Σταμάτης Βλαχοδημήτρης: «Η ερμηνεία εμπεριέχει την έννοια της δημιουργίας»

Λίγο πριν το ντεμπούτο του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ο πιανίστας μιλάει για τη μέχρι τώρα πορεία του αλλά και για το απαιτητικό Τρίτο Κοντσέρτο του Σεργκέι Προκόφιεφ που πρόκειται να ερμηνεύσει

Στα 28 του, ο πιανίστας Σταμάτης Βλαχοδημήτρης έχει καταφέρει να αναγνωριστεί εντός και εκτός Ελλάδας ως ένας πολλά υποσχόμενος νέος μουσικός με λαμπρό μέλλον. Στις 7 Οκτωβρίου είναι ένας από τους σολίστ της συναυλίας «Με το βλέμμα στο μέλλον» της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών – μαζί με τη φλαουτίστα Βασιλίνα Υφαντή και τον τσελίστα Ευριπίδη Σαμαρά – αφού διακρίθηκε στον Διαγωνισμό Νέων Σολίστ που διοργάνωσε μέσα στη χρονιά η Ορχήστρα. Λίγο πριν το ντεμπούτο του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μιλάει για τη μέχρι τώρα πορεία του αλλά και για το απαιτητικό Τρίτο Κοντσέρτο του Σεργκέι Προκόφιεφ που πρόκειται να ερμηνεύσει.

Έχετε γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ύδρα. Πόσο εύκολο είναι, σύμφωνα με την εμπειρία σας, να μάθει μουσική ένα παιδί που δεν μένει σε κάποια από τις μεγάλες ελληνικές πόλεις;

Ένα παιδί που μεγαλώνει σε μια μεγάλη πόλη, έχει σαφώς πολύ περισσότερες πιθανότητες να έρθει σε επαφή με όλων των ειδών τα ερεθίσματα και να εξοικειωθεί με διάφορες πτυχές της Τέχνης. Ωστόσο, η βαθιά μου πεποίθηση είναι πως, ανεξάρτητα από τον τόπο που γεννιέται και μεγαλώνει ένα παιδί, μπορούν να αναδυθούν διέξοδοι μέσω του οικογενειακού περιβάλλοντος. Η οικογένεια μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά, αν όχι καταλυτικά στην ανάπτυξη και, ενδεχομένως, στον προσανατολισμό ενός νέου.

Πώς βιώσατε την αλλαγή όταν αφήσατε την Ύδρα για να ξεκινήσετε μουσικές σπουδές στη Θεσσαλονίκη;

Η μετάβαση από το νησί στη συμπρωτεύουσα υπήρξε ιδιαίτερα ομαλή. Μάλιστα, η επιλογή της Θεσσαλονίκης (και όχι της Αθήνας) έγινε για να διασφαλιστεί αυτή ακριβώς η ήπια μετάβαση. Ταυτόχρονα, η επιστροφή μου τα καλοκαίρια στην Ύδρα, με έκανε να αισθάνομαι πως η επαφή με το νησί δεν έχει χαθεί, ενώ παράλληλα η ματιά μου εμπλουτιζόταν με νέες εμπειρίες.

Κατά τα μαθητικά σας χρόνια, είχατε κάποιον πιανίστα-πρότυπο που θαυμάζατε και θέλατε να του μοιάσετε;

Αγαπούσα και εξακολουθώ να αγαπώ πολύ τον Άρθουρ Ρουμπινστάιν.

Πώς μάθατε για τον διαγωνισμό νέων σολίστ της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και πώς οδηγηθήκατε στην απόφαση να συμμετάσχετε;

Η ΚΟΑ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς μας φορείς. Απαρτίζεται από εξαιρετικούς μουσικούς, στοιχείο που την αναβαθμίζει ποιοτικά και την καθιστά εφάμιλλη των σπουδαίων ευρωπαϊκών και διεθνών ορχηστρών. Πώς θα μπορούσα λοιπόν να μην αξιοποιήσω μια τέτοια δυνατότητα που θα με έφερνε πιο κοντά σε μια τέτοια ενδεχόμενη μελλοντική σύμπραξη;

Πώς προετοιμαστήκατε για τη συμμετοχή σας;

