Επιμέλεια: Κατερίνα Παρρή
Skulls and Hearts. Νεκροκεφαλές και Καρδιές. Ένας ολόκληρος κόσμος αναδύεται στα έργα του Νίκου Λαγού, στη νέα του ατομική έκθεση στην γκαλερί Ζουμπουλάκη. «Ο Νίκος Λαγός αφηγείται γοητευτικές και νοηματικά φορτισμένες ιστορίες στους ασφυκτικά “κατοικημένους” χώρους των συνθέσεων του ή σε ελλειπτικούς χώρους που θυμίζουν επιφάνεια μαυροπίνακα με τις μορφές να αποδίδονται σ’ αυτούς περιγραμματικά σαν σχεδιασμένες με κιμωλία», όπως σημειώνει ο ιστορικός τέχνης, Γιάννης Μπόλης.
Ο Νίκος Λαγός μοιράζεται μαζί μας το Ημερολόγιο δημιουργίας του για τη νέα σειρά “Skulls and Hearts”, με τον πυκνό και περίπλοκο κόσμο του να απλώνεται εκ νέου στους καμβάδες με έργα που δημιουργεί από το 2017:
Ημερολόγιο δημιουργίας του Νίκου Λαγού
2017
Τα συναισθήματα μου, οι σκέψεις μου και η προσωπική μου ζωή μου η ίδια, γυρνούσαν γύρω από τον έρωτα, την απώλεια και την αναζήτησή του, με μανία ή εμμονή συχνά, ίσως όμως σε λάθος κατευθύνσεις. Ουσιαστικά αυτά τα έργα ξεκίνησαν λίγους μήνες μετά την τελευταία μου έκθεση, την άνοιξη του 2017.
Ήδη είχα δημιουργήσει κάποια έργα που λίγο-πολύ είχαν αυτήν τη θεματολογία, αλλά ακόμα δεν είχε πάρει όνομα. Υπήρχε πολύ έντονο το στοιχείο του έρωτα και του θανάτου χωρίς όμως να έχω συνειδητοποιήσει ότι είναι το κυρίαρχο θέμα. Δύο τρία έργα, αρκετά εξπρεσιονιστικά βγήκαν έτσι.
Στη συνέχεια και καθόλου τυχαία πιστεύω, όταν είδα την ταινία του Νίκου Τριανταφυλλίδη “Οι αισθηματίες”, σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης έβαλα με εικονίδια μια καρδιά ανάμεσα σε δύο νεκροκεφαλές, σαν σχόλιο για την ταινία. Τότε πρωτοσκέφτηκα τον τίτλο όσο και το «σχήμα» της έκθεσης. Τα έργα τελείωσαν στις αρχές του 2020.
2017-2020
Μπορώ να είμαι ήρεμος σε μια καρέκλα και να βάζω μία πινελιά ανά 10 λεπτά. Ή μπορεί να δουλεύω με οργή ή με μανία. Μπορεί να δουλεύω πολλές ώρες συνεχόμενες και συνεχόμενες ημέρες ή άλλες φορές καθόλου.
Παλαιότερα ήταν πολύ πιο έντονο αυτό. Τότε συνήθως ‘διορθώνω’ ή ‘σβήνω’ κάποιες περιοχές που πρότερα είχα δουλέψει, οι οποίες ήταν συνήθως σε μικρή κλίμακα. Σαν ένας άλλος Νίκος που διορθώνει ή σβήνει τον προηγούμενο. Και ξανά ένας άλλος Νίκος έρχεται να γράψει πιο εκλεπτυσμένα πάνω στα σβησίματα του προηγούμενου «μπρουτάλ» εαυτού του, που έκρινε τον προηγούμενο. Συνήθως αυτό θα γίνει κάποια άλλη στιγμή με άλλη ψυχική διάθεση.
Αυτό που σίγουρα χαρακτηρίζει τα έργα μου είναι η βιωματικότητα και η αναζήτηση ταυτότητας. Διαρκείς επαναλήψεις δημιουργίας, κρίσης, αναίρεσης και ξανά δημιουργίας πιστεύω ότι είναι μία μορφή αναζήτησης. Θα μου πεις τι αναζήτηση ταυτότητας στα 50; Φυσικά και υπάρχει και δεν είναι όπως είναι στην εφηβεία αλλά όσο είμαστε ζωντανοί και έχουμε αισθήματα και σκέψεις καλούμαστε να τα συνειδητοποιήσουμε και να τα επεξεργαστούμε.
Συνήθως δουλεύω και 2 και 3 ή 4 πίνακες μαζί αλλά εστιάζω κυρίως σε έναν. Αυτός είναι που στην ουσία δουλεύω τώρα. Οι υπόλοιποι είναι περισσότερο για να καθαρίσω το μυαλό μου, να ξεκουραστώ κατά κάποιο τρόπο και να δουλέψω σε μια πιο ελεύθερη ακόμα σύνθεση και να επανέλθω κατόπιν σε αυτόν, στα «δύσκολα» που λέμε. Συχνά βάζω δίπλα κάποιους τελειωμένους πίνακες που με βοηθούν αρκετά ώστε να καταλάβω το αποτέλεσμα που θέλω να φτάσω.
