Σε μια βροχερή μέρα που το γκρι καθώς διασχίζεις τη Συγγρού μοιάζει να είναι έτοιμο να σε καταπλακώσει, κατευθύνεσαι προς το -1 της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση και ξαφνικά ο οπτικός σου ορίζοντας τοποθετείται σε καλειδοσκόπιο, κατακλύζεται από χρώματα που φωσφορίζουν τόσο έντονα αλλά με το ένα δίπλα στο άλλο να δένουν μ’ έναν ελκυστικά ανεξήγητο τρόπο, εκπέμποντας μια ενέργεια που σε μαγνητίζει και σε ρουφάει μαζί της, μακριά από το γκρι, στα άδυτα του σύμπαντος των The Callas.
Ο Άρης και ο Λάκης Ιωνάς, το δίδυμο των The Callas, φέτος γιορτάζουν τα 20 χρόνια εικαστικής, μουσικής, κινηματογραφικής -από κάθε γωνιά και με κάθε μορφή καλλιτεχνικής- δημιουργίας τους καταλαμβάνοντας το υπόγειο της Στέγης. L.S.D… Love Solidarity Death το όνομα της ψυχεδελικής γιορτής. Ξεκινά και βυθίζεσαι με οδηγό τα χρώματα, η εσωτερική σου ενέργεια αρχίζει να χορεύει δίπλα στις κεντημένες πