Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος δωρίζει περισσότερα από 350 έργα σύγχρονης τέχνης από τη Συλλογή του σε ΕΜΣΤ, Guggenheim, MCA Chicago και Tate

Η είδηση είναι μεγάλη και αρκεί μόνο η ανακοίνωσή της:

Ένα μεγάλο σύνολο από την ιδιωτική Συλλογή του Δημήτρη Δασκαλόπουλου «μετατρέπεται σε δημόσιο αγαθό» και δωρίζεται σε 4 μουσεία 3 χωρών σε 2 ηπείρους. Συγκεκριμένα, περισσότερα από 350 έργα σύγχρονης τέχνης από 142 καλλιτέχνες από τη Συλλογή αποτελούν τη ∆ωρεά, εκ των οποίων 140 προορίζονται για το ΕΜΣΤ, περίπου 100 σε κοινή δωρεά στα Guggenheim και MCA Chicago και 110 για την Tate, δημιουργώντας παράλληλα και ένα πρωτοποριακό πλέγμα συνεργειών.

Αθήνα, Σικάγο, Νέα Υόρκη και Ηνωμένο Βασίλειο – Τέσσερα δημόσια ιδρύματα σε τρεις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής θα εμπλουτίσουν τις υπάρχουσες συλλογές τους με τη ∆ωρεά της Συλλογής ∆.∆ασκαλόπουλου. Όπως υποστηρίζει ο ∆ημήτρης ∆ασκαλόπουλος, στη μεγάλη αυτή ανακοίνωση που πραγματοποιήθηκε στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο της Λένορμαν:

«Η συλλογή περιέχει σημαντικά έργα των πλέον αξιόλογων δημιουργών της διεθνούς καλλιτεχνικής δημιουργίας των τελευταίων 40 (κυρίως) ετών. Κατά συνέπεια πρέπει τα έργα της να μείνουν προσβάσιμα στο διεθνές κοινό, να αξιολογηθούν διαχρονικά για την καλλιτεχνική αξία τους και να παραμείνουν σε διάλογο με την τέχνη του μέλλοντος».

Συνεχίζοντας για το σκεπτικό της δωρεάς του αναφέρει: «Θεωρώ ότι ο συλλέκτης έχει ευθύνη απέναντι στα έργα της συλλογής του και τους καλλιτέχνες: έχει την ηθική υποχρέωση να φροντίζει για το μέλλον της συλλογής του με την ίδια έγνοια και προσοχή που επένδυσε για τη δημιουργία της. Η τέχνη αποκτά νόημα και επιρροή μόνο μέσα από τη συνδιαλλαγή της με το κοινό. Γι’ αυτό η τέχνη περισσότερο από ιδιοκτήτες, χρειάζεται κοινωνούς. Αυτό το σκεπτικό με οδήγησε στην απόφαση να δωρίσω το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής μου σε σημαντικά μουσεία σύγχρονης τέχνης. Μέσω της δωρεάς, τα έργα θα είναι προσβάσιμα στο ευρύ κοινό, θα έχουν την απαραίτητη φροντίδα ώστε να διατηρηθούν για τις μελλοντικές γενιές».

Η Συλλογή πραγματεύεται το αρχέγονο και διαχρονικό ζήτημα της ανθρώπινης κατάστασης: Εξερευνά πώς οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν το ανθρώπινο σώμα ως πηγή δημιουργίας αλλά και ως πεδίο υπαρξιακών, κοινωνικών και ιδεολογικών μαχών. Μερικά από τα ονόματα που περιλαμβάνονται στη Συλλογή, ώστε να έχουμε εικόνα και του μεγέθους και της αξίας των σημαντικών καλλιτεχνών της: Marina Abramović, Kutluğ Ataman, Matthew Barney, Louise Bourgeois, Βλάσης Κανιάρης, Helen Chadwick, Paul Chan, Bruce Conner, Abraham Cruzvillegas, Robert Gober, David Hammons, Mona Hatoum, Isaac Julien, Γιάννης Κουνέλλης, Στάθης Λογοθέτης, Sarah Lucas, Paul McCarthy, Steve McQueen, Ana Mendieta, Marisa Merz, Annette Messager, Wangechi Mutu, Ernesto Neto, Rivane Neuenschwander, Cornelia Parker, Pipilotti Rist, Dieter Roth, Doris Salcedo, Kiki Smith, Paul Thek.

