Στο παραλιακό μέτωπο 2χλμ του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας ο βιομηχανικός αέρας συναντά την street art αισθητική και ο ιστορικής σημασίας χώρος των Λιπασμάτων φωτίζεται σε μια διαδρομή γεμάτη σημεία, στη φιλοσοφία της τέχνης του δρόμου.
Από τις 14 Ιουλίου το Street Art Lipasmata Festival σας καλεί να πιάσετε τα σημεία του στον αναπλασμένο Πολυχώρο Λιπασμάτων, όπου κάθε Τετάρτη και Κυριακή και μέχρι τις 8 Αυγούστου, ξεδιπλώνονται περισσότερες από 66 καλλιτεχνικές δράσεις από πληθώρα καλλιτεχνών του δρόμου ή και όχι. «Μια μεγάλη καλλιτεχνική παρέα στην οποία ο ρόλος του κοινού και των καλλιτεχνών είναι διαφορετικός απ’ ότι είναι στο κλασικό στημένο θέαμα, υπάρχει μια έντονη αλληλεπίδραση», σημειώνει η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Αθλητισμού του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας, Σταυρούλα Συράκου.
Σε μια συζήτηση για τις πολιτιστικές δράσεις του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας, η κ. Συράκου μας μιλά για τον χώρο εκεί όπου χτυπά η καρδιά της ιστορίας του Κερατσινίου και της Δραπετσώνας και για τη γέννηση ενός διαφορετικού είδους φεστιβάλ, το οποίο εξελίσσεται, είναι ζωντανό, ελεύθερο, διαδραστικό και μεταβάλλεται ακόμα και σε πραγματικό χρόνο, με στόχο να δίνει βήμα σε νέους καλλιτέχνες, επαγγελματίες και μη, αλλά και φωνή σε κάθε είδος τέχνης.
Μετά από μία παύση των πολιτιστικών εκδηλώσεων λόγω της πανδημίας, ο Δήμος Κερατσινίου – Δραπετσώνας φέτος το καλοκαίρι ξεκίνησε με τη λειτουργία των θερινών δημοτικών κινηματογράφων και συνεχίζει με το Street Art Lipasmata Festival. Πόσο εύκολος ήταν ο προγραμματισμός σε μία συνθήκη αβεβαιότητας;
Ο προγραμματισμός σίγουρα δεν ήταν εύκολος. Μας προβλημάτισε πολύ τι πρέπει να γίνει φέτος, γιατί είμαστε στο δίλημμα ότι πρέπει να τηρούμε με ευλάβεια το πρωτόκολλο ασφαλείας για τη δημόσια υγεία και από την άλλη γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο κόσμος έχει μεγαλύτερη ανάγκη ενδεχομένως και από άλλες φορές για ψυχαγωγία και διασκέδαση. Τα δημοτικά σινεμά άνοιξαν και πέρυσι. Είναι αρκετά πιο εύκολο να διαχειριστούμε τη λειτουργία τους ακόμα και σε συνθήκες covid. Όσον αφορά το φεστιβάλ, πέρυσι έγιναν πολύ περιορισμένες εκδηλώσεις, αλλά φέτος με την ιδέα του street art, είπαμε ότι πρέπει να το τολμήσουμε και να κάνουμε περισσότερες εκδηλώσεις στο πλαίσιο αυτό.