Έχοντας στο πλευρό μου δύο διεθνώς καταξιωμένους πιανίστες και παιδαγωγούς (Prof. Michael Korstick και Prof. Lilya Zilberstein), μελέτησα συστηματικά, στοχεύοντας στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Έχοντας διακριθεί και σε άλλους σημαντικούς διαγωνισμούς, ποιο πιστεύετε ότι είναι το μυστικό της επιτυχίας; Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο μουσικό που θέλει για πρώτη φορά να συμμετάσχει;

Αν θα μου επιτρεπόταν ποτέ να συμβουλεύσω έναν νέο μουσικό, θα του πρότεινα να επικεντρωθεί σε μια μεθοδική μελέτη και με μία υγιή αυτοπεποίθηση, αντλούμενη από την ίδια τη μουσική, να προσεγγίζει τον επόμενο στόχο με νηφαλιότητα και ανιδιοτέλεια.

Εσείς πώς διαχειρίζεστε την αποτυχία;

Η αποτυχία για μένα είναι το μέσον για να αντιληφθώ δύο πολύ σημαντικά πράγματα στη πορεία της ζωής μου γενικότερα. Πρώτον, τον επαναπροσδιορισμό του στόχου μου και δεύτερον την διερεύνηση νέων δρόμων για την επίτευξή του. Νομίζω, λοιπόν, ότι η αποτυχία, αν και επίπονη, με οδηγεί στην ανακάλυψη πτυχών της αλήθειας.

Πρόκειται να ερμηνεύσετε το Τρίτο Κοντσέρτο για πιάνο του Σεργκέι Προκόφιεφ, το πιο δημοφιλές από τα πέντε συνολικά κοντσέρτα για πιάνο που έχει γράψει ο συνθέτης. Ποιοι είναι οι λόγοι που κατά τη γνώμη σας το κατέστησαν τόσο δημοφιλές;

Έχω την αίσθηση ότι αυτό το κοντσέρτο σε κρατάει μονίμως σε εγρήγορση. Δεν μπορείς ποτέ να επαναπαυτείς ακούγοντάς το. Δεν γνωρίζεις με ποιον τρόπο θα εξελιχθούν τα μουσικά νοήματα και πώς θα εδραιωθεί το αρμονικό περιβάλλον. Είναι ένα έργο γεμάτο χιούμορ, μυστήριο, ρομαντισμό, μελαγχολία, βαναυσότητα και πονηριά. Χαρακτηρίζεται από μία μεταρομαντική αρμονική προσέγγιση και διέπεται από μία «πολύχρωμη» ενορχήστρωση, δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο μία ισορροπία μεταξύ έντονων εξάρσεων και λυρισμού. Με το έργο αυτό, ο συνθέτης εμφανίστηκε ως σολίστ στο αμερικανικό κοινό, αναδεικνύοντας τις ιδιοφυείς συνθετικές και πιανιστικές του ικανότητες. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Σικάγο το 1921, περίοδος κατά την οποία ο δημιουργός είχε αυτοεξοριστεί από την Ρωσία. Αυτοί οι λόγοι καθιστούν, κατά τη γνώμη μου, το κοντσέρτο αυτό πιο δημοφιλές από τα άλλα τέσσερα και ένα από τα πιο αγαπημένα ολόκληρου του πιανιστικού ρεπερτορίου.

Υπάρχει κάποια ηχογράφηση του Κοντσέρτου που ξεχωρίζετε; Με ποιον τρόπο έχουν επηρεάσει άλλες εκτελέσεις τον τρόπο που προσλαμβάνετε το έργο;

Από τις πάμπολλες εκτελέσεις του κονσέρτου αυτού, η αγαπημένη μου είναι μία ηχογράφηση του 1949, με σολίστ τον William Kapell υπό τη διεύθυνση του Antal Doráti. Μελετώντας ηχογραφήσεις σύγχρονων, κορυφαίων πιανιστών, ξεχωρίζω την ερμηνεία της Martha Argerich. Η τεχνική της αρτιότητα, η οικονομία κινήσεων και η εργονομική της προσέγγιση με αφήνει κάθε φορά άναυδο.

