Το 2019 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία κάθε 40 δευτερόλεπτα ένας συνάνθρωπος μας αυτοκτονεί. Την ίδια χρονιά ο Σαμσών Ρακάς, ποιητής και ιδρυτής του Ρομαντικού Πανεπιστημίου Αθηνών, μιας αποδραστικής μεθόδου που επιχειρεί την επαναμάγευση έξω από τα παραδοσιακά πεδία του καλλιτεχνικού λόγου, συλλαμβάνει την ιδέα του «Απονενοημένου Συντάγματος» που φέρνει στο φως 200 περιπτώσεις αυτοχείρων που θάφτηκαν στο πέρασμα των χρόνων κάτω από το βαρύ και σκοτεινό χώμα της νεοελληνικής Ιστορίας.
Οι νεκροί που κανείς ποτέ δεν τίμησε, οι νεκροί που μέσα από την πράξη τους και τις επιστολές ή τα σημειώματα που άφησαν πίσω τους μας μίλησαν για την ελληνική κοινωνία με έναν τρόπο που κανείς μέχρι τώρα δεν θέλησε να φωτίσει βρίσκονται στο επίκεντρο του «Μουσείου Νεοελληνικής Αυτοχειρίας» που με τον τίτλο “Sozopolis” (καθώς βρίσκεται στο νούμερο 15 της οδού Σωζοπόλεως) σώζει τη μνήμη όσων έκαναν πράξη τον ίδιο τους τον θάνατο, μην αντέχοντας την κακοποίηση ή την ντροπή σε τούτο εδώ τον τόπο. Τη μνήμη αυτή αποκαθιστούν δεκάδες άνθρωποι του ανήσυχου πολιτισμού που συνυπογράφουν με τα ποικιλόμορφα έργα τους το «Απονενοημένο Σύνταγμα».
Η έκθεση, που αποτελεί μία από τις μορφές του Συντάγματος, άνοιξε τις πόρτες της το περασμένο σαββατοκύριακο παρουσιάζοντας περί τα 80 έργα. Η έκθεση θα εμπλουτιστεί και με άλλα εικαστικά έργα, πέρα όμως αυτών, το Μουσείο θα φιλοξενήσει διαλέξεις, ποίηση, μουσική, περφόρμανς, αναλόγια, προβολές ταινιών, απαγγελίες και σεμινάρια, ενώ ήδη στον υπόγειο χώρο φιλοξενείται η βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο με μονογραφίες των καλλιτεχνών αφιερωμένες στους αυτόχειρες.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Το 2019 ο Σαμσών Ρακάς ξεκινά την αποδελτίωση από τις ψηφιοποιημένες εφημερίδες (μέσα του 19ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 20ου) που αφορούν στα ρεπορτάζ αυτοκτονιών. Την περίοδο εκείνη ήταν σύνηθες φαινόμενο να γίνεται αναφορά στις αυτοκτονίες, αναφορά που τις περισσότερες φορές συνοδευόταν από τη δημοσίευση επιστολής ή σημειώματος που είχε αφήσει πίσω του ο αυτόχειρας.
Εκτός της αναφοράς, οι ρεπόρτερ προσπαθούσαν να δώσουν μια εξήγηση για τα αίτια της αυτοχειρίας. Μελετώντας τα μονόστηλα των εφημερίδων, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς ότι οι ρεπόρτερ κατηγορούν συχνά ευθέως τον αυτόχειρα για το τραγικό του τέλος. «Ο δράστης ήτο ανισόρροπος. Είχε δε μπολσεβικικάς ιδέας», αναφέρει το δημοσίευμα για την αυτοχειρία του 25χρονου Μάριου Μόσχου το 1925, για έναν 50χρονο άνδρα με το όνομα Περικλή η εφημερίδα «Το Άστυ» τον Μάρτιο του 1892, σχολιάζοντας την επιστολή του γράφει «Μ’ όλας τας διαβεβαιώσεις του αυτόχειρος φαίνεται ότι ο δυστυχής ήτο παράφρων, η δε κωμικοτραγική προς τον Θεόν αποστροφή του είνε αλάνθαστον περί τούτου τεκμήριον» ενώ για έναν τρίτο που αυτοκτονεί για λόγους ένδειας ο ρεπόρτερ τον χαρακτηρίζει «πολυδάπανο». Οι άνθρωποι αυτοί για τον ελληνικό Τύπο αλλά και για την ελληνική κοινωνία ήταν ή ψυχασθενείς ή εκτός συνετών ορίων ζωής ή και τα δύο.