Πείτε μας λίγα λόγια για τον χώρο των Λιπασμάτων, ο οποίος είναι ιστορικής σημασίας και έχει μια μεγάλη πορεία μέσα στον χρόνο μέχρι και την ανάπλασή του;
Ο χώρος ήταν η παλιά βιομηχανική ζώνη της Δραπετσώνας στα 640 στρέμματα που εμείς προσδιορίζουμε ως Λιπάσματα. Χρησιμοποιήθηκε περίπου έναν αιώνα, ήταν ένας βιομηχανικός χώρος που φιλοξενούσε τις πιο βαριές βιομηχανίες της Αττικής. Πρώτα φτιάχτηκε η παλιά βιομηχανική ζώνη και μετά η Δραπετσώνα από τους εργάτες των εργοστασίων, κυρίως από τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου που πρώτοι επάνδρωσαν τα εργοστάσια. Το 1999 έκλεισε το εργοστάσιο των Λιπασμάτων και επί της ουσίας ο χώρος έμεινε αναξιοποίητος μέχρι σήμερα. Η περιοχή αυτή συνδέεται πολύ έντονα με την ταυτότητα της πόλης και του Κερατσινίου και της Δραπετσώνας. Είναι μια περιοχή που στη συνείδηση των ανθρώπων σηματοδοτούσε πάντα την ιστορία και το παρελθόν της πόλης.
Βέβαια να σημειώσω ότι δεν έχουν κλείσει όλες οι βιομηχανικές δραστηριότητες. Ακόμα υπάρχουν προβλήματα με βιομηχανικές εγκαταστάσεις παρακείμενες, την OIL ONE και την Lafarge και η απαίτηση είναι να απομακρυνθούν όλες οι εγκαταστάσεις. Η πόλη δημιουργήθηκε γύρω από τα εργοστάσια και πλέον μετά από έναν αιώνα, δεν είναι το άκρο του Πειραιά που πήγαιναν όλες οι βαριές βιομηχανίες. Αυτές οι εγκαταστάσεις βρίσκονται στην κυριολεξία στις αυλές των σπιτιών των ανθρώπων. Οπότε η διεκδίκηση των κατοίκων, ευρύτερα του Πειραιά και της δικής μας πόλης, ήταν να αποδοθούν αυτοί οι χώροι στο δημόσιο όφελος και να γίνει η ανάπλασή τους.
Το 2017 με την πώληση του λιμανιού στην Cosco, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εξαίρεσε το κομμάτι των 86 στρεμμάτων και το απέδωσε στον Δήμο Κερατσινίου – Δραπετσώνας. Η συνολική έκταση είναι 640. Αυτό που είναι σε εμάς είναι τα 86 στρέμματα περίπου. Ο Δήμος με δικές του δυνάμεις μπήκε το 2017 και ξεκίνησε την ανάπλαση του χώρου. Σήμερα μιλάμε για 86 χλμ πάρκο πάνω στη θάλασσα και 2 χλμ. παραλίας. Για εμάς είναι ένας υπερτοπικός πόλος για όλη την Αττική και στόχος ήταν να γίνει ένας χώρος ψυχαγωγίας και αναψυχής που να μπορούν όλοι οι άνθρωποι, όλη η οικογένεια από τους μικρότερους μέχρι τους μεγαλύτερους, να απολαμβάνουν τη θάλασσα, το φυσικό τοπίο, το φυσικό κάλλος της περιοχής. Σε μεγάλο βαθμό αυτό έχει γίνει αλλά μένει πολλή διαδρομή ακόμα γιατί είναι και οι παρακείμενες εγκαταστάσεις, οι οποίες εξακολουθούν να δημιουργούν περιβαλλοντική επιβάρυνση. Παραμένει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι που ανήκει στην Εθνική Τράπεζα και έχει τις παλιές βιομηχανικές εγκαταστάσεις το οποίο ρημάζει επί της ουσίας. Δώσαμε μια πολύ μεγάλη μάχη και δίνουμε ακόμα για να έχουμε έναν χώρο ζωντανό, ανοιχτό και ελεύθερο.
