Ο Θανάσης Χουλιαράς για το νέο mural στην Πανεπιστημίου από την Τράπεζα Πειραιώς: «Η επιτέλεση μιας εικαστικής χορογραφίας χειραφέτησης»

Χουλιαράς -

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Γενιά 17 και του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 5 για την Ισότητα των Φύλων, ο Atek δημιούργησε μια μεγάλη τοιχογραφία στην Πανεπιστημίου, σε συνεργασία με την Τράπεζα Πειραιώς

Κείμενο: Θανάσης Χουλιαράς

 

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Γενιά 17 και του περιεχόμενου Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 5, ο οποίος αφορά στην Ισότητα των Φύλων, ο Άτεκ (Γιώργος Σκουρλής) δημιούργησε ίσως την κορυφαία μέχρι σήμερα τοιχογραφία του στο κτίριο της Τράπεζας Πειραιώς στην οδό Πανεπιστημίου. Στο δημιουργημένο με ακρυλικά χρώματα, μεγάλης κλίμακας έργο, μια γυναικεία φιγούρα δεσπόζει στο μπροστινό μέρος της σύνθεσης, επί της ουσίας ορίζοντάς την.

Ο καλλιτέχνης επεξεργάζεται μια every woman, σχετικά νεαρής ηλικίας, που όμως μέσω ενός μετα-ιμπρεσιονιστικού παιχνιδίσματος συμπυκνώνει αναπαραστατικά πολλές ιδιότητες, ηλικίες και ρόλους. Όσο ο θεατής την παρατηρεί, τόσο αυτή «απλώνει» και αναλύεται στο σύνολο κάθε μορφής γυναικείας έκφρασης. Μια μοναδική και διαχρονική απεικόνιση της γυναίκας. Η μορφή παρατηρεί από ψηλά αλλά γίνεται και η ίδια αντικείμενο παρατήρησης στα μάτια των εκατοντάδων περαστικών σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας.

 

Εναρμονισμένα με τον στόχο της Τράπεζας Πειραιώς για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τους Παγκόσμιους Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης και συγκεκριμένα τον Στόχο 5 για την Ισότητα των Φύλων, η έμφυλη ανισότητα τίθεται χειρονομιακά σε κοινή θέα και το έργο παρέχει μια αρθρωμένη ορατότητα σε κάτι που όλοι γνωρίζουν πως υπάρχει αλλά εξακολουθούν να αποδέχονται ως δεδομένο. Όπως χαρακτηριστικά περιγράφεται στο Στόχο 5 του ΟΗΕ, ενώ ο κόσμος έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών, με τους Στόχους Ανάπτυξης της Χιλιετίας (συμπεριλαμβανομένης της ίσης πρόσβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση μεταξύ αγοριών και κοριτσιών), οι γυναίκες και τα κορίτσια συνεχίζουν να υφίστανται τις διακρίσεις και τη βία σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Η τοιχογραφία του Άτεκ είναι φτιαγμένη με τέτοιο τρόπο που τα βλέμματα των θεατών να επενεργούν σωρευτικά στην «αύρα» του έργου αυξάνοντας σταθερά την δυναμική του προτάγματός του. Το βλέμμα της γυναίκας αποπνέει ταυτόχρονα αποφασιστικότητα αλλά και συστολή. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την στάση του σώματός της. Τα σταυρωμένα χέρια μπορεί σε μια πρώτη ματιά να παραπέμπουν στην υιοθέτηση-αποδοχή μιας παθητικής στάσης άμυνας αλλά την ίδια ακριβώς στιγμή ορίζουν και ένα στιγμιότυπο αποφασιστικότητας πριν από την επερχόμενη δράση. Η δυναμική αμφισημία στο βλέμμα υπογραμμίζεται απεικονιστικά από το τεθλασμένο αλλά σαφές χρωματικό χώρισμα πάνω από το κεφάλι της φιγούρας.

Το έντονο και ταραχώδες χρωματικά φόντο πίσω από την γυναίκα δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια ηχηρή υπόμνηση της αντίστοιχα ταραχώδους και δύσκολης πραγματικότητας, εντός της οποίας η ίδια καλείται να ανταπεξέλθει καθημερινά. Αποτελώντας μια γνώριμη για τον καλλιτέχνη εικαστική αναπαράσταση της μορφής αλλά κυρίως της ουσίας του σύγχρονου αστικού χώρου, στην συγκεκριμένη περίπτωση συνδιαλέγεται με το πλούσιο αρχιτεκτονικά περιβάλλον της οδού Πανεπιστημίου και την εμβληματική «νεοκλασική τριλογία» της Αθήνας. Ο δε δυνητικός αναδιπλασιασμός του έργου μέσα από την αντανάκλαση της τοιχογραφίας στην γυάλινη επιφάνεια του διπλανού κτιρίου απλώνει φασματικά την εικόνα του στον περιβάλλοντα αστικό χώρο.

Πάνω από την κεντρική φιγούρα μικρές, πανομοιότυπες, αρχετυπικές γυναικείες μορφές ισορροπούν σε μια σειρά τεντωμένων σκοινιών- νημάτων, κινούμενες όλες προς την ίδια κατεύθυνση. Ορίζουν το, εκ των πραγμάτων κοινωνικό, συλλογικό πλαίσιο, εντός του οποίου εκφράζεται η ανισοτιμία μεταξύ των δύο φύλων. Η κεντρική γυναικεία φιγούρα οντολογικά επιμερίζεται σε αυτές.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από τον ΟΗΕ στον Στόχο 5, η ισότητα των φύλων δεν αποτελεί μόνο ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα αλλά και απαραίτητο θεμέλιο για έναν ειρηνικό, βιώσιμο και με ευημερία κόσμο. Κατά την αντίληψη του καλλιτέχνη άλλωστε, το γυναικείο ζήτημα ως κοινωνικό φαινόμενο είναι ένα σύμπλεγμα οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών ανισοτιμιών και διακρίσεων που εκδηλώνονται σε όλα τα πεδία της ζωής της γυναίκας και έχει ρίζα στο σύγχρονο κοινωνικό σύστημα και στα απομεινάρια των παλαιότερων. Η δε λύση δεν θα δοθεί μεμονωμένα, ιδιαίτερα σήμερα που περπατάμε σε τεντωμένο σκοινί στο κενό.

Αντλώντας από την επιφερόμενη συνειδησιακή αλλαγή των θεατών οι γυναίκες- ισορροπιστές τελούν συλλογικά και μαζικά μια πορεία προς την αριστερή φωτεινότερη πλευρά του έργου. Μοιάζουν να επιδιώκουν συνειδητά να ξεπεράσουν το όριο της χρωματικής διαβάθμισης. Συνθέτουν την δύσκολη αλλά αναγκαία και εφικτή συλλογική χορογραφία προς την χειραφέτηση. Ένα πέρασμα από το σκοτάδι της ανισότητας στο φως της ουσιαστικής ισοτιμίας.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.