Ο Παναγιώτης Παπασταματίου, Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Επστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), μιλάει στο ελc για τις δραστηριότητες της ΕΛΕΤΑΕΝ που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη και την πραγμάτωση των 17 Στόχων της ατζέντας του ΟΗΕ, καθώς και για το όραμά της για την παράδοση ενός βιώσιμου πλανήτη στις επόμενες γενιές.
ΕΛΕΤΑΕΝ | αιολική ενέργεια & βιώσιμη ανάπτυξη
Κατέχω τη θέση του Γενικού Διευθυντή και με την ιδιότητα αυτή εμπλέκομαι άμεσα σε όλες τις δραστηριότητες της ΕΛΕΤΑΕΝ στο επιστημονικό, το ενημερωτικό και το διαχειριστικό επίπεδο. Είμαι σε επαφή με τα εκλεγμένα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και τα μέλη της Ένωσης και συντονίζω το μόνιμο προσωπικό μας.
Η ΕΛΕΤΑΕΝ είναι η Ένωση των επιστημόνων και των επιχειρήσεων του αιολικού κλάδου στην Ελλάδα. Μέλη μας γίνονται φυσικά και νομικά πρόσωπα από όλο το εύρος της εφοδιαστικής αλυσίδας και της επιστημονικής κοινότητας. Η προώθηση της αιολικής ενέργειας υπηρετεί και τους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης: την οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνία.
Όσον αφορά την οικονομία, δημιουργεί ανάπτυξη -και μάλιστα στην περιφέρεια– και παράγει φθηνό ηλεκτρισμό στηρίζοντας τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αναφορικά με το περιβάλλον, συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μια σύγχρονη ανεμογεννήτρια εξοικονομεί τόσο CO2 όσο εκπέμπουν 2.300 αυτοκίνητα σε ένα έτος. Στην κοινωνία προσφέρει δουλειές, τοπικά έργα, τοπικούς φόρους και συμβάλλει έτσι στην κοινωνική συνοχή.
ΕΛΕΤΑΕΝ & Στόχος 7 για Φθηνή και Καθαρή Ενέργεια
Η αιολική ενέργεια αποτελεί μια φθηνή και καθαρή μορφή ενέργειας. Από την φύση της, η συμβολή της στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τον Στόχο 7 (για φθηνή και καθαρή ενέργεια), είναι άμεση και αναμφισβήτητη. H αιολική ενέργεια (και τα φωτοβολταϊκά και τα μικρά υδροηλεκτρικά) είναι σήμερα ο πιο φθηνός τρόπος να παράγουμε ηλεκτρισμό, χωρίς επιδοτήσεις. Αυτό τεκμηριώνεται από πληθώρα μετρήσεων και μελετών παγκοσμίως. Αναφέρω ενδεικτικά την πλέον πρόσφατη, 15η, έκδοση του διεθνούς οίκου Lazard που καταγράφει κάθε έτος το κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού από διάφορες τεχνολογίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μελέτη περιέχει απολογιστικά στοιχεία κόστους πριν την εκτόξευση των τιμών μετά το περσινό καλοκαίρι.
Σε διεθνές επίπεδο λοιπόν, τον προηγούμενο χρόνο, κατά μέσο όρο, το κόστος των αιολικών πάρκων και των μεγάλης κλίμακας φωτοβολταϊκών ήταν 43 δολάρια/MWh. Οι πιο ακριβές τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής ήταν τα νέα πυρηνικά με 205 δολάρια/MWh, οι σταθμοί αιχμής φυσικού αερίου με 197 δολάρια/MWh, και οι ανθρακικοί σταθμοί με 130 δολάρια/MWh. Τα μικρά φωτοβολταϊκά σε στέγες ήταν επίσης ακριβά. Ενδιαμέσως είχαμε τους άλλους σταθμούς αερίου (συνδυασμένου κύκλου) με 64 δολάρια/MWh και τη γεωθερμία με 87 δολάρια/MWh. Τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά είναι και ήταν η πιο φθηνή λύση ηλεκτροπαραγωγής ακόμα και πριν την υπάρχουσα ενεργειακή κρίση και τη μεγάλη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου.
