Ακολουθώντας τις πρόσφατες κινήσεις ευρωπαϊκών μουσείων για την επιστροφή θησαυρών της Αφρικής στη Νιγηρία, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης ανακοίνωσε πριν από μερικές ημέρες την επιστροφή τριών έργων Αφρικανικής Τέχνης που διατηρούσε στη συλλογή του, πίσω στη Νιγηρία.
Δύο από τα έργα, ένα ζευγάρι αντικειμένων ορείχαλκου του Benin από τον 16ο αιώνα ενός “Warrior Chief” και “Junior Court Official”, δωρίστηκαν στο μουσείο το 1991 από τον έμπορο τέχνης Klaus Perls και τη σύζυγό του Dolly, ενώ το τρίτο, ένα “Ife Head” του 14ου αιώνα προσφέρθηκε προς πώληση πρόσφατα στο μουσείο από άλλο συλλέκτη.
Το μουσείο αποφάσισε να επιστρέψει τα έργα αφού διεξήγαγε έρευνα σε συνεργασία με το Βρετανικό Μουσείο, με τη συμβολή της Εθνικής Επιτροπής Μουσείων και Μνημείων της Νιγηρίας (NCMM).
Τα δύο έργα αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης συλλογής 153 κομματιών από αφρικανικούς βασιλικούς θησαυρούς που δωρίστηκαν από τον συλλέκτη Klaus Perls στο μουσείο πριν από 30 χρόνια, ανάμεσά τους μάσκες, σκαλιστά ελεφαντόδοντα, κοσμήματα και μουσικά όργανα. Μια ενδιαφέρουσα και άκρως ξεχωριστή πορεία «αναδοχών» του αφρικανικού αυτού πολιτισμού.
Σύμφωνα με δηλώσεις του στους New York Times το 1991, ο Klaus Perls άρχισε να αγοράζει αφρικανική τέχνη απλώς και μόνο επειδή απολάμβανε να τη βλέπει δίπλα στα έργα της γενιάς καλλιτεχνών του Πικάσο στα οποία και είχε ειδικευτεί ως έμπορος τέχνης. Σύντομα, ωστόσο, η προτίμησή του για την τέχνη του Benin επιβεβαιώθηκε και έγινε το μοναδικό είδος αφρικανικής τέχνης που συνέχισε να αγοράζει, έως ότου εξελίχθηκε σε μια συλλογή.
Σύμφωνα με το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, τα έργα απομακρύνθηκαν το 1897 από το Βασιλικό Παλάτι του Benin, στη σημερινή Νιγηρία, από βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις και προστέθηκαν στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου. Γύρω στο 1950 ή το 1951, το ίδρυμα του Λονδίνου τα μετέφερε μαζί με άλλα 24 αντικείμενα στο Εθνικό Μουσείο του Λάγος.
Τα έργα για μια ακόμη φορά απομακρύνθηκαν υπό ασαφείς συνθήκες και από αυτό το μουσείο «κάποια άγνωστη χρονική στιγμή» όπως δήλωσε το MET σε σχετικό δελτίο τύπου, και στη συνέχεια πωλήθηκαν στη διεθνή αγορά τέχνης, όπου έφτασαν τελικά και στα χέρια του Perls.
Τα έργα δεν προβάλλονται πλέον στην έκθεση του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης που βρίσκεται εν αναμονή του γενικού διευθυντή του NCMM, Abba Isa Tijani στη Νέα Υόρκη που θα ταξιδέξει σύντομα για να τα ανακτήσει. «Εκτιμούμε ειλικρινά τη διαφάνεια που επιδεικνύει το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης σχετικά με ζητήματα που οδηγούν στην επιστροφή αυτών των αντικειμένων», ανέφερε ο Abba Isa Tijani σε σχετική δήλωση. Πρόσθεσε ότι η Νιγηρία είναι ανοιχτή σε ευκαιρίες «για κάθε είδους συνεργασίες, συμπεριλαμβανομένων ταξιδιωτικών εκθέσεων με πολλά από αυτά τα εξαιρετικά αντικείμενα», και ότι σχεδιάζει να συνεργαστεί στενά και εποικοδομητικά σε πρωτοβουλίες όπως το έργο Digital Benin, ένα ηλεκτρονικό αρχείο αντικειμένων που προέρχονται από το ιστορικό Βασίλειο του Benin.
Ο Max Hollein, διευθυντής του MΕΤ, δήλωσε σε μια δήλωση ότι «Η διατήρηση αυτών των έργων στις εθνικές συλλογές της Νιγηρίας είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία της κοινότητας των μουσείων και για την προώθηση της συνεχιζόμενης συνεργασίας και διαλόγου μεταξύ του ΜΕΤ και των Νιγηριανών ομολόγων μας». Μεταξύ των έργων που το ΜΕΤ θα ήθελε να προχωρήσει με τη Νιγηρία, πρόσθεσε, είναι και το προγραμματισμένο Μουσείο Τέχνης της Δυτικής Αφρικής Edo στην πόλη του Μπενίν.
