(Επαν)ανακαλύπτοντας την ιδιαίτερη ταυτότητα κάθε πόλης

Το Urban Transcripts είναι μια ανεξάρτητη συλλογική πρωτοβουλία που γεννήθηκε μέσα από μια επιθυμία δημιουργίας νέων τρόπων και «εργαλείων» προσέγγισης και μελέτης του σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος. Κάθε χρόνο ένα ανοιχτό διεθνές κάλεσμα, απευθυνόμενο σε ένα μεγάλο εύρος επιστημονικών κλάδων, προσελκύει πλήθος συμμετοχών από διαφορετικές θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις. Η θεματολογία του καλέσματος συνδέεται με μια συγκεκριμένη κάθε φορά πόλη, στην οποία λαμβάνουν χώρα όλες οι εκδηλώσεις που συναποτελούν την ετήσια διοργάνωση, και  περιλαμβάνουν έκθεση των επιλεγμένων συμμετοχών, διαλέξεις, συνέδριο και διεθνές workshop.

Στόχος του Urban Transcripts είναι να αποτελέσει σημείο συνάντησης διαφορετικών επιστημονικών προσεγγίσεων από την αρχιτεκτονική και τον αστικό σχεδιασμό μέχρι τις πολιτιστικές σπουδές, τις τέχνες και τις κοινωνικές επιστήμες. Παράλληλα, επιδιώκει τη διερεύνηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και εναλλακτικών οπτικών που συμβάλλουν σε μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση των σύγχρονων πόλεων.

Η ιδέα ξεκίνησε γύρω στο 2007 στο Παρίσι από τον σημερινό επικεφαλή και γενικό υπεύθυνο του project Γιώργο Παπαμανουσάκη και την Marcela Ianuzzi, που δημιούργησαν την ομάδα kollektiva.net. Όπως αναφέρει ο Γιώργος Παπαμανουσάκης σε μια παλιότερη συνέντευξή του: « Η ιδέα πίσω από την kollektiva.net υπήρξε μια κοινή επιθυμία σύμπραξης διαφορετικών ταλέντων και δεξιοτήτων στο πλαίσιο ενός κοινού σχήματος, όπου ένα δίκτυο ανθρώπων θα μπορεί να συνεργάζεται για την πραγματοποίηση διεπιστημονικών project».

Η πρώτη εφαρμογή του σκεπτικού της kollektiva.net έγινε με την πραγματοποίηση της πρώτης διοργάνωσης του Urban Transcripts το 2010 στην Αθήνα με τίτλο «Athens, urban (r)evolution through individual spontaneity in the absence of planning». Η τελική έκθεση και ημερίδα φιλοξενήθηκαν στο χώρο του Booze Cooperativa και περιελάμβανε συμμετοχές 14 αρχιτεκτόνων, καλλιτεχνών και ερευνητών, που κυμαίνονταν από σχεδιαστικές προτάσεις και μεθοδολογίες αστικής ανάλυσης μέχρι σχεδιαστικές, κινηματογραφικές και φωτογραφικές αναπαραστάσεις της πόλης καθώς και έρευνες ακαδημαϊκού επιπέδου. Δεύτερος «σταθμός» του Urban Transcripts ήταν η Ρώμη το Δεκέμβρη του 2011, όπου παρουσιάστηκαν 20 ατομικά και συλλογικά projects υπο τον τίτλο «Rome, the accidental city», ενώ πραγματοποιήθηκε και το πρώτο διεθνές workshop. Οι εκδηλώσεις έλαβαν χώρα σε διαφορετικές περιοχές της πόλης, σε συνεργασία  με την Αρχιτεκτονική Σχολή και το Κέντρο Αστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Roma Tre και το Δήμο της Ρώμης.