Εκτός από φθηνό, το κόστος του ρεύματος από ανανεώσιμες είναι και σταθερό. Δεν εξαρτάται από τις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων που αλλάζουν συνεχώς. Αυτό οφείλεται στο ότι ο ήλιος και ο άνεμος είναι δωρεάν. Με τον τρόπο αυτό η εθνική οικονομία γνωρίζει με βεβαιότητα το κόστος της ενέργειας που έχει να αντιμετωπίσει τις επόμενες δεκαετίες. Επειδή λοιπόν τα αιολικά πάρκα έχουν χαμηλό και σταθερό κόστος ρεύματος, προσφέρουν διπλό οικονομικό όφελος στον Έλληνα καταναλωτή.
Αφενός, δημιουργούν οικονομικό πλεόνασμα που χρησιμοποιείται για την επιδότηση των καταναλωτών μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ). Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και το πρώτο του 2022, το ποσό αυτό ανήλθε σε 760 εκ. ευρώ. Αφετέρου, μειώνουν την χονδρική τιμή στην χρηματιστηριακή αγορά καθώς οδηγούν, κάθε στιγμή, σε παύση την ακριβότερη συμβατική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής. Με τον τρόπο αυτό, τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά εξοικονόμησαν 2,5 δις ευρώ για τον Έλληνα καταναλωτή καθ’ όλο το 2021, που ισοδυναμεί με 46 ευρώ/MWh . Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022, η μείωση αυτή ήταν 40 ευρώ/MWh .
Τα αιολικά πάρκα που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα εξοικονομούν τόσο CO2 όσο εκπέμπουν 3,5 εκατομμύρια αυτοκίνητα ετησίως. Ενδεικτικό επίσης, για το θετικό ενεργειακό και περιβαλλοντικό ισοζύγιο της αιολικής ενέργειας είναι πως συνολικά κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής της, μια ανεμογεννήτρια παράγει έως και 50 φορές περισσότερη ενέργεια από αυτήν που καταναλώνεται κατά την κατασκευή, λειτουργία και απεγκατάστασή της. Εάν ληφθεί υπόψη η ανακύκλωση των υλικών της ανεμογεννήτριας μετά το πέρας του κύκλου ζωής της, το ποσοστό αυτό αυξάνεται σημαντικά. Όμως, η συμβολή της αιολικής ενέργειας στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης δεν σταματά εκεί. Συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία του τόπου μας αλλά και στην κοινωνία.
Αξίζει ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι, η αιολική ενέργεια δημιουργεί πολλές περισσότερες θέσεις εργασίας ανά μονάδα εγκατεστημένης ισχύος σε σχέση με τις νέες μονάδες ορυκτού αερίου. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 2020 η αιολική ενέργεια διατηρούσε 6.300 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, δηλαδή περίπου 1,6 θέσεις ανά μονάδα εγκατεστημένης ισχύος.
ΕΛΕΤΑΕΝ & ενημέρωση κοινού
Προσπαθούμε να είμαστε σε διαρκή και αμφίδρομη σχέση επικοινωνίας με τα μέλη μας και το γενικό κοινό, αξιοποιώντας κάθε διαθέσιμο μέσο που προσφέρει η τεχνολογία. Εμπλουτίζουμε και ανανεώνουμε συνεχώς το υλικό στο δικτυακό μας τόπο και τις σελίδες μας στα κοινωνικά δίκτυα και διακινούμε τακτικά δελτία τύπου και εσωτερικά δελτία ενημέρωσης. Ειδικά για τα μέλη μας, εκτός από τις Γενικές Συνελεύσεις και τις πολύ τακτικές συνεδριάσεις των οργάνων διοίκησης που προβλέπονται, οργανώνουμε συναντήσεις για ανταλλαγή απόψεων, ώστε οι πρωτοβουλίες, οι δράσεις και οι προτάσεις μας να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή αντιπροσωπευτικότητα και υποστήριξη.
Το όραμα για το μέλλον
Το όραμα μας είναι η δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, που θα αναστείλει την αλλαγή του κλίματος, σε ένα σύστημα με πολλή αιολική ενέργεια σε συνδυασμό με τις άλλες Α.Π.Ε., με τα δίκτυα, τα συστήματα αποθήκευσης, την εξοικονόμηση και τη διαχείριση της ζήτησης ενέργειας. Οραματιζόμαστε μια Ελλάδα που θα επιδεικνύει στην πράξη αγάπη και σεβασμό στο περιβάλλον με πλήρη αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού δυναμικού της. Το αιολικό μας δυναμικό είναι ο 100% βεβαιωμένος ενεργειακός πλούτος της πατρίδας μας, που μπορεί να την καταστήσει εξαγωγό καθαρού ηλεκτρισμού. Και αυτό οραματιζόμαστε να γίνει σε αρμονία και ισορροπία με άλλους στόχους όπως είναι η βιοποικιλότητα και ο τουρισμός.
