«Τα αυτιά μου! Τα αυτάκια μου! Κάποιος μου πήρε τα ωραία μου αυτιά», κραύγασε ο λαγός Βινς μόλις ξύπνησε μέσα στη νύχτα. Η τσιρίδα του αντήχησε μέσα στο δάσος. Μα πού ήταν τα αυτιά του;
Ο Χαμ θα αναλάβει να φέρει εις πέρας αυτή τη σκοτεινή υπόθεση. Είναι ένας χαμαιλέων που δεν ελέγχει το χρώμα του και αυτό αλλάζει ανάλογα με τη συναισθηματική του κατάσταση γεγονός που τον έχει οδηγήσει σε σοβαρές αποτυχίες μέχρι σήμερα στην καριέρα του. Ωστόσο, ο λαγός δεν έχει τα χρονικά περιθώρια για να βρει κάποιον καλύτερο. O Βινς ο λαγός όμως έχοντας στη διάθεσή του λίγο χρόνο, τα αυτιά του πρέπει να βρεθούν μέσα σε δώδεκα ώρες αλλιώς δεν γίνεται να ξανακολλήσουν, θα του αναθέσει αυτή τη σοβαρή για τη ζωή του υπόθεση. Το έγκλημα πρέπει γρήγορα να εξιχνιαστεί και οι ένοχοι να εντοπιστούν και να τιμωρηθούν.
Η εξιχνίαση θα ξεκινήσει με πρώτους υπόπτους τους πιο πιθανούς εχθρούς του Βινς. Και η αλήθεια είναι ότι είχε καταφέρει να αποκτήσει κάνα 2-3 λόγω της επαγγελματικής του απασχόλησης. Ο Βινς βλέπεις ήταν μουσικοκριτικός και προσφάτως είχε γράψει μερικές αρνητικές κριτικές για την αρκούδα και τον πρόσφατο δίσκο της, για την ορχήστρα των γαϊδάρων και τον δικό τους δίσκο που σύμφωνα με τον Βινς δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένα συνονθύλευμα εκκωφαντικών γκαρισμάτων και φυσικά για την τελευταία πειραματική δουλειά των πεταλούδων που δεν ακουγόταν απολύτως τίποτα αφού σύμφωνα με δηλώσεις τους οι πεταλούδες ήθελαν να καταδείξουν την εκκωφαντική σιωπή που υπάρχει στις σχέσεις των ζώων.
Ο Φώτης Δούσος μας παραδίδει μια αστυνομική περιπέτεια με καταιγιστική και περίτεχνη πλοκή, δράση, μυστήριο, και χιούμορ. Μια ιστορία που αναδεικνύει με ευφυή τρόπο τη φιλία και τη συνεργασία, την ενσυναίσθηση και τη ζήλια, ενώ παράλληλα ανατρέπει πολλά από τα στερεότυπα, ιχνηλατώντας την ανάγκη μας να ανήκουμε και σιωπηρά να πειθαρχούμε σε κανόνες και αρχές με τις οποίες δεν έχουμε καμία προσωπική ταύτιση, τονίζοντας φυσικά τη σημασία του να μπορείς να επιλέξεις την προσωπική σου διαδρομή, διεκδικώντας τον δικό σου χώρο.
Ο δουλεμένος λόγος του Φώτη Δούση, και η άρτια δομή της ιστορίας κάνουν την ανάγνωση του βιβλίου απολαυστική ενώ η εικονογράφηση της Στέλλας Στεργίου με τα έντονα οπτικά ερεθίσματα συνοδεύουν και ολοκληρώνουν εξαιρετικά το κείμενο.
Με αφορμή τα «Κλεμμένα αυτιά» μιλήσαμε με τον Φώτη Δούσο:
Το πρώτο του παιδικό βιβλίο Παβ ο φάλτσος τζίτζικας και η περιπέτεια με τα τυφλά μυρμήγκια (Μικρή Σελήνη, 2018) ήταν προτεινόμενο για το βραβείο ΙΒΒΥ. Το βιβλίο Κλεμμένα αυτιά είναι το δεύτερο βιβλίο του Φώτη Δούσου με αφορμή του οποίου μιλήσαμε.
