Από την αναδρομική έκθεση του Roy Lichtenstein στη Βιέννη, του βιρτουόζου της τέχνης Frans Hals στο Άμστερνταμ μέχρι τη συλλογική εξέταση της καθημερινότητας των γυναικών εικαστικών στην Αφρική τα τελευταία 100 χρόνια από το Kunstmuseum, αλλά και τα εντυπωσιακά μεγάλης κλίμακας έργα σχεδιασμένα σε κάρβουνο του Frank Auerbach, σε αυτό το άρθρο παραθέτουμε μια πρώτη επιλογή από τις εκθέσεις τέχνης που πιστεύουμε ότι είναι οι πιο ενδιαφέρουσες και συναρπαστικές που έχουν προγραμματιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.
[ 1 ]
Frans Hals – Rijksmuseum
Εξαιρετικά παραγωγικός, καινοτόμος, απολαυστικός, με ιδιότυπο προσωπικό ύφος, ο Φρανς Χαλς ήταν ένας από τους λίγους ζωγράφους που καθόρισαν τον 17ο αιώνα. Το χαρακτηριστικό, ελεύθερο στυλ ζωγραφικής του άσκησε τόση επιρροή που είναι εύκολο να ξεχάσει κανείς ότι ήταν ο ιδρυτής του.
Έτσι, μετά από τριάντα χρόνια, ήρθε η ώρα για μια νέα αναδρομική έκθεση. Μετά από τριάντα χρόνια, το Rijksmuseum εγκαινιάζει από τις 16 Φεβρουαρίου 2024 μια νέα έκθεση αφιερωμένη στον σπουδαίο ζωγράφο που μέχρι τη δεκαετία του 1960, θεωρούνταν ένας από τους «τρεις μεγάλους» της ολλανδικής ζωγραφικής του 17ου αιώνα, μαζί με τον Ρέμπραντ και τον Βερμέερ. Ήταν ένας περιζήτητος προσωπογράφος μεταξύ των πλούσιων πολιτών του Χάαρλεμ και άλλων πόλεων της περιοχής.
Η έκθεση του Rijksmuseum αποτελεί ορόσημο, καθώς ο πιο διάσημος πίνακας του Φρανς Χαλς, The Laughing Cavalier (Ο γελαστός ιππότης) (1624), επιστρέφει στην Ολλανδία για πρώτη φορά μετά από 150 και πλέον χρόνια. Θα ταξιδέψει από τη συλλογή Wallace του Λονδίνου, όπου εκτίθεται από το 1870. Η προσωρινή επιστροφή του πορτρέτου στις Κάτω Χώρες ακολουθεί την ιστορική απόφαση του Μουσείου του Λονδίνου το 2019 να δανείσει έργα τέχνης για πρώτη φορά.
Από το εκτεταμένο έργο του Φρανς Χαλς έχουν επιλεγεί να παρουσιαστούν πενήντα περίπου βασικά έργα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται έργα από τη συλλογή του Rijksmuseum – The Merry Drinker και Portrait of a Couple– αλλά και έργα δανεισμένα όπως το The Laughing Cavalier από τη συλλογή Wallace του Λονδίνου, ένα έργο που σπανίως ταξιδεύει, καθώς και τα έργα Catharina Hooft με την παραμάνα της και Malle Babbe (1640, Gemäldegalerie, Βερολίνο), Family Group in a Landscape (Museo Thyssen-Bornemisza, Μαδρίτη) και Fruit and Vegetable Seller (Ιδιωτική Συλλογή).
Η έκθεση περιλαμβάνει άλλη μια πρωτιά: το ομαδικό πορτρέτο Το συμπόσιο των αξιωματικών της αστικής φρουράς του Αγίου Γεωργίου (1616) από το Μουσείο Φρανς Χαλς στο Χάρλεμ που θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά εκτός της πόλης του.
Η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου και η Gemäldegalerie του Βερολίνου θα φιλοξενήσουν την έκθεση του Φρανς Χαλς πριν και μετά το Άμστερνταμ, αντίστοιχα. Σε αντίθεση με τις εκθέσεις του Λονδίνου και του Βερολίνου, οι οποίες ακολουθούν χρονολογική προσέγγιση, η έκθεση του Rijksmuseum θα έχει θεματική εστίαση. Κάθε μία από τις δέκα αίθουσες της πτέρυγας Phillips του Μουσείου θα είναι αφιερωμένη σε μια διαφορετική πτυχή του έργου του Χαλς, όπως το χαμόγελο και το γέλιο, η οικογένεια, τα σόλο ανδρικά θέματα, οι μικροί πίνακες, τα ομαδικά πορτρέτα και οι κρεμαστοί πίνακες.