Για τη Συλλογή του αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος στη συνέντευξη τύπου, στην οποία και καταχειροκροτήθηκε για τη δωρεά του απ’ όλους:

«Η συλλογή έχει από καιρό ολοκληρώσει την έκφρασή της και επικοινωνεί ξεκάθαρα το μήνυμά της. Γι’ αυτό έχω από καιρό σταματήσει να συλλέγω, δηλαδή να προσθέτω κι άλλα έργα. Επίσης, προβληματίζομαι διαχρονικά για το μέλλον της συλλογής και την προοπτική αυτών των δημιουργημάτων στη διάρκεια του χρόνου. Πιστεύω ότι υπάρχει μια υποχρέωση απέναντι στα έργα και στους δημιουργούς τους: ο συλλέκτης οφείλει να φροντίσει για το μέλλον της συλλογής, με την ίδια φροντίδα και προσοχή που αφιέρωσε για να την συγκεντρώσει. Αποτελεί λοιπόν τη φυσική εξέλιξη αυτής της νοοτροπίας και αυτού του τρόπου σκέψης και δράσης η απόφαση για δωρεά του μεγαλύτερου μέρους της συλλογής σε δημόσιους οργανισμούς, δηλαδή σε μεγάλα μουσεία σύγχρονης τέχνης στον κόσμο».

Μέρα ορόσημο για τη σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα και το ΕΜΣΤ, χαρακτήρισε η Κατερίνα Γρέγου, Καλλιτεχνική ∆ιευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) την τεράστια αυτή δωρεά, η οποία αποτελεί και τη σημαντικότερη στην εικοσάχρονη ιστορία του ΕΜΣΤ, όσον αφορά τόσο στο μέγεθος όσο και τη σπουδαιότητα. Στα 1400 έργα της συλλογής του ΕΜΣΤ προστίθενται ο σημαντικός αριθμός των 140 έργων Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών, μεγαλώνοντας τη συλλογή της κατά 10% και μάλιστα όπως η ίδια αναφέρει συνέβη την πιο κατάλληλη στιγμή ταυτόχρονα με τη δυναμική επανεκκίνηση του μουσείου στη νέα περίοδο πλήρους λειτουργίας της με νέο καλλιτεχνικό πρόγραμμα.

Πολύ σημαντική συνέπεια της μεγάλης αυτής συνεισφοράς είναι ότι η ∆ωρεά της Συλλογής ∆.∆ασκαλόπουλου θα ενδυναμώσει τη διεθνή συνεργασία μεταξύ του ΕΜΣΤ και της Tate και θα δημιουργήσει το πεδίο για πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των δύο φορέων τόσο σε επίπεδο γνώσεων και εμπειρίας όσο και σε δανεισμούς έργων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Επιπλέον, θα δημιουργήσει μια ισχυρή συνεργασία μεταξύ των μουσείων MCA Chicago και Guggenheim, για την κοινή συντήρηση και παρουσίαση των έργων.

Επίσης η Δωρεά θα συνοδευθεί από τη δημιουργία ενός δικτύου Επιμελητών και ειδικές θέσεις θα δημιουργηθούν μία στην Tate και μία για την κοινή δωρεά στα μουσεία Guggenheim και MCA Chicago, ενώ θα προβλεφθεί επιμελητική υποστήριξη στο ΕΜΣΤ, θέσεις οι οποίες θα διευκολύνουν την ενσωμάτωση της ∆ωρεάς στη δράση του κάθε οργανισμού.