Ο πλανήτης μας αποτελεί ένα δυναμικό σύστημα που συνεχώς μεταβάλλεται ανάλογα με τις επιδράσεις που ασκούνται. Τους τελευταίους αιώνες, από την βιομηχανική επανάσταση και μετά, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, ο άνθρωπος απομυζά με εντατικό ρυθμό κάθε ορυκτό και φυσικό αγαθό αυτού του πλανήτη προς όφελός του. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η αναστολή αυτής της ολέθριας πορείας, για να είναι βιώσιμη, πρέπει να διέπεται από το στοιχείο της παγκόσμιας κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο αναπτυγμένος κόσμος έχει αυξημένες ευθύνες να συμβάλει, με περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο, στην κοινωνική και οικονομική πρόοδο των πληθυσμών που δεν έχουν απολαύσει το δικό του βιοτικό επίπεδο.
Η εμπέδωση της αναγκαιότητας αυτής από τις νέες γενιές είναι εξαιρετικά σημαντική. Δεν αρκεί δηλαδή να επενδύσουμε στην ευημερία των μελλοντικών γενεών. Πρέπει να τις γαλουχήσουμε με το πνεύμα της αλληλεγγύης και της ευθύνης, και βεβαίως της ελευθερίας και της πρωτοβουλίας. Η παιδεία και ο πολιτισμός είναι τα εργαλεία μας. Με αυτά μπορεί να αναπτυχθεί το περιβαλλοντικό αίσθημα από μικρή ηλικία στα σχολεία, να μάθουμε στα παιδιά μας να αγαπάνε το περιβάλλον, να συμβιώνουν με αυτό και να μην το εκμεταλλεύονται, να συμμετέχουν σε περιβαλλοντικές δράσεις. Πρέπει να μάθουμε από τα λάθη του παρελθόντος και να μη τα διαιωνίζουμε. Στην ΕΛΕΤΑΕΝ, πραγματοποιούμε κατά καιρούς δράσεις ενημέρωσης που απευθύνονται στους ενδιαφερόμενους.
Ενδεικτικά αναφέρω:
• το παιδικό παραμύθι «Φύσα αεράκι, φύσα με» με τα οφέλη της αιολικής ενέργειας για τους μικρούς μας φίλους
• τη μαθητική έκδοση που απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 7-11 ετών «Μαθαίνω για την αιολική ενέργεια»
• την ιστοσελίδα μας με εισαγωγικές πληροφορίες για την αιολική ενέργεια
και
• την πρωτοβουλία ask4wind.gr όπου η ΕΛΕΤΑΕΝ έχει αναρτήσει 25 μύθους και αλήθειες για την αιολική ενέργεια, μαζί με πλούσια βιβλιογραφία.
2030 | το ξεκίνημα μιας νέας εποχής
To 2030 είναι ένα συμβολικό ορόσημο. Είναι ένας ενδιάμεσος σταθμός, για την κλιματική ουδετερότητα, δηλαδή για μια οικονομία που δεν θα εκπέμπει καθόλου CO2. Επιβάλλεται να μηδενίσουμε και να ξαναρχίσουμε από την αρχή σε άλλες βάσεις, διαφορετικά η ζωή σε αυτόν τον πλανήτη θα πάψει να υπάρχει όπως την έχουμε συνηθίσει. Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης αποτελούν πρόκληση αλλά δεν είναι ανέφικτοι. Για να επιτευχθούν θα πρέπει να εργαστούμε όλοι προς την σωστή κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να μας καταλαμβάνει η αγωνία να συμφωνούμε πάντα όλοι και για όλα. Ομοφωνία υπάρχει μόνο στους ολοκληρωτισμούς. Στοιχείο της δημοκρατίας είναι η διαφωνία. Η διαφορετική άποψη όμως πρέπει να εκφράζεται τεκμηριωμένα, ψύχραιμα και ήρεμα. Ο διάλογος λοιπόν είναι προϋπόθεση για να βρεθεί μια πιο ορθή συνισταμένη, ώστε η αναγκαία μαζική ανάπτυξη των Α.Π.Ε. να επιτευχθεί με τον βέλτιστο τρόπο.