Στην αρχειοθέτηση του υλικού που αποδελτιώνει ο Σαμσών Ρακάς έρχεται να συνδράμει ο Κίμωνας Θεοδώρου. Οι επιστολές συγκεντρώνονται, το Ρομαντικό Πανεπιστήμιο κάνει ένα open call, καλλιτέχνες και μη ανταποκρίνονται και ο Σαμσών αναθέτει μια επιστολή στον καθένα μας (ναι, έχω αναλάβει κι εγώ έναν αυτόχειρα). Δεν δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες, ακολουθούν κάποιες συναντήσεις στον λόφο του Φιλοπάππου, όπου σε ομάδες οι συμμετέχοντες γνωρίζονται μεταξύ τους, συστήνουν ο καθένας «τον δικό του» αυτόχειρα στους υπόλοιπους και κοινοποιούν σκέψεις και ιδέες για το έργο που θα παρουσιάσουν.
Λέω «δικό τους αυτόχειρα» γιατί με το που αναλαμβάνεις μια περίπτωση αυτοχειρίας ξεκινά μια σύνδεση με το πρόσωπο που αυτοκτόνησε. Ο άνθρωπος αυτός κάποτε υπήρξε, έζησε εδώ, προσπάθησε να ζήσει, ένιωσε αφόρητη πίεση, ένιωσε δυσφορία μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο και πήρε την απόφαση να δώσει ο ίδιος τέρμα στη ζωή του, μια απόφαση που τον θέτει αυτομάτως εκτός Ιστορίας από αυτούς που τη γράφουν αλλά όχι από αυτούς που τη βιώνουν.
Διαβάζοντας τα δημοσιεύματα, κάνοντας έρευνα, οι συμμετέχοντες συνειδητοποιούμε ότι οι αυτόχειρες ήταν στη συντριπτική τους πλειονότητα άνθρωποι που ένιωσαν μόνοι, εξόριστοι από το κοινωνικό σύνολο και τους κανόνες του. Το ίδιο θα νιώσει και όποιος θα επισκεφθεί το Μουσείο. Η εικαστικός Χριστίνα Κατσάρη και ο επίκουρος καθηγητής φιλοσοφίας και συγγραφέας Ηλίας Παπαγιαννόπουλος καταπιάστηκαν με την υπόθεση αυτοχειρίας του φον Προττ. Η εικαστικός μου μιλά για τον Γερμανό αρχαιολόγο και για τη δική της ερμηνεία της πράξης του:
«Ο Γερμανός ιστορικός-αρχαιολόγος Χανς φον Προττ έρχεται στην Αθήνα ως διευθυντής της βιβλιοθήκης στο Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών. Το 1903 αυτοκτονεί πολύ νέος, αφήνοντας όχι επιστολή αλλά ένα σημείωμα στο οποίο έγραφε “Aυτοκτονώ για να μην τρελαθώ”. Αυτό που μου φάνηκε φοβερό, είναι ο τρόπος που αυτοκτόνησε.
Ξάπλωσε, πήρε δύο περίστροφα και προσπάθησε, τοποθετώντας τα στους δύο κροτάφους, να πεθάνει μέσα στη συμμετρία. Φυσικά, το ένα πρόλαβε να εκπυρσοκροτήσει, το άλλο όχι. Νιώθω ότι ο τρόπος που αυτοκτονεί ο κάθε αυτόχειρας είναι δηλωτικός των λόγων που τον οδήγησαν εκεί. Αισθάνθηκα ότι ο Προττ δεχόταν τρομακτική πίεση από δύο μεριές: ήταν ένας ξένος στην Αθήνα σε μια χρονική περίοδο που το γερμανικό κράτος είχε εξαπολύσει επιστήμονες, αρχιτέκτονες, λόγιους στην Ελλάδα αναζητώντας ένα αρχαιοελληνικό πρότυπο για να θεμελιώσει τη δική της κυριαρχία.