Πώς υποδέχτηκε το κοινό τον Πολυχώρο Λιπασμάτων μετά την ανάπλαση;
Από την αρχή υπήρχε ένα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον του κόσμου ειδικά της πόλης μας. Είμαστε μια πόλη που βλέπουμε τη θάλασσα, αλλά δεν είχαμε ποτέ τη δυνατότητα να είμαστε κοντά στη θάλασσα. Αυτό είναι εγγεγραμμένο στην ταυτότητα των ανθρώπων που ζουν εδώ. Η θάλασσα παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο για μας που είμαστε κάτοικοι των περιοχών, επομένως το ότι πλέον υπάρχει πρόσβαση στη θάλασσα, είναι ένα σπουδαίο γεγονός για όλους μας. Οι περιοχές μας πνίγονται, είναι πολύ πυκνοδομημένες κι έχουμε ανάγκη από ελεύθερους δημόσιους χώρους, από χώρους αναψυχής. Το πάρκο Λιπασμάτων ήταν ανάγκη της περιοχής και αυτό φάνηκε πολύ έντονα ακόμα και στην πανδημία, που ο κόσμος μπορούσε να κατέβει στη θάλασσα. Ο κόσμος το αγκάλιασε και το προσέχει το πάρκο. Θα το δείτε και από τη συμπεριφορά του, από το ότι θα έρθει σε ένα κάλεσμα για δεντροφύτευση, μέχρι το ότι όταν είναι στον χώρο θα μαζέψει τα σκουπίδια του, τις καρέκλες του κλπ. Το θεωρεί δικό του και αυτό είναι το σημαντικό στην υπόθεση του Πολυχώρου Λιπασμάτων.
Είναι ένας χώρος που ο δήμος τον κρατάει 100% υπό δημοτική διαχείριση. Ακόμα και τις καντίνες τις διαχειρίζεται η δημοτική επιχείρηση ούτως ώστε να έχουν πολύ προσιτές τιμές για το κοινό και να μπορεί μια μέση οικογένεια να κάνει τη βόλτα της με πολύ λίγα χρήματα ή και καθόλου, να φέρει τα πράγματα από το σπίτι της και να μπορέσει να απολαύσει το πάρκο.
Και από τον Πολυχώρο Λιπασμάτων πώς περνάμε στη γέννηση του Φεστιβάλ στα Λιπάσματα;
Το φεστιβάλ γεννιέται μαζί με το πάρκο. Ακριβώς επειδή το πάρκο Λιπασμάτων συνδέεται πάρα πολύ με την ιστορία της περιοχής, δεν είναι απλά μια έκταση που μεταμορφώθηκε σε πάρκο, είναι ο χώρος εκεί που χτυπάει η καρδιά της ιστορίας του Κερατσινίου και της Δραπετσώνας. Είναι συνυφασμένος με την ταυτότητα του χώρου ο πολιτισμός. Ακριβώς για αυτό τον λόγο από την πρώτη μέρα κυριολεκτικά που μπήκαμε στον Πολυχώρο Λιπασμάτων ξεκίνησε και το φεστιβάλ των Λιπασμάτων, το οποίο αναμορφώνεται κάθε χρονιά. Ο στόχος είναι να αναμορφώνεται κάθε χρονιά να μην επαναλαμβανόμαστε σε ιδέες, να είναι ένα φεστιβάλ ελεύθερο για τον κόσμο. Να μπορεί το κοινό να απολαύσει καλλιτέχνες που θα ήθελε να τους δει, αλλά για πολλούς λόγους, ακόμα και οικονομικούς, δεν έχει καταφέρει να το κάνει, αλλά και καλλιτέχνες που συστήνονται στο ευρύ κοινό μέσα στον Πολυχώρο Λιπασμάτων.
Η δημοφιλία ενός καλλιτεχνικού σχήματος δεν ήταν ποτέ το απόλυτο κριτήριο επιλογής για να ενταχθεί στο Φεστιβάλ στη θάλασσα. Ο στόχος μας είναι σίγουρα να ανανεώνεται κάθε χρόνο και να δίνει βήμα σε νέους καλλιτέχνες και σε ερασιτεχνικά σχήματα πρωτίστως της ευρύτερης περιοχής της δικής μας, αλλά και σε άλλα καλλιτεχνικά σχήματα. Έχουμε θεατρικές ομάδες από όλη την Αττική που ήρθαν μια φορά στον Πολυχώρο και κάθε χρόνο θέλουν να έρχονται. Για μας είναι σπουδαίο να δίνουμε βήμα σε αυτές τις ομάδες και στους καλλιτέχνες από όλο το φάσμα, είτε είναι μουσική, που όπως και να το κάνουμε είναι από τα πιο δημοφιλή είδη για τον κόσμο, είτε είναι εικαστικά, είτε είναι οποιοδήποτε είδος τέχνης. Ο χώρος είναι ανοιχτός και το ζητούμενο είναι να υποδέχεται διαφορετικές καλλιτεχνικές προτάσεις και σχήματα.