Στην ουσία το έργο είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς. Πολύ σπάνια υπάρχει έμπνευση ικανή να δώσει το αποτέλεσμα που κάποιος θεατής βλέπει στο τέλος και νομίζει ότι το έργο βγήκε «φρέσκο» και «αβίαστο» σαν να το ζωγράφισε μια ιδιοφυΐα. Τουλάχιστον αυτό συμβαίνει με εμένα. Όσο προσπαθώ να περιγράψω τον τρόπο δημιουργίας ενός έργου πάντα ο συνειρμός που κάνω είναι ότι μοιάζει με τη δημιουργία ποίησης. Και εκεί φαντάζομαι, ένα ποίημα που διαβάζεται αβίαστα, που έχει πλούτο και περιεχόμενο και πολλές άλλες αρετές, δίνει την ψευδαίσθηση ότι γράφτηκε μέσα σε μια στιγμή, αλλά είμαι σίγουρος ότι στις πλείστες των περιπτώσεων ο ποιητής κουράστηκε πολύ για να συνθέσει σωστά τις λέξεις του. Η έμπνευση – το ταλέντο πάντα υπάρχει, πάντα θα παίζει ρόλο, θα υπάρχουν κάποιες πινελιές που μπορεί να ορίσουν το έργο, αλλά δεν αρκούν αυτές. Ο Αϊνστάιν είχε πει ότι η συνταγή της ιδιοφυΐας είναι 1% ταλέντο και 99% δουλειά.
Δουλεύω συνειρμικά. Κατά μία έννοια το ίδιο το έργο με καθοδηγεί. Φτιάχνω τον χώρο του και μετά ακολουθώ το ένστικτό μου ή τις προσταγές που μου ορίζει το έργο. Από την αρχή μπορώ να καταλάβω αν ένα έργο μπορεί να σταθεί. Μπορεί να έχει ελάχιστα στοιχεία αλλά παρόλα αυτά να έχει έναν αρκετά στιβαρό σκελετό (συνθετικό ή νοηματικό), που όσο και απλός να είναι, μπορώ με σιγουριά να δουλέψω πάνω του και μπορώ από πολύ νωρίς να ξέρω ότι από εκεί θα βγει ένα καλό έργο.
Προσπαθώ να βρω ρυθμό, σύνθεση και συνειρμικές και νοηματικές αλληλουχίες. Ο ρυθμός πιστεύω ότι είναι το πιο βασικό αλλά και αρκετά πιο πολύπλοκο από ό,τι ακούγεται. Η σύνθεση η ροή των αλληλουχιών, οι επαναλήψεις συχνά, συγγενεύουν πιστεύω με τη δημιουργία της ποίησης. Το παιχνίδι των λέξεων των συνειρμών, η ακολουθία ή όχι, οι ρίμες, ο ρυθμός η συγγένεια ή όχι των στοιχείων, μοιάζουν πολύ με την ποίηση.
Σε σχέση με παλαιότερα ήταν πολλά ετερόκλητα πράγματα που καλούνται να συμπλέουν αρμονικά, τώρα έχω εστιάσει περισσότερο στο κυρίαρχο θέμα που είναι ο έρωτας και ο θάνατος και οι νοηματικές του προεκτάσεις. Βρίσκω σημαντική πρόοδο στην εξέλιξη της δουλειάς μου με την απόφαση να κάνω αρκετά αφαιρετικά έργα αυτή τη φορά. Πιστεύω ότι βγήκε ένα ωραίο αποτέλεσμα.
Αρχίζει επίσης η σύνθεση τώρα να γίνεται και με τα έργα μεταξύ τους, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα θεματικό σύνολο που το ένα έργο υποστηρίζει το άλλο. Είναι η πρώτη φορά που το κάνω αυτό, καθώς παλιότερα το κάθε έργο που έκανα, ήθελα να είναι αυτούσιο.
2021
Συνεργάζομαι με την γκαλερί Ζουμπουλάκη πάνω από δέκα χρόνια, όπου και εκεί θα παρουσιάσω τη δουλειά μου. Έγιναν δύο αναβολές της έκθεσης λόγω του κορωνοϊού. Τα έργα ήταν ήδη έτοιμα. Μερικές συναντήσεις με τη Δάφνη Ζουμπουλάκη σε ήπιο κλίμα προηγήθηκαν στην αρχή.
Παρ’ όλα αυτά, ένα μήνα πριν την έκθεση ξεκίνησα να τρέχω, να ετοιμάσω τον κατάλογο, να ετοιμάσω διάφορες συνεντεύξεις, να είμαι εκεί για το στήσιμο της έκθεσης, να καλέσω κόσμο και να στέκομαι καλά την ημέρα των εγκαινίων.