Ο Προττ δεχόταν πίεση να ανταποκριθεί όχι απλά σε ένα ερευνητικό έργο αλλά και σε ένα πολιτικό πρόταγμα πάνω σε αυτή την συμμετρική πίεση βασίστηκα για να κάνω το έργο. Στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε ακριβώς, ούτε μπορούμε να μιλήσουμε εκ μέρους του αυτόχειρα. Μια ερμηνεία κάνουμε, πάνω και στις δικές του αναζητήσεις. Θεωρώ ότι ξεκινώντας από την φαινομενολογία, δηλαδή την τελευταία εικόνα της αυτοχειρίας χτυπήσαμε φλέβα, καθώς αυτός ο άνθρωπος συμπύκνωνε την εποχή, ακόμη κι αν ο ίδιος δεν το γνώριζε.
Γι’ αυτό και καταφέραμε να αντλήσουμε τόσο υλικό. Μια αυτοχειρία, όπου ο θάνατος δεν σε βρίσκει τυχαία αλλά που τον ορίζεις εσύ, εμπεριέχει μια τέτοια συμπύκνωση. Ως προς την έκθεση με συγκινεί ότι υπάρχει ένα σχόλιο για την ίδια την Τέχνη. Φαίνεται από το στήσιμο και την παρουσίαση ότι ο αυτόχειρας είναι σε πρώτο πλάνο κι εμείς είμαστε κάτι σαν μεσάζοντες που επικοινωνούν το συμβάν στο σήμερα αποδίδοντας τιμές σε αυτά τα πρόσωπα».
Καθώς συζητώ με τον Σαμσών στον χώρο του Μουσείου η δική του σκέψη έρχεται να συναντήσει εκείνη της Χριστίνας:
«Η αυτοχειρία είναι η αφορμή για να μιλήσουμε και για πράγματα σημερινά, για τον ζόφο που ζούμε. Η αυτοχειρία αποτελεί το έδαφος για να ανοίξουν όλα τα υπαρξιακά ζητήματα. Το Μουσείο Αυτοχειρίας δεν εξαντλείται σε μια εικαστική έκθεση. Είναι και μια εικαστική έκθεση αλλά επιπλέον τα κείμενα που συνοδεύουν τα έργα είναι εξ ίσου σημαντικά με τα έργα. Στα κείμενα πρώτα αναφέρεται η περίπτωση της αυτοχειρίας, και μετά το έργο. Η επιμέλεια είναι μια πρόταση από εμάς, είναι μια πρόταση που οι curators απορρίπτουν. Τι είναι οι γκαλερί; Ένα ψόφιο πράγμα, μια ελίτ που συνήθως βαυκαλίζεται. Εδώ όλοι οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, επειδή ακριβώς ξεκινούν από μια ιστορία ενός εξόριστου ιστορικού υποκειμένου, μπήκαν σε μια διαδικασία τελετουργίας και κατ’ επέκταση χαμηλώνουν τον ναρκισσισμό τους».
Το κοινωνικό πλαίσιο λοιπόν, σε πρώτο πλάνο. Διαβάζω δύο διαφορετικά κείμενα που συνοδεύουν δύο διαφορετικές περιπτώσεις και τα αντίστοιχα έργα και όμως συνομιλούν μεταξύ τους ευθέως:
«Η 20χρονη Μελπομένη Παπαϊωάννου τον Ιούνιο του 1907 αφαιρεί τη ζωή της καταπίνοντας δηλητήριο ανάμεσα σε δύο τάφους στο Β’ Νεκροταφείο. Εργαζόταν ως υπηρέτρια στην οδό Φαβιέρου στην οικία του ανώτερου κρατικού υπαλλήλου Ευστράτιου Σπαρτίδη. Αν και τα σημειώματα αυτοχείρων υπηρετριών σπάνιζαν λόγω αναλφαβητισμού, αντιθέτως δεν σπάνιζαν τα απονενοημένα διαβήματά τους, καθότι αποτελούσαν μια από τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Δεκάδες υπηρέτριες, ή και ενίοτε υπηρέτες, που έρχονταν στην Αθήνα κυρίως από τη νησιωτική Ελλάδα, έπεφταν θύματα εργασιακής και σεξουαλικής εκμετάλλευσης των ισχυρότερων. Και γι’ αυτό δεν αποκλείεται ορισμένες περιπτώσεις να αποτελούσαν και συγκαλυμμένες δολοφονίες», είναι το πρώτο κείμενο με τίτλο «Υπηρετώντας τις ζωές των άλλων» και συνδέεται με το κολάζ του Δημήτρη Σούκουλη.