Τι κατεύθυνση έχει το φετινό φεστιβάλ λοιπόν;
Φέτος προστέθηκε ο χαρακτήρας του street art. Πλέον γίνονται ταυτόχρονα εκδηλώσεις, τουλάχιστον 9 εκδηλώσεις σε όλη την παραλιακή γραμμή των 2 χλμ. και εκδηλώσεις στη φιλοσοφία του δρόμου. Δεν είναι μόνο καλλιτέχνες δρόμου οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο street art φεστιβάλ, αλλά ο τρόπος που στήνονται οι εκδηλώσεις είναι στη φιλοσοφία της τέχνης του δρόμου. Δηλαδή κάποιος ξεκινάει από την Πύλη του Υδατόπυργου, την πρώτη είσοδο των Λιπασμάτων και κατεβαίνοντας όλη την παραλιακή γραμμή βλέπει καλλιτέχνες που είναι στημένοι με υποτυπώδη τεχνικά μέσα, χωρίς stage ή εξοπλισμό, ανά σημεία και σε όλη τη διαδρομή, μέχρι το τέλος και την άλλη πύλη των Λιπασμάτων. Έχει δηλαδή τη φιλοσοφία του street art. Πολλοί είναι καλλιτέχνες δρόμου, κάποιοι δεν είναι, αλλά όλοι είναι καλλιτέχνες που αγκαλιάζουν αυτή τη φιλοσοφία.
Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού στο Street Art Lipasmata Festival μέχρι στιγμής;
Για τους περισσότερους είναι μια πολύ ευχάριστη έκπληξη. Το σταθερό κοινό του φεστιβάλ το έχει αγκαλιάσει, ο κόσμος της πόλης μας, αλλά και γενικότερα οι επισκέπτες του πάρκου, που δεν είναι μόνο από την πόλη μας, αλλά από όλη την Αττική, το απολαμβάνει. Νομίζω ότι μόνο θετικές αντιδράσεις έχουμε για το φεστιβάλ, γιατί δίνεται η δυνατότητα έτσι όπως έχουν οριστεί τα σημεία να υπάρχει ένα ενδιαφέρον θέαμα για κάθε γούστο. Παραδείγματος χάρη υπάρχει ένα σταθερό σημείο για τη μουσική hip hop, κάθε Τετάρτη και Κυριακή, όπως υπάρχει και ένα σταθερό σημείο για την έντεχνη μουσική, αλλά και για τα παιδιά. Επομένως, όποια και αν είναι η προτίμηση η μουσική ή η καλλιτεχνική των επισκεπτών, πάντα υπάρχει κάτι ενδιαφέρον να βρουν στη διαδρομή.
Επίσης οι καλλιτέχνες που έχουν συμμετάσχει και αυτοί που θα ακολουθήσουν στις επόμενες παρουσιάσεις, είναι εξαιρετικοί, είναι πολύ υψηλά τα στάνταρ τα καλλιτεχνικά του street art, οπότε νομίζω είναι δύσκολο να απογοητευτεί ο επισκέπτης. Πάντα δίνουμε μια σχετική προτεραιότητα στους νέους καλλιτέχνες, γιατί για μας ο χώρος θέλουμε να λειτουργεί και με αυτούς τους όρους, να συστήνει στους επισκέπτες νέους καλλιτέχνες ή καλλιτέχνες που δεν είναι πολλοί γνωστοί στο ευρύ κοινό αλλά έχουν να πουν σημαντικά πράγματα καλλιτεχνικά.
