων καταδικασμένη να αποτύχει, έχει κάτι πολύ ανθρώπινο αυτό, όπως και ότι οι θεοί του Κάτω Κόσμου του απαγορεύουν να κοιτάξει την Ευρυδίκη, του απαγορεύουν το βλέμμα, κι όμως αυτός δε μπορεί να μην κοιτάξει.

Πώς έχεις βιώσει και πώς συνδέεσαι πλέον με την Ελευσίνα, ως τόπο σε σχέση με την πριν εμπειρία σου ως επισκέπτρια, ενδεχομένως, πριν δηλαδή αρχίσεις να δουλεύεις για τη νέα δημιουργία του Χουβαρδά στις Αποθήκες του Παλαιού Ελαιουργείου;

Κάθε κατάβαση προς τη Ελευσίνα, πιο συγκεκριμένα οι εικόνες που συναντάς και η αίσθησή τους, συνθέτουν ένα τοπίο ονείρου. Η γη, οι εγκαταστάσεις των βιομηχανιών, η θάλασσα, οι σημάνσεις, οι ψαροταβέρνες, τα εγκαταλειμμένα κτίρια, οι ντόπιοι οδηγοί, τα σκάφη που περιμένουν στη στεριά, το νέφος που την σκεπάζει. Ξέρουμε πολύ καλά ότι και πάλι ερχόμαστε στην Ελευσίνα σαν επισκέπτες, κι έτσι χαίρομαι που τη βλέπω σαν όνειρο που θα τελειώσει, μέχρι να την ξαναεπισκεφθώ.

Δεν μπορώ να μη σε ρωτήσω με αφορμή το Προεδρικό διάταγμα αν νιώθεις ότι υποτιμούν τις γνώσεις σου, τις σπουδές σου και γενικότερα τι έχεις να πεις για την κατάσταση των εργατικών δικαιωμάτων ενός/μιας ηθοποιού;

Όταν υπογράφηκε το Προεδρικό Διάταγμα συζητούσαμε για το αν πρόκειται για μια ακόμα αβλεψία της κυβέρνησης ή αν υποκρύπτει μια πολιτική βούληση περιφρόνησης του καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας και προώθησης της ιδιωτικοποιημένης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης έναντι της δημόσιας. Πλέον δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η  υποτίμηση του πολιτισμού είναι μια πρακτική μεθοδευμένη, και δεν έχει στόχο μόνο εμάς, τους καλλιτέχνες, αλλά και κάθε πολίτη. Πολίτες που αγαπούν το θέατρο και το σινεμά, μπορούν να δουν μια παράσταση και να προχωρήσουν σε σκέψεις πάνω στη ζωή και δη πάνω στην πολιτική ζωή, είναι ένας κίνδυνος που πρέπει να εξαλειφθεί.

Με ποια «όπλα» αντιμετωπίζεις τα πατριαρχικά στερεότυπα στη δουλειά σου και εν γένει στην κοινωνία και τι θα πρότεινες συγκεκριμένα σε μια σπουδάστρια Δραματικής Σχολής αν σε ρωτούσε τι να προσέξω ή πώς να διαχειριστώ προσβλητικές καταστάσεις;

Είναι πολύ ενδιαφέρον που κάνεις αυτήν την ερώτηση με αφορμή μια παράσταση βασισμένη στον αρχαιοελληνικό μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης. Με ρώτησες πριν με ποιον χαρακτήρα συνδέομαι και φυσικά σου απάντησα με αυτόν του Ορφέα, και αυτό γιατί ο Ορφέας είναι το μόνο πρόσωπο που δρα σε αυτόν τον μύθο, η Ευρυδίκη είναι νεκρή και ως εκ τούτου παθητική, «ήρωας» είναι μόνο ο Ορφέας. Η άρση της παθητικότητας των γυναικών απέναντι σε κάθε προσβολή της ατομικότητάς τους έχει ήδη προχωρήσει πάρα πολύ και, γενιά με τη γενιά, κατακτιέται ένα έδαφος που φυσιολογικά θα μας ανήκε αυτονόητα, οπότε νομίζω όχι μόνο δεν οφείλουμε να συμβουλεύσουμε τη γενιά που έρχεται, αλλά οφείλουμε να τη γιορτάσουμε, να την παρατηρήσουμε και να μάθουμε από αυτήν.

Info παράστασης:

Μυστήριο 76 Don’t Look Back | Αποθήκες Παλαιού Ελαιουργείου | Στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.