«Αυτοκτονία κόρης εκατομμυριούχου», είναι ο τίτλος του δεύτερου κειμένου και πρόκειται για έναν από τους τίτλους των εφημερίδων στις 30 Απριλίου 1917, που αναφερόταν στην αυτοχειρία της νεαρής Νόρας Κ. Σταθάτου, γνωστή στην αθηναϊκή κοινωνία καθότι σύχναζε σε κοσμικές συγκεντρώσεις και φιλανθρωπικές αγορές προκαλώντας επίφθονα βλέμματα τόσο για το κάλλος, όσο και για τον πλούτο της.
Η Αυτόχειρας Κόρη των Αθηνών, βρέθηκε αιμόφυρτη στο πάτωμα με ένα περίστροφο παραδίπλα, μέσα στο Μέγαρο Σταθάτου στη λεωφόρο Αμαλίας. Δεν εντοπίστηκε καμία επιστολή ή αποκρύφτηκε από τον Τύπο κατά τη συνήθη πρακτική για ευυπόληπτους αυτόχειρες. Ωστόσο έγιναν υποθέσεις για συνοικέσιο στο οποίο την πίεζε να ενδώσει η οικογένεια και ιδιαίτερα ο πατέρας της. Η Ίρις Δεπάστα, πραγματεύεται την αυτοχειρία της Νόρας Κ. Σταθάτου, με το έργο της «Το νεκροκρέβατο της οικογένειας Σταθάτου», ένα «κατηγορώ» στραμμένο στην ελληνική, αστική οικογένεια. Σκέφτεται ότι το νόημα που δίνει στο σχέδιο αυτό, το οποίο βάσισε στον οικογενειακό τάφο Σταθάτου στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, αλλά και στην ιστορία της Νόρας, συμπυκνώνεται στους στίχους «Δεν κάνεις πια, δεν κάνεις πια, μαύρο παπούτσι που μέσα σου έζησα σαν πόδι (…) χωρίς να τολμώ να ανασάνω ή να φταρνιστώ» της Σύλβια Πλαθ (από το ποίημα “Daddy”, μτφ. Ελένη Ιουλιοπούλου, Κατερίνα Ηλιοπούλου).
Από τις 200 περιπτώσεις αυτοχειρίας, 102 αφορούν γυναίκες. Ένα συγκεντρωτικό φόρο τιμής αποδίδει σε αυτές η Υρώ Καζάρα, που συνέβαλε τα μέγιστα στην οργάνωση της έκθεσης, με το δικό της έργο:
«Ένα ηχητικό παίζει σε λούπα επαναλαμβάνοντας τα ονόματα των γυναικών που αυτοκτόνησαν, τη χρονολογία της αυτοχειρίας τους και τον τρόπο. Στο τέλος κάποιες λέξεις που ακούγονται αποτελούν την ομαδοποίηση των αιτιών: έρωτας, φυματίωση, επισφάλεια, βιασμός, πατριαρχία. Το έργο αναπαριστά έναν ταφικό χώρο, όπου ο θεατής “σηκώνει τη μνήμη” 15 αυτοχείρων γυναικών, σκύβοντας, παίρνοντας το όνομα από το χώμα και τοποθετώντας το ψηλά. Με μεγάλη μου αγαλλίαση και συγκίνηση είδα ότι οι περισσότεροι έκαναν αυτή τη χειρονομία πολύ τελετουργικά, επιβραδύνοντας τον ρυθμό τους και τιμώντας την αυτόχειρα. Οι επιστολές όπως και η πράξη της αυτοχειρίας αποκαλύπτουν και ταυτόχρονα αποκρύπτουν τις αιτίες που οδηγούν στο απονενοημένο. Η αφορμή-θρυαλλίδα είναι το εμφανές πρώτο στρώμα ενός πολύπλοκου ιστού μέσα στην κοινωνική συνθήκη.