Έκθεση Frans Hals, Rijksmuseum, Άμστερνταμ, Από τις 16 Φεβρουαρίου έως τις 9 Ιουνίου 2024.
[ 2 ]
Roy Lichtenstein – Albertina
Δάσκαλος της ποπ αρτ ο Ρόι Λιχτενστάιν, γνωστός για την καρτουνίστικη αισθητική του, τα έντονα ζωντανά του χρώματα, τις καθαρές γραμμές και τις χαρακτηριστικές κουκκίδες Ben Day, άσκησε τεράστια επιρροή στην αμερικανική καλλιτεχνική σκηνή της δεκαετίας του 1960. Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του το Μουσείο Albertina στη Βιέννη ετοιμάζει μια μεγάλη αναδρομική έκθεση που θα περιλαμβάνει πάνω από 90 πίνακες, γλυπτά και γραφικά έργα.
Οι σημαντικότερες δημιουργίες από το ευρύτατο έργο του Λιχτενστάιν θα έρθουν στη Βιέννη από όλο τον κόσμο χάρη στη γενναιοδωρία διεθνών ιδρυμάτων, όπως το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και το Μουσείο Whitney, η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον, η Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου Yale στο New Haven, το Μουσείο Ludwig στην Κολωνία, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Λουιζιάνα στο Humlebæk, το Moderna Museet στη Στοκχόλμη και το Μουσείο Thyssen-Bornemisza στη Μαδρίτη, καθώς και χάρη σε ιδιώτες συλλέκτες.
Mε τα είδωλα της δεκαετίας του ’60 Μίκυ και Ποπάυ, τα πρώιμα έργα του εικαστικού δηλαδή, ξεκινάει η έκθεση που για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες παρουσιάζονται μαζί. Επίσης, θα εκτεθούν οι εμβληματικοί ασπρόμαυροι πίνακες του καλλιτέχνη με αντικείμενα παρμένα από διαφημίσεις προϊόντων, καθώς και τοπία με τεχνική σμάλτου και πίνακες που «κλείνουν» το μάτι σε έργα καλλιτεχνών όπως ο Πικάσο, ο Νταλί, ο Κίρχνερ και ο Πόλοκ. Ιδιαίτερο σημείο αναφοράς θα είναι ένα γιγαντιαίο γλυπτό Brushstroke.
Έκθεση Roy Lichtenstein, Albertina, Βιέννη, Από τις 8 Μαρτίου έως τις 14 Ιουλίου 2024
[ 3 ]
Caspar David Friedrich: Infinite Landscapes – Alte Nationalgalerie
Με αφορμή τη συμπλήρωση 250 χρόνων από τη γέννηση του Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ (1774-1840), η Alte Nationalgalerie στο Βερολίνο (Εθνική Πινακοθήκη), σε συνεργασία με το Kupferstichkabinett, θα παρουσιάσει για πρώτη φορά μια ολοκληρωμένη έκθεση αφιερωμένη στο έργο του σημαντικότερου ζωγράφου του γερμανικού ρομαντικού κινήματος. Το έργο του Φρίντριχ, βαθιά ριζωμένο στη φύση και την πνευματικότητα, συχνά απεικονίζει μεγαλειώδεις σκηνές της φύσης, με μοναχικές μορφές και γοτθικά ερείπια.
Μια σημαντική στιγμή για να αναδείξει η Εθνική Πινακοθήκη του Βερολίνου τον καθοριστικό ρόλο της στην (επαν)ανακάλυψη της τέχνης του Φρίντριχ στις αρχές του 20ού αιώνα. Αφού ο ζωγράφος είχε περάσει στην αφάνεια κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Εθνική Πινακοθήκη του απέτινε φόρο τιμής το 1906 με την πιο ολοκληρωμένη αναδρομική της έκθεση μέχρι σήμερα, τη θρυλική Deutsche Jahrhundertausstellung, η οποία περιελάμβανε 93 πίνακες και σχέδια του καλλιτέχνη. Ο Φρίντριχ υμνήθηκε ως ζωγράφος με εξαιρετική ικανότητα στην αποτύπωση του φωτός και της ατμόσφαιρας και ως πρωτοπόρος της μοντέρνας τέχνης.
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν περίπου 60 πίνακες και 50 σχέδια που προέρχονται από τη Γερμανία και όχι μόνο, παρουσιάζοντας παγκοσμίως γνωστά και εμβληματικά αριστουργήματα, όπως το Abbey in the Oakwood και το The Monk by the Sea.