Ένα βιβλίο που απευθύνεται μεν σε παιδιά αλλά είναι δουλεμένο μέχρι και την τελευταία του λεπτομέρεια ως ο αναγνώστης που θα το πάρει στο χέρι, να είναι σχεδόν ενήλικας. Υπήρχε αυτή η πρόθεση;
Ναι. Τα παιδιά είναι πολύ έξυπνοι αναγνώστες. Δεν μπορείς να τα κοροϊδέψεις. Επίσης έχουν την τάση να διαβάζουν πολλές φορές το ίδιο βιβλίο (ειδικά στις μικρότερες ηλικίες). Αυτό σημαίνει ότι μαθαίνουν πολύ καλά την αφηγούμενη ιστορία. Πολλές φορές την αποστηθίζουν κιόλας. Τα λάθη και οι αστοχίες φαίνονται στις πολλαπλές αναγνώσεις. Η ευθύνη μας είναι μεγάλη και για έναν άλλο λόγο. Το καλλιτεχνικό έργο έχει μεγάλη επίδραση στην ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη ενός παιδιού. Συμβάλλει ακόμη στη διαμόρφωση συνειδήσεων.
Ποια πιστεύεις ότι πρέπει να είναι τα συστατικά ενός καλού παιδικού βιβλίου που με σεβασμό κοιτάει στα μάτια τον μικρό αναγνώστη δίχως υπεκφυγές;
Πρέπει να δίνει πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα στον μικρό αναγνώστη. Να τον ενεργοποιεί συναισθηματικά, ψυχολογικά, διανοητικά, ιδεολογικά. Η συγγραφή και η ανάγνωση ενός βιβλίου συνιστούν κάποιο είδος επικοινωνίας. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε λοιπόν ότι η επικοινωνία δεν είναι μόνο ρηματική ή λεκτική, αλλά κάποιες πλευρές της κρύβονται πίσω και κάτω από τις λέξεις. Από τεχνική άποψη ένα βιβλίο για ανήλικους θα πρέπει να δίνει έμφαση στη δομή της πλοκής και των χαρακτήρων, να είναι εύρυθμο, να έχει δουλεμένο ύφος και – το σημαντικότερο – να διερευνά θέματα που αφορούν τα παιδιά. Αν τώρα σε όλα αυτά μπορεί να προστεθεί και μια πινελιά χιούμορ, ακόμα καλύτερα!
Απόλαυσα την έκταση του κειμένου, το πλούσιο λεξιλόγιο, την εκφραστική δεινότητα. Στοιχεία που μάλλον αποφεύγονται στα παιδικά βιβλία. Νιώθω ότι έχεις απαιτήσεις από το αναγνωστικό κοινό σου. Είναι αλήθεια αυτό; Οφείλουμε να ανεβάζουμε λίγο τον πήχη κάθε φορά στα παιδιά μας;
Θα έλεγα ότι το βλέπω κάπως αντίστροφα: νιώθω ότι το εν δυνάμει κοινό μου έχει απαιτήσεις από μένα. Ούτως ή άλλως η άρθρωση μιας ιστορίας απαιτεί τριβή με τη γλώσσα. Κάθε ιστορία απαιτεί και διαφορετική χρήση του λεξιλογίου. Αυτό εξαρτάται από τον ρόλο και τη θέση της αφηγηματικής φωνής. Πρόκειται για εσωτερική διαδικασία του κειμένου. Τη γλώσσα μιας ιστορίας δεν την αποφασίζει ο συγγραφέας αλλά ο αφηγητής που την λέει.
Ασχολείσαι ενεργά με τη δημιουργική γραφή σε παιδιά. Ποια τα πλεονεκτήματα για ένα παιδί και γιατί δεν έχει ενταχθεί ακόμα στο σχολικό πρόγραμμα;
Σκέφτομαι συχνά ένα ερώτημα που θέτει σε κάποιο βιβλίο του ο ψυχολόγος Jerome Bruner: «Γιατί άραγε η αριστοτελική έννοια της “περιπέτειας” δεν διδάσκεται στα μικρά παιδιά στον ίδιο βαθμό που διδάσκεται η λιγότερο μαγική γεωμετρική έννοια της υποτείνουσας του ορθογώνιου τριγώνου;». Συμμερίζομαι απόλυτα αυτή την εύλογη απορία. Το γράψιμο είναι συνυφασμένο με εμπειρίες αυτο-αποκάλυψης και βαθιάς εσωτερικής μεταμόρφωσης. Αυτά είναι δεδομένα που δεν θα έπρεπε να αψηφούν ακόμα και όσοι είναι προσκολλημένοι σε χρησιμοθηρικά μοντέλα εκπαίδευσης. Με άλλα λόγια μας συμφέρει όλους να υπάρχει ένα τέτοιο πανίσχυρο και καταλυτικό εργαλείο προσωπικής ανάπτυξης στα χέρια των παιδιών. Ή μήπως όχι όλους;