Ανάμεσα στις ιστορίες αυτών των γυναικών ξεχωρίζω μία που με συγκίνησε πολύ. Είναι η ιστορία ενός 15χρονου κοριτσιού, εργάτριας που ερωτεύθηκε ένα αγόρι, έναν εργάτη. Ο πατέρας της όταν έμαθε για το αίσθημα, πήρε τα κυριακάτικα της ρούχα, τα “καλά της” δηλαδή και τα έκαψε για να την αποτρέψει να τον συναντά. Μόλις το κορίτσι είδε τι έκανε ο πατέρας της πήγε και έπεσε μέσα σε ένα πηγάδι».
Εκτός από τα έργα που ήδη εκτίθενται θα λάβουν χώρα στο Μουσείο και πολιτιστικές δράσεις μνήμης, μέχρι το τέλος του 2022. Ο χορευτής-χορογράφος Κωνσταντίνος Μίχος μου μιλά για την περίπτωση του αυτόχειρα που έχει αναλάβει και το πώς συνδέεται με την αυτοκτονία ενός δικού του, πολύ κοντινού προσώπου:
«Ο αυτόχειρας, που μου ανάθεσε ο Σαμσών, αυτοκτόνησε το 1908 με μια σφαίρα στην καρδιά, ενώ είχε πάρει ιππήλατη άμαξα, στη σημερινή Βασιλίσσης Σοφίας. Οι εφημερίδες, όπως και σε άλλες περιπτώσεις αν έχεις προσέξει, έγραφαν και μια εξήγηση που έδιναν για τους λόγους της αυτοκτονίας. Για τον Κομνηνό η εφημερίδα γράφει ότι ο φέρελπις νέος είχε ανακατευθεί με κακόφημες παρέες στα καφέ-σαντάν και αυτό τον οδήγησε στην ψυχασθένεια και αυτοκτόνησε.
Εδώ τίθενται μερικά θέματα: η διασκέδαση και το να βγεις “έξω” από το συνηθισμένο σώμα σε καθιστούν ένοχο. Ταυτόχρονα, αποκρύπτεται ένα κοινωνικό θέμα καθώς ο άνθρωπος μάλλον είχε σύφιλη κι αυτό είναι μια υπόθεση που κάνω καθώς τότε τα καφέ-σαντάν ήταν και πορνεία αυτή είναι μια λογικοφανής, ιατρική εξήγηση που δίνω. Εντελώς συμπτωματικά, γιατί ο Σαμσών δεν το γνώριζε, η επιλογή του ανθρώπου που μου έδωσε “κούμπωνε” με ένα έργο που ετοιμάζω εδώ και τρία χρόνια, το οποίο δεν είχε σχέση με τον Κομνηνό. Πριν από τρία χρόνια αυτοκτόνησε μια χορεύτρια μου, γνωστή χορεύτρια και φίλη μου. Αυτό με συντάραξε και προσπαθούσα να φτιάξω ένα έργο γι’ αυτήν. Όμως επειδή ήταν πολύ προσωπική η σχέση με την αυτόχειρα αντιμετώπιζα πρόβλημα καθώς το έργο γινόταν μια καταγγελτικό -αφού υπάρχουν ευθύνες όταν αυτοκτονεί κάποιος- μια εξομολογητικό γιατί σε τέτοιες περιπτώσεις νιώθεις ότι έχεις κι εσύ ευθύνη.
Αισθανόμουν ότι το έργο γινόταν πολύ προσωπικό και δεν ήξερα πώς να το διαχειριστώ. Όταν ο Σαμσών μου πρότεινε τη συγκεκριμένη περίπτωση με το σώμα που βγαίνει έξω από τα όρια του –η φίλη μου τα τελευταία χρόνια είχε μπει μέσα σε αυτή την κουλτούρα, είχε δουλέψει με την Αμπράμοβιτς- ένιωσα ότι το θέμα “κούμπωνε” και ταυτόχρονα μου δινόταν ένα κάλυμμα να κρυφτώ και να μιλήσω για το σώμα που βγαίνοντας έξω από τα όρια του, γίνεται ανεξέλεγκτο και φτάνει μέχρι και τον θάνατο. Ήταν, λοιπόν, ευεργετική η συνάντηση με τον Σαμσών.