Έκθεση Caspar David Friedrich: Infinite Landscapes, Εθνική Πινακοθήκη Βερολίνου, Από 19 Απριλίου έως 24 Αυγούστου 2024
[ 4 ]
Frank Auerbach: The Charcoal Heads, The Courtauld Gallery
Η εντυπωσιακή σειρά από σχέδια μεγάλης κλίμακας σχεδιασμένα σε κάρβουνο του Frank Auerbach (γεννημένος το 1931), θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά μαζί στην γκαλερί Courtauld την άνοιξη του 2024. Πρόκειται για μια σειρά από κεφαλές πορτρέτων μεγάλης κλίμακας που σχεδίασε τα πρώτα του χρόνια ως νεαρός καλλιτέχνης στο μεταπολεμικό Λονδίνο. Σχέδια που απαιτούσαν πολύωρες συνεδρίες με τα απεικονιζόμενα πρόσωπα στα οποία επέστρεφε συχνά ο Frank Auerbach.
Μια επίπονη και παρατεταμένη διαδικασία που είναι εμφανής στα τελικά σχέδια, τα οποία είναι πλούσια σε υφή και στρώματα. Μερικές φορές, έσπαγε ακόμη και το χαρτί και το επιδιόρθωνε πριν συνεχίσει. Τα κεφάλια του Auerbach αναδύονται ζωηρά και ζωντανά, έχοντας περάσει από μια μακρά περίοδο αγώνα – η εικόνα δημιουργείται και καταστρέφεται επανειλημμένα. Ο χαρακτήρας των σχεδίων μιλάει βαθιά για την εποχή τους, καθώς οι άνθρωποι ξαναφτιάχνανε τη ζωή τους μετά τις καταστροφές και την ανατροπή του πολέμου.
Θα παρουσιαστούν μαζί με μια επιλογή από πίνακες που φιλοτέχνησε με τους ίδιους εικονιζόμενους- για τον ίδιο, η ζωγραφική και το σχέδιο ήταν πάντα βαθιά συνυφασμένα.
Έκθεση Frank Auerbach: The Charcoal Heads, Γκαλερί Courtauld, Λονδίνο, Από τις 9 Φεβρουαρίου έως τις 7 Μαΐου 2024
[ 5 ]
When We See Us – Kunstmuseum Basel
Η Koyo Kouoh, διευθύντρια και επικεφαλής επιμελήτρια του Μουσείου Zeitz MOCAA στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, και η ομάδα της ανέλαβαν μια εκτεταμένη έρευνα για να το ανακαλύψουν τους τρόπους με τους οποίους καλλιτέχνες από την αφρικανική ήπειρο επεξεργάστηκαν την εμπειρία της καθημερινότητας στη ζωγραφική τους τα τελευταία 100 χρόνια. Το αποτέλεσμα είναι η ολοκληρωμένη έκθεση When we see us – Ένας αιώνας μαύρων μορφών στη ζωγραφική που συγκεντρώνει έργα 156 καλλιτεχνών: ένα καλειδοσκόπιο της μαύρης παραστατικής ζωγραφικής των τελευταίων 100 ετών.
Ο τίτλος της έκθεσης εμπνευσμένος από τη μίνι σειρά του Netflix “When They See Us” του 2019 της Αφροαμερικανίδας σκηνοθέτιδας Ava DuVernay, οποία εστιάζει στο πώς οι μαύροι νέοι στερεοτυπικά, θεωρούνται δυνητικοί εγκληματίες και, συνεπώς, απειλή. Η αντικατάστασή του «αυτοί» με το «εμείς» στον τίτλο υποδηλώνει την κρίσιμη αλλαγή προοπτικής: Τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση φέρνουν στο επίκεντρο τη βιωμένη πραγματικότητα των καλλιτεχνών ως αντικείμενο της τέχνης τους. Ανερχόμενα σε περισσότερα από 200 έργα, τα έργα ομαδοποιούνται σε πέντε διακριτές θεματικές κατηγορίες με τίτλους «Η καθημερινότητα», «Χαρά και ξεφάντωμα», «Ανάπαυση», «Αισθησιασμός» και «Θρίαμβος και χειραφέτηση».
Ανάμεσα στις εικαστικούς που συμμετέχουν: Michael Armitage (Kenya / UK), Njideka Akunyili Crosby (Nigeria / USA), Ben Enwonwu (Nigeria), Joy Labinjo (UK), Jacob Lawrence (USA), Danielle McKinney (USA), Sungi Mlengeya (Tanzania), Mmapula Mmakgabo Helen Sebidi (South Africa), Chéri Samba (Democratic Republic of the Congo / France), Amy Sherald (USA), Cyprien Tokoudagba (Benin), Zandile Tshabalala (South Africa), Lynette Yiadom-Boakye (UK) και πολλές ακόμα.
Έκθεση When We See Us, Kunstmuseum Basel, Από τις 25 Μαΐου έως τις 27 Οκτωβρίου 2024
