Ένας από τους πιο διάσημους ζωγράφους τοπίων στον κόσμο, ο Βενετός ζωγράφος της εποχής του ροκοκό, o Καναλέτο, που το όνομά του σημαίνει μικρό κανάλι, διακρίθηκε ιδιαίτερα στη ζωγραφική τοπίων. Ζωγράφιζε απευθείας στο ύπαιθρο, χωρίς επεξεργασία στο στούντιο. Όλα του όμως τα τοπία χαρακτηρίζονται από μεγάλη ακρίβεια και ένα από αυτά, τα πιο σπάνια και διάσημα, είναι το έργο «Πιάτσα Σαν Μάρκο», που απεικονίζει τη διάσημη πλατεία της Βενετίας, λουσμένη στο φως και την πρωϊνή της κίνηση.
Ο πίνακας ανήκει σήμερα στο Κρατικό Μουσείο Thyssen-Bornemisza της Μαδρίτης, στο οποίο πριν από ένα χρόνο ξεκίνησε η τεχνική μελέτη και αποκατάσταση του πίνακα. Η υπόθεση της αποκατάστασης του έργου ήταν μια πολυδάπανη επιχείρηση και έγινε εφικτή χάρη σε μια πρωτοποριακή εκστρατεία χρηματοδότησης «μικρο-χορηγιών» που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2018 και συγκέντρωσε τα απαιτούμενα 35.000 ευρώ σε μόλις τέσσερις μήνες. Για τους σκοπούς της εκστρατείας, το έργο του Καναλέτο χωρίστηκε σε 1.000 τμήματα, το καθένα με συμβολική αξία 35 ευρώ, που ήταν η ελάχιστη συνεισφορά και επέτρεψε σε πολλούς να συνεισφέρουν αποκτώντας ένα «μικρό κομμάτι του Canaletto».
Το έργο Πιάτσα Σαν Μάρκο δημιουργήθηκε στη Βενετία μεταξύ 1723 και 1724, είναι ένα υπέροχο πρώιμο έργο του βενετσιάνικου καλλιτέχνη, που θεωρείται ο σημαντικότερος από τους Ιταλούς καλλιτέχνες ζωγράφου του 18ου αιώνα.
Είναι επίσης ένα από τα λίγα έργα του Καναλέτο που βρίσκονται σε ισπανικό μουσείο και ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά του στιλ και της ποιότητας των έργων του.
Οι ειδικοί προσπάθησαν να επαναφέρουν το έργο στην αρχική του κατάσταση στο μέτρο του δυνατού, δεδομένου ότι είχε υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις εξαιτίας όχι μόνο του χρόνου αλλά και των προηγούμενων αποκαταστάσεων που είχαν γίνει, ενώ στην επιφάνειά του υπήρχαν οξειδωμένα στρώματα από βερνίκι και βαφές. Αυτά κάλυπταν τη φωτεινότητα της εργασίας του Καναλέτο πίσω από ένα κιτρινωπό πέπλο.
Οι συντηρητές αφαίρεσαν πρώτα τα βερνίκια ενώ επανέφεραν μερικές περιοχές χρώματος στην αρχική κατάσταση με μια λεπτή και πολύπλοκη επιχείρηση με μόνο τις απαραίτητες παρεμβάσεις στο έργο. Το τελικό αποτέλεσμα έχει επαναφέρει το πρωινό φως και τις λεπτές αποχρώσεις που έδωσε ο Καναλέτο στο έργο του. Ο καθαρισμός έχει επίσης αναδείξει τη ζωντάνια και την ακρίβεια των πολυάριθμων λεπτομερειών στη σύνθεση, όπως οι μορφές, είτε μόνοι είτε σε ομάδες, τα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία, οι πάγκοι της αγοράς με ζώα και άλλα αντικείμενα.
Μέσω της ανάλυσης των χρωμάτων και των ακτίνων Χ οι συντηρητές του μουσείου κατάφεραν να μάθουν περισσότερα για τον τρόπο με τον οποίο ζωγράφιζε ο Καναλέτο.
Έναν γκρι ουρανό, ένα κιτρινωπό καφέ καφέ για τις πιο φωτεινές περιοχές της πλατείας και ένα καφέ μαύρο για τα σκοτεινά σημεία και τα σκιερά μέρη. Τα χρώματα που χρησιμοποίησε ήταν υψηλής ποιότητας, λευκό, πρωσικό μπλε, κίτρινο της Νάπολης, κόκκινο και ένα ευρύ φάσμα πράσινων και γήινων τόνων. Το έργο έχει διαφορετική πυκνότητα σε κάθε περιοχή, ενώ χρησιμοποιούσε ένα λεπτό πινέλο για να φτιάχνει τις μικρές λεπτομέρειες, αποδεικνύοντας την αξιοσημείωτη αποτελεσματικότητα της τεχνικής του.
Όσο για την αρχιτεκτονική της πλατείας, ο Καναλέτο χρησιμοποίησε ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο βασισμένο στη μαθηματική αξία των αναλογιών και την προοπτική. Η ομοιότητα του έργου με την πλατεία είναι εκπληκτική, αλλά και μοναδική καθώς δημιουργεί ένα θεατρικό χώρο, που μοιάζει με σκηνικό.
Ο πίνακας τοποθετήθηκε ξανά στην αίθουσα του μουσείου, ενώ μέσα από μια οθόνη οι θεατές θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν, όταν το μουσείο ανοίξει ξανά τις λεπτομέρειες της τεχνικής μελέτης και αποκατάστασης του έργου, τη διαδικασία δημιουργίας του και τη μέθοδο εργασίας του Καναλέτο.
