Η cult φήμη του Τζον Φάντε διαμορφώθηκε κατά βάση μετά τον θάνατό του, εν μέρει και λόγω του Τσαρλς Μπουκόφσκι που σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τις επιρροές του, τον είχε αποκαλέσει ως «Θεό του». Στη διάρκεια της ζωής του ήταν ελάχιστα γνωστός ως σεναριογράφος τις δεκαετίες του πενήντα και του εξήντα, ενώ παρά τη θερμή υποδοχή των πρώτων του μυθιστορημάτων στα τέλη του τριάντα με ήρωα τον alter ego του Αρτούρο Μπαντίνι, τελικά εξέδωσε αναλογικά λιγοστά έργα όσο ζούσε. Το ανανεωμένο ενδιαφέρον κριτικών και αναγνωστών οδήγησε τελικά στην έκδοση αρκετών ακόμη έργων του, και ευτυχώς θα πω εγώ, αλλιώς δεν θα μπορούσαμε ποτέ να διαβάσουμε κάτι σαν το Ο Σκύλος μου ο Ηλίθιος.
Το σύντομο αυτό μυθιστόρημα είναι ένα μικρό κωμικό κομψοτέχνημα. Πρωταγωνιστής είναι ο Χένρι Μολίσε, άλλη μια εκδοχή του ίδιου του Φάντε (ο Φάντε δεν χαρακτηριζόταν για την οργιώδη φαντασία του, κάθε μυθοπλαστικός πρωταγωνιστής του αποτελούσε μια προέκταση του εαυτού του, συνήθως με το ίδιο ακριβώς βιογραφικό υπόβαθρο). Πενηνταπεντάρης σεναριογράφος με τέσσερα μεγαλωμένα παιδιά που τον αγνοούν και παίρνοντας επίδομα ανεργίας εδώ και μήνες, ο Χένρι περνάει μια κρίση μέσης ηλικίας που τον έχει οδηγήσει σε ένα κρεσέντο κυνικότητας. Όπως οι τρεις αδερφές του Τσέχοφ έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για αλλαγή στο μέλλον, στην ψευδαίσθηση ότι θα μετακομίσουν στην κοσμική Μόσχα, έτσι κι ο Χένρι ονειρεύεται να τα παρατήσει όλα και να πάει να ζήσει στη Ρώμη. Μέσα σε όλα αυτά, εμφανίζεται μια μέρα ένας τεράστιος χνουδωτός σκύλος και ο Χένρι, αρχικά διστακτικά και κατόπιν με ενθουσιασμό, αποφασίζει να τον υιοθετήσει.
Οι ατάκες του Φάντε είναι διαπεραστικές και το κωμικό του timing εξαιρετικό, με αποτέλεσμα ουκ ολίγες φορές να συνειδητοποιώ ότι γελούσα φωναχτά. Όμως σύντομα γίνεται σαφές ότι το μυθιστόρημα δεν εξαντλείται στην ψυχαγωγική του και μόνο διάσταση.
Ο αναγνώστης διακρίνει σταδιακά ότι ο Χένρι προβάλλει αρκετά στοιχεία από τον εαυτό του και την κρίση ταυτότητας που βιώνει στον σκύλο. Ο λόγος που τελικά δένεται τόσο πολύ μαζί του εδράζεται ακριβώς σε αυτήν του την ανάγκη να μοιραστεί με κάποιον μια σπαρακτική αποξένωση. Εδώ έγκειται και ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του Φάντε ως συγγραφέας. Η αφήγηση και η γλώσσα του είναι μεν απλές, επηρεασμένες από τα παλιά νουάρ του μεσοπολέμου, αλλά ο ίδιος επιλέγει να ξεγυμνώνεται συναισθηματικά, τολμώντας να βγάλει στη φόρα όλες του τις πληγές, τις ενοχές, τις ανασφάλειες. Και επειδή κάθε πρωταγωνιστής του δεν είναι παρά ο ίδιος ο Φάντε, αυτό του προσδίδει μια αυθεντικότητα. Ο Χένρι έχει κάνει πολλά λάθη, κάποια εκ των οποίων τα γνωρίζει ενώ άλλα σταδιακά μόνο τα συνειδητοποιεί. Το σημαντικότερο όμως φαίνεται να είναι ένα λάθος κοινό σε πολλούς ανθρώπους: η έλλειψη εκτίμησης σε όσα έχει, τα οποία δεν είναι και λίγα. Αν η ζωή είναι αυτό που συμβαίνει όσο εμείς κάνουμε άλλα σχέδια, η ζωή του Χένρι είναι ό,τι συμβαίνει όσο εκείνος ονειρεύεται να δραπετεύσει στη Ρώμη. Στο μεταξύ, μια γυναίκα που τον αγαπάει και τέσσερα παιδιά μπαίνουν στο περιθώριο. Αυτό είναι και το υπαρξιακό συμπέρασμα στο οποίο καλείται να καταλήξει και με το οποίο οφείλει να συμβιβαστεί. Καταλύτης για αυτό αποδεικνύεται ο σκύλος. Και ο Φάντε μας οδηγεί εκεί με τρόπο πειστικό, τονίζοντας βέβαια το χιούμορ αλλά χωρίς να αγνοεί τον πόνο που απαιτείται για μια τέτοια υπέρβαση. Το μυθιστόρημα αποτελεί μια σύντομη, χαλαρή και απολαυστική αναγνωστική εμπειρία.