«Η πράξη αυτή δεν είναι μια απλή δωρεά, είναι μια πράξη εθνικής σημασίας στον χώρο της σύγχρονης τέχνης, ξαναδίνει νόημα στη λέξη ευεργέτης», αναφέρει στην ομιλία της η Κατερίνα Γρέγου, ενώ την ευγνωμοσύνη τους εξέφρασαν και οι: Richard Armstrong, ∆ιευθυντής του Μουσείου και Ιδρύματος Solomon R. Guggenheim, ∆ρ. Maria Balshaw CBE, ∆ιευθύντρια της Tate και Madeleine Grynsztejn, ∆ιευθύντρια Pritzker του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο, οι οποίοι και παρευρέθηκαν στη συνέντευξη τύπου.

Χαρακτηριστικά σχετικά αναφέρει η ∆ρ. Maria Balshaw CBE, ∆ιευθύντρια της Tate: «Αυτή η δωρεά είναι μια πράξη εξαιρετικής γενναιοδωρίας από τον ∆ημήτρη ∆ασκαλόπουλο και σηματοδοτεί μια ιδιαίτερη στιγμή για τη συλλογή της Tate. Όχι μόνο γιατί περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό έργων, αλλά επίσης λόγω του διαμετρήματος των καλλιτεχνών, από την Louise Bourgeois στον David Hammons και τη Mona Hatoum. Η συλλογή της Tate είναι μια δημόσια συλλογή, ανήκει και απευθύνεται στο κοινό, και αυτά τα έργα, μέσω των τεσσάρων γκαλερί μας, θα φτάσουν σε εκατομμύρια επισκέπτες σήμερα και στις επόμενες γενιές».

Η Madeleine Grynsztejn, ∆ιευθύντρια Pritzker του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο δηλώνει: «Ο ∆ημήτρης ∆ασκαλόπουλος συμμερίζεται την προσήλωση του MCA στην αξιοποίηση της τέχνης των καιρών μας ως καταλύτη της κριτικής σκέψης, της κοινωνικής αλλαγής και του συλλογισμού, που εκκινεί από μια ακλόνητη πεποίθηση ότι η τέχνη διευρύνει τη συλλογική φαντασία. Αυτή η ρηξικέλευθη πρωτοβουλία εστιάζει στη συνεργασία μεταξύ κορυφαίων μουσείων σε παγκόσμιο επίπεδο και διευκολύνει την ανταλλαγή επιμελητικών ιδεών και τη δημιουργία λειτουργικών μοντέλων, σηματοδοτώντας ένα νέο κεφάλαιο στον τρόπο που τα μουσεία διαχέουν την Τέχνη στο ευρύ κοινό. Αυτή η δωρεά θα κινητοποιήσει τις αφηγήσεις της σύγχρονης τέχνης προς το κοινό μας, σήμερα και στο μέλλον, και θα αποτελέσει έμπνευση για τις νέες γενιές των δημιουργών στον γρήγορα αναπτυσσόμενο χώρο μας».

Στα 6.500 τ.μ. του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου που αναμορφώθηκαν με χρηματοδότηση του οργανισμού ΝΕΟΝ, ιδρυτή του οποίου είναι ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, και που εγκαινιάστηκαν με τη μεγάλη έκθεση “Portals” τον περασμένο Ιούνιο, η οποία και έσπασε ρεκόρ επισκεψιμότητας για έκθεση σύγχρονης τέχνης, έρχεται τώρα μία μεγαλύτερη ανακοίνωση που ξεπερνάει τα ελληνικά σύνορα ενώ χτίζει γέφυρες με μεγάλα μουσεία του κόσμου. Πολύ ενδιαφέρουσα είδηση είναι ότι κάποια υποσύνολα της δωρεάς πριν φύγουν για το νέο τους «σπίτι» στις άλλες χώρες θα αποτελέσουν μέρος μιας, απ’ ότι αντιλαμβανόμαστε συναρπαστικής, έκθεσης μεγάλων εγκαταστάσεων στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο.