Τι θεωρείτε ότι είναι αυτό που κάνει το συγκεκριμένο φεστιβάλ να ξεχωρίζει;
Αρχικά πέρα από το ότι δεν μιλάμε για την κλασική ιδέα του φεστιβάλ των στατικών εκδηλώσεων, για μένα είναι πιο διαδραστικό, είναι πιο άμεση η επαφή του κοινού και των καλλιτεχνών. Δίνει μια άλλη φιλοσοφία μιας μεγάλης καλλιτεχνικής παρέας στην οποία ο ρόλος του κοινού και των καλλιτεχνών είναι λίγο διαφορετικός απ’ ότι είναι στο κλασικό στημένο θέαμα. Αυτό είναι το πολύ ενδιαφέρον, γιατί σημαίνει ότι μιλάμε για ένα είδος φεστιβάλ το οποίο εξελίσσεται, είναι ζωντανό, αλλάζει, μεταβάλλεται ακόμα και σε πραγματικό χρόνο.
Υπάρχει μια έντονη αλληλεπίδραση και για μένα σαν κοινό είναι πιο συναρπαστικό το να έχω τη δυνατότητα να δω τόσες πολλές παρουσιάσεις μέσα σε μία μόνο βραδιά. Με το street art σπάμε λίγο και τα στεγανά των τεχνών. Τολμάμε και έχουμε τη δυνατότητα, την πολυτέλεια να μπορούμε να δώσουμε βήμα και έμφαση σε πολλές τέχνες που μπορούν να προσφέρουν ψυχαγωγία.
Ποιος είναι ο στόχος σας για το μέλλον του Πολυχώρου αλλά και του φεστιβάλ;
Για το μέλλον του Πολυχώρου Λιπασμάτων είναι να εκπληρωθούν οι υπόλοιπες διεκδικήσεις και πρωτίστως η απομάκρυνση των ρυπογόνων εγκαταστάσεων της OIL ONE και σίγουρα να μπορέσει η ανάπλαση να συνεχίσει στα 240 στρέμματα της Εθνικής Τράπεζας που αυτή τη στιγμή ρημάζουν.
Ο στόχος για το φεστιβάλ για μένα είναι να μπορέσει όσο το δυνατόν κάθε χρόνο να γίνεται πιο πλούσιο πολιτιστικά με ιδέες, προτάσεις και σχήματα, τα οποία δεν είναι τα αναμενόμενα σε ένα φεστιβάλ. Νομίζω πλέον έχουμε ξεφύγει από το στατικό, συναυλία ή θεατρική παράσταση και το κοινό που την παρακολουθεί -όχι ότι αυτό είναι αρνητικό, είναι μέσα στο πρόγραμμα- αλλά δεν αρκεί. Νομίζω ότι πλέον το φεστιβάλ έχει αποκτήσει μια δυναμική που μπορεί να κάνει και να φιλοξενεί πράγματα πρωτότυπα, πρωτοποριακά και ταυτόχρονα με μαζική απεύθυνση. Είναι βασικό να κρατήσουμε σε αυτή τη διαδικασία εξέλιξης του φεστιβάλ αυτό που αναπτύσσεται σιγά σιγά και είναι η αλληλεπίδραση των καλλιτεχνών με ένα κοινό, είτε αυτό είναι το μόνιμο κοινό του φεστιβάλ, γιατί πλέον έχουμε τη χαρά να έχουμε κοινό που έχει μια εμπιστοσύνη στον θεσμό, είτε αυτό είναι το ευκαιριακό κοινό του φεστιβάλ. Ειδικά το μόνιμο κοινό έχει βοηθήσει πάρα πολύ την εξέλιξη του φεστιβάλ και νομίζω θα μας δώσει νέες ιδέες και προτάσεις και μετά από την ολοκλήρωση του Street Art Lipasmata Festival.
*Cover photo: ©VaGGiNet
