Ο Πωλ Σεζάν, ο «μεγαλύτερος όλων μας», όπως συνήθιζε να τον αποκαλεί με θαυμασμό ο Κλοντ Μονέ, παραμένει μια εμβληματική φιγούρα της σύγχρονης ζωγραφικής, διανοίγοντας νέους καλλιτεχνικούς δρόμους έξω από συμβάσεις και κανόνες.
Μέσα σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, ο Σεζάν επικεντρώνεται στα μικρά, στα καθημερινά, στα, με μία πρώτη ματιά, ασήμαντα εστιάζοντας στις προσωπικές του εμπειρίες σε μια προσπάθεια να οριοθετήσει το χάος της ζωής.
Μια αναδρομική έκθεσή του, η μεγαλύτερη μονογραφική έκθεση του καλλιτέχνη από τη δεκαετία του 1990, εγκαινιάζεται στο Σικάγο και στη συνέχεια θα «μετακομίσει» στο Λονδίνο με τίτλο “The EY Exhibition: Cezanne“. Οι δύο χώροι είναι το Art Institute of Chicago (15 Μαΐου-5 Σεπτεμβρίου) και το Tate Modern (5 Οκτωβρίου-12 Μαρτίου 2023) ώστε να μπορούν και οι λάτρεις του στη γηραιά ήπειρο να την απολαύσουν.
«Με ένα μήλο θα καταπλήξω το Παρίσι», είχε πει κάποτε ο Σεζάν και το έκανε, παίρνοντας την απόφαση να αφήσει πίσω του τη γενέτειρά του Aix-en-Provence για τη γαλλική πρωτεύουσα στα 20 μόλις χρόνια του. Οι νεκρές φύσεις, τα τοπία και οι πίνακες των λουόμενων του Σεζάν έμελλε να γίνουν τα εμβληματικά του έργα, η καλλιτεχνική υπογραφή της ευφυΐας του, παρακαταθήκη δημιουργίας για τις επόμενες γενιές καλλιτεχνών. Η ιστορία της ζωγραφικής δεν θα ήταν ποτέ ξανά η ίδια.
Ο επισκέπτης κάνοντας τα πρώτα του βήματα στην έκθεση θα θαυμάσει ένα από τα πρώτα αυτοπορτρέτα που ζωγράφισε ο καλλιτέχνης, με μια αυτοπροσωπογραφία γύρω στο 1875, δανεική από το Musée d’Orsay στο Παρίσι, μια εικόνα «ενός εκλεπτυσμένου ανθρώπου έτοιμου να κατακτήσει την πρωτεύουσα καθώς ετοιμαζόταν να φύγει από το σπίτι του στην Προβηγκία για το Παρίσι», δήλωσε η Natalia Sidlina, επιμελήτρια διεθνούς τέχνης στην Tate Modern.
Η παρουσίαση του Σεζάν στο Σικάγο περιλαμβάνει 90 ελαιογραφίες, 40 ακουαρέλες και δύο τετράδια σκίτσων, με μια ελαφρώς μικρότερη επιλογή στο Λονδίνο. Η επιμελητική ομάδα, με επικεφαλής την Gloria Groom (Σικάγο) και τη Natalia Sidlina (Tate), εστιάζει στα καλύτερα έργα του Cezanne, για να αφηγηθεί την ιστορία της εξέλιξης της τέχνης του.
Ενώ ο Σεζάν συχνά παρουσιάζεται ως μοναχική φιγούρα, η έκθεση θα αναδείξει τις σχέσεις που πρωταγωνίστησαν στη ζωή του, ιδιαίτερα εκείνη με τη σύζυγό του Μαρί-Χορτένς Φικέ και τον γιο τους Πωλ, που απαθανατίστηκαν σε πίνακες όπως το έργο «Μαντάμ Σεζάν σε μια κόκκινη πολυθρόνα» γύρω στο 1877 (Μουσείο του Fine Arts, Boston) και Portrait of the Artist’s Son 1881-2 (Musée de l’Orangerie, Παρίσι). Θα εξετάσει την έντονη σχέση του Σεζάν με τον παιδικό του φίλο Εμίλ Ζολά και θα αποκαλύψει πώς συνομήλικοι, όπως ο Μονέ και ο Πισσαρό ήταν από τους πρώτους που εκτίμησαν το μοναδικό του όραμα.
Η έκθεση αφηγείται την καλλιτεχνική του εξέλιξη, ξεκινώντας χρονικά από τους πρώιμους πίνακες ζωγραφικής, δημιουργίες της πρώτης νιότης του στα είκοσι του χρόνια, όπως το εντυπωσιακό πορτρέτο Scipio 1866-8 (Museu de Arte de São Paulo) μέχρι έργα που ολοκληρώθηκαν τους τελευταίους μήνες της ζωής του, όπως το Seated Man 1905-6 (Museo Thyssen-Bornemisza, Μαδρίτη).
Τα κυριότερα σημεία θα περιλαμβάνουν μια αίθουσα με εξαιρετικούς πίνακες που απεικονίζουν το βουνό Sainte-Victoire, ανάμεσά τους ένας πίνακας από το Μουσείο της Φιλαδέλφειας που δεν έχει παρουσιαστεί ξανά στο Ηνωμένο Βασίλειο, χαρτογραφώντας τη δραματική εξέλιξη του στυλ του μέσα από αυτό το μοναδικό μοτίβο, ενώ μια άλλη αίθουσα θα συγκεντρώσει πολλά θαυμάσια δείγματα των πινάκων των λουόμενων του Σεζάν, ένα θέμα δια βίου για τον καλλιτέχνη, συμπεριλαμβανομένων το The National Gallery’s Bathers 1894–1905, ενός από τους μεγαλύτερους και πιο διάσημους πίνακες που δημιουργήθηκε στο τελευταίο στάδιο της καριέρας του.
Εστιάζοντας στις πολλές εντάσεις και αντιφάσεις στο έργο του Σεζάν, αυτή η έκθεση επιδιώκει να κατανοήσει τον καλλιτέχνη στο δικό του πλαίσιο, ως έναν φιλόδοξο νέο ζωγράφο από τον μεσογειακό Νότο, αλλά πρόθυμο να φτάσει στο μητροπολιτικό Παρίσι. Με πολλά έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο, η έκθεση ακολουθεί την αμέριστη προσπάθεια και φιλοδοξία του για αναγνώριση και ένταξή του στους αναδυόμενους ιμπρεσιονιστές προτού τελικά αποκτήσει τη δική του προσωπική φωνή.
«Ο Σεζάν γνώρισε έντονες πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές στη Γαλλία, καθώς εναλλάσσονταν από δημοκρατία σε αυτοκρατορία και πάλι ξανά δημοκρατία, το σοκ της κοινωνικής αναταραχής της παρισινής κομμούνας και αργότερα την υπόθεση Ντρέιφους που δίχασε την πόλη», σημειώνει η Natalia Sidlina.
Οι επισκέπτες θα γίνουν μάρτυρες ενός καλλιτέχνη που παλεύει να παραμείνει ένας σύγχρονος ζωγράφος, παραμένοντας ταυτόχρονα βαθιά σκεπτικιστής για τον κόσμο στον οποίο ζει.