Αποχωρίζοντας με λύπη το δημιούργημά του ο ∆ημήτρης ∆ασκαλόπουλος το παραδίδει όμως και με χαρά στο διεθνές κοινό, αφού όπως πιστεύει η τέχνη αποκτά νόημα μόνο μέσα από την επαφή της με το κοινό, γι’ αυτό χρειάζεται κοινωνούς πολύ περισσότερο από ιδιοκτήτες. Μοιράζοντας τα δικά του λόγια:

«Σε μια στιγμή της ιστορίας που εκτεθήκαμε ξανά στη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης και στην καταστροφική της ικανότητα, τώρα που δοκιμάζονται οι παγκόσμιοι θεσμοί και οι οικουμενικές αρχές που θεωρούσαμε παγιωμένες, τώρα, είναι απαραίτητο να φωτίζουμε την κυρίαρχη ανθρώπινη διάσταση που είναι η ροπή προς την ελευθερία, τη δημιουργία, την αισιοδοξία. Και που ενυπάρχει περισσότερο αυτή η διάσταση παρά στην τέχνη; Είναι λοιπόν χρήσιμο να επιμένουμε στην υπόμνηση της διαχρονικότητας και της αξίας της τέχνης. Ελπίζω αυτή η δική μου πράξη που ενισχύει την διάδοση των ιδεών της τέχνης στο διεθνές κοινό, να είναι χειρονομία ενδεικτική προς αυτή την κατεύθυνση».

Λίγα λόγια για τη Συλλογή

Με χρονική αφετηρία το 1994, η Συλλογή ∆.∆ασκαλόπουλου αποτελεί σήμερα ένα ευρύ σύνολο έργων σύγχρονης τέχνης από κορυφαίους καλλιτέχνες της διεθνούς και ελληνικής εικαστικής σκηνής. Τα έργα της συλλογής αντικατοπτρίζουν τους καίριους προβληματισμούς της τέχνης κατά τις πρόσφατες δεκαετίες, εστιάζοντας στο ανθρώπινο σώμα ως πηγή δημιουργίας αλλά και ως πεδίο υπαρξιακών, κοινωνικών και ιδεολογικών μαχών. Πολλά από τα σπουδαιότερα ονόματα της μεταπολεμικής και σύγχρονης τέχνης εκπροσωπούνται στο εσωτερικό της – μορφές των οποίων το έργο και οι ιδέες διέπλασαν τις μετέπειτα καλλιτεχνικές γενιές και εξακολουθούν να διαπλάθουν τους καλλιτέχνες του σήμερα.

Η εσωτερική πυξίδα της συλλογής είναι στραμμένη προς τον ορίζοντα της ανθρώπινης κατάστασης, αυτού του στοιχειακού, αρχέγονου και διαχρονικού ζητήματος. Παρότι τα έργα που την απαρτίζουν ανήκουν χρονολογικά στις τελευταίες δεκαετίες, ο προσανατολισμός της αυτός την κρατά μακριά από τις εφήμερες αισθητικές ή κοινωνικές τάσεις του παρόντος.

Κεντρική θέση σε αυτή κατέχουν οι εγκαταστάσεις και τα γλυπτά μεγάλων διαστάσεων, αλλά και το σχέδιο, το κολάζ, ο κινημα- τογράφος και το βίντεο. Εκθέσεις της Συλλογής ∆.∆ασκαλόπουλου έχουν πραγματοποιηθεί στα Whitechapel Gallery, Λονδίνο (2010-2011), Guggenheim Museum, Μπιλμπάο (2011) και Scottish National Gallery of Modern Art, Εδιμβούργο (2012-2013).