Μετά την Αθήνα και τη Ρώμη, το Λονδίνο ήταν η πόλη που επιλέχθηκε για το 2012 αφού κατά τη διάρκεια της χρονιάς αυτής ήταν αδιαμφισβήτητα στο κέντρο του ενδιαφέροντος ολόκληρου του κόσμου. Η φετινή διοργάνωση με τίτλο «London, the (n)ever changing city» έθεσε σαν αντικείμενο διερεύνησης τις αντιθέσεις ανάμεσα στη φήμη του Λονδίνου σαν μια πόλη ζωντανή, συνεχώς εξελισσόμενη και δεκτική σε καινοτομίες, και την ίδια στιγμή σαν χώρο μιας κοινωνίας με ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό ταξικό σύστημα που εξακολουθεί να διοικείται από ένα μερικώς εκλεγμένο, κληρονομικό σύστημα διακυβέρνησης. Οι 13 συμμετοχές που επιλέχθηκαν και παρουσιάστηκαν στο συνέδριο και την έκθεση από τους τομείς αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού, θεωρίας και ακαδημαϊκής έρευνας και τέχνης και δημιουργικών μέσων, πλαισιώθηκαν για μια ακόμα χρονιά από workshop με 28 συμμετέχοντες από την Αγγλία και το εξωτερικό.

Το workshop, υπό την καθοδήγηση 17μελούς ομάδας επαγγελματιών αρχιτεκτόνων, ερευνητών αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας, καλλιτεχνών και γλωσσολόγων, ασχολήθηκε με τρέχοντα ζητήματα του Λονδίνου, συνδυάζοντας επισκέψεις και επιτόπιες έρευνες, επαφές με κατοίκους και αρμόδιους φορείς, κοινωνικές εκδηλώσεις και ομαδική εργασία στο studio. Αρκετές από τις ομάδες εργασίας του workshop επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους στην περιοχή του Hackney Wick στο ανατολικό Λονδίνο -στην οποία βρισκόταν και το studio εργασίας του workshop- και το φαινόμενο του εξευγενισμού της (gentrification) λόγω της γειτνίασης της με τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, ενώ άλλες ασχολήθηκαν με κεντρικά σημεία της πόλης όπως η Trafalgar Square, το City και το Borough Market.

Ένα από τα στοιχεία που προσδιορίζει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του, όπως έγινε αντιληπτό για μια ακόμα φορά από το workshop, τις παρουσιάσεις και το συνέδριο του Λονδίνου είναι το ευρύ φάσμα διαφορετικών ενδιαφερόντων και προσεγγίσεων που καταφέρνει να συγκεντρώσει. Αν και κάθε χρόνο υπάρχει μια κοινή αστική προβληματική και αντικείμενο διερεύνησης (η πόλη) για όλους τους συμμετέχοντες, κάθε project και κάθε ομάδα εργασίας ακολουθεί έναν διαφορετικό τρόπο ερμηνείας, διαφορετική μεθοδολογία και μέσα εργασίας, συνθέτοντας έτσι μια σειρά προσεγγίσεων που εμπλουτίζουν και αλληλοσυμπληρώνουν η μία την άλλη.

Επιπλέον, το Urban Transcripts μετατράπηκε, αρχές του 2011, σε ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό (εταιρία με έδρα το Λονδίνο), η διαχείριση και η κυριότητα του οποίου ανήκει αποκλειστικά στα μέλη του. ‘Ολοι όσοι έχουν παρουσιάσει τη δουλειά τους σε κάποια εκδήλωση του Urban Transcripts μπορούν να γίνουν μέλη καθώς και παλιοί και τρέχοντες συνεργάτες. Η δημιουργία ενός ανεξάρτητου διεθνούς δικτύου συνεργατών, παραγόντων και ομάδων ενδιαφέροντος που εμπλουτίζεται συνεχώς μέσα από την ίδια τη δραστηριότητα του οργανισμού, το αναδεικνύει σε μια ιδιαίτερα σημαντική πλατφόρμα διαλόγου και εργασίας πάνω στα σύγχρονα αστικά ζητήματα. Η ύπαρξη και η συνεχής εξέλιξη τέτοιων ανεξάρτητων συμμετοχικών και διεπιστημονικών πρωτοβουλιών στο σημερινό περιβάλλον του ανταγωνισμού δημιουργικών-επιχειρηματικών ιδεών και δυσμενών οικονομικών συνθηκών αποτελεί μια ιδιαίτερα ενθαρρυντική και απαραίτητη κίνηση.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητα του Urban Transcripts, τα μέλη του και μελλοντικά πλάνα μπορείτε να βρείτε στην επίσημη σελίδα καθώς και στη σελίδα του facebook και στο twitter.