Πώς θα περιγράφατε το πιανιστικό έργο του Προκόφιεφ;

Η πιανιστική γραφή του Προκόφιεφ είναι ευρηματική, προτείνοντας νέα στοιχεία στη δημιουργική πορεία των κορυφαίων συνθετών για πιάνο στην ιστορία της μουσικής (Chopin, Liszt κ.ά.). Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ίδιος υπήρξε σπουδαίος συνθέτης και δεξιοτέχνης πιανίστας. Μάλιστα όπως επισημαίνει και ο εμβληματικός Glenn Gould, η προσέγγιση στη σύνθεσή του διαφοροποιήθηκε όταν ο Προκόφιεφ σταμάτησε να είναι ερμηνευτής. Ανεξάρτητα από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που διέπουν το πιανιστικό έργο του Προκόφιεφ, στο σύνολό του, αισθάνομαι μεγάλη χαρά και απόλαυση όταν καταπιάνομαι με τη μουσική του.

Στο βιογραφικό σας αναφέρετε ότι έχετε μαθητεύσει δίπλα σε καλλιτέχνες όπως ο Δημήτρης Τουφεξής, ο Γιώργος-Εμμανουήλ Λαζαρίδης και η Ντόρα Μπακοπούλου. Τι εντυπώσεις σάς άφησε η μαθητεία δίπλα σε τόσο σημαντικούς μουσικούς;

Η συμβολή των προαναφερθέντων ανθρώπων στη μουσική μου διαπαιδαγώγηση υπήρξε πραγματικά ανεκτίμητη. Νιώθω τυχερός που είχα την ευκαιρία να δουλέψω με αυτούς τους καταξιωμένους μουσικούς και παιδαγωγούς. Διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό, ο καθένας με τον μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο του, το πώς ακούω και, κυρίως, με ποιον τρόπο προσεγγίζω και αντιλαμβάνομαι τις φράσεις στα έργα, τα διαφορετικά μουσικά ιδιώματα, αλλά και την ίδια την ουσία της μουσικής.

Πόσο καθοριστικός είναι ο δάσκαλος για τη μετέπειτα πορεία ενός σπουδαστή μουσικής;

Κατά την εκτίμησή μου, ο δάσκαλος συνιστά την πεμπτουσία της εξέλιξης ενός σπουδαστή, σε όλα τα στάδια της μουσικής του διαδρομής. Είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται πάντα κοντά του, συντονίζοντας με σοφία και σύνεση την εξέλιξη της δημιουργικής τους συνεργασίας και τα ποιοτικά αποτελέσματα αυτής. Ο δάσκαλος δύναται να λειτουργήσει συμπληρωματικά στις μελλοντικές αποφάσεις του σπουδαστή, διευρύνοντας πολλές φορές τα όρια των σκέψεων και επιλογών του.

Το 2022 γίνατε δεκτός με πλήρη υποτροφία στο πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών του Mason Gross School of the Arts στο Πανεπιστήμιο Rutgers. Για ποιους λόγους επιλέξατε ένα πανεπιστήμιο της Αμερικής; Θα σας ενδιέφερε να κυνηγήσετε μια καριέρα εκεί;

Πάντοτε ένιωθα πως πρέπει να ζήσω στην Αμερική για κάποιο χρονικό διάστημα. Η διαφορετική διάρθρωση σπουδών στα αμερικανικά πανεπιστήμια (συγκριτικά με εκείνα της Ευρώπης), το έντονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον και, ασφαλώς, οι ρυθμοί και ο τρόπος ζωής στη συγκεκριμένη χώρα, προσφέρουν γνώσεις και διευρύνουν τις αισθητικές αντιλήψεις και εμπειρίες. Επίσης, η προτροπή και ενθάρρυνση των Michael Korstick και Χρήστου Νούλη, δύο εκ των σημαντικότερων δασκάλων μου, λειτούργησε καθοριστικά στη λήψη αυτής της απόφασης.

Έχετε επιχειρήσει ποτέ να γράψετε μια δική σας σύνθεση;

Για να είμαι ειλικρινής, όχι. Θα προτιμούσα να συνεχίσω να είμαι επικεντρωμένος στην ερμηνεία του πιανιστικού ρεπερτορίου. Άλλωστε, υπό μία έννοια, η ερμηνεία εμπεριέχει την έννοια της δημιουργίας.

Ποια συναυλία από όσες έχετε δώσει μέχρι τώρα είναι η αγαπημένη σας;

Νομίζω πως η αγαπημένη μου συναυλία θα είναι αυτή στις 7 Οκτωβρίου. Θα χαρώ, λοιπόν, να σας δω όλους εκεί!

Info:

Με το βλέμμα στο μέλλον  | 7 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσική Αθηνών

 

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.