Αυτό είναι το έργο που θα παρουσιάσω υπό τους ήχους της ζωντανής και πρωτότυπης μουσικής του Χάρη Μαγκωνάκη, με αναφορές στην ευρωπαϊκή μουσική των καφέ-σαντάν και στην ανατολίτικη των καφέ-αμάν (τι είναι το σώμα κατά τη δυτική παράδοση, τι είναι το σώμα κατά την ανατολίτικη είναι άλλο ένα ερώτημα) μιλώντας στην ουσία για τις ενοχές, τις δικές μας και του κοινωνικού περίγυρου και για το πώς το σώμα που διασκεδάζει βγαίνει εκτός ορίων και θεωρείται μέχρι και επικίνδυνο».
Δεν είναι το μοναδικό έργο που συνομιλεί με μια αυτοχειρία του παρόντος. Στις 30 Δεκεμβρίου του 1926 ο 19χρονος σερβιτόρος Γ. Αναστασιάδης, καταγόμενος από την Κωνσταντινούπολη, αυτοπυροβολείται στο κεφάλι με περίστροφο μπράουνινγκ εντός του οινοπωλείου Κουβαλιώτη όπου εργαζόταν στο κέντρο της Αθήνας. Σε μια σημείωση στην τσέπη του βρέθηκε ένας αμανές και συγκεκριμένα το κάτωθι τετράστιχο: Τι τη θέλω τη ζωή/κι αν είναι κι άλλη τόση/ αφού υπάρχει θάνατος και/ το κορμί θα λιώσει.
Η Βάσω Πολυμένη με το έργο-εγκατάσταση “Mi casa es tu casa” αναλογίζεται την περίπτωση του άτυχου σερβιτόρου, τη στιγμή που η ίδια γίνεται μάρτυρας μιας σύγχρονης αυτοκτονίας στο Βερολίνο προσφιλούς της προσώπου: ένας νέος άνδρας απαγχονίζεται στην οριζόντια δοκό γυμναστικής που είναι τοποθετημένη στην πόρτα του δωματίου του. Δεν άφησε πίσω κανένα σημείωμα. Ούτε καν τετράστιχο. Η δοκός γυμναστικής και η αφίσα του δωματίου του αυτόχειρα αποτελούν τα βασικά στοιχεία της εγκατάστασής της.
Ο ίδιος ο Σαμσών Ρακάς έφτιαξε το δικό του έργο με επίκεντρο την αυτοχειρία του 18χρονου Γρηγόριου Παπαστεργιόπουλου, τον Μάρτιο του 1925. Λίγα λεπτά πριν αυτοκτονήσει ο Παπαστεργιόπουλος τραβά μια φωτογραφία του εαυτού του. Ο Ρακάς πραγματοποιεί ένα προσωπικό τάμα και μας καλεί να πατήσουμε το εικονίδιο ενός τάμπλετ βγάζοντας μια σέλφι με το εκκρεμές αντικείμενο (σκουριασμένο κομμάτι κιγκλιδώματος από το μνήμα της Κοιμωμένης του γλύπτη Γ. Μπονάνου στο Α’ Νεκροταφείο που βρέθηκε πεσμένο στο έδαφος). Οι σέλφις θα βοηθήσουν το έργο να εξελιχθεί συλλογικά, καθώς θα τοποθετούνται σταδιακά στον τοίχο του Μουσείου. Αν ο τοίχος γεμίσει το έργο θα ολοκληρωθεί, το τάμα θα πραγματοποιηθεί. Αρκεί να αντέξει το σχοινί του εκκρεμούς και δεν θραύσει την οθόνη. Αρκεί να αντέξουμε την εικόνα του ζωντανού εαυτού μας που μια ημέρα θα είναι νεκρός.
Info έκθεσης:
Η ελληνική ιστορία από την πλευρά της απελπισίας: 200 άνθρωποι του ανήσυχου πολιτισμού
συγκροτούν με τα ποικιλόμορφα έργα τους «ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΧΕΙΡΙΑΣ»
Κάθε Σάββατο & Κυριακή 16.00 με 20.00 στο «SOZOPOLIS»
(Σωζοπόλεως 15 – σταθμός μετρό Αττική) όλο το 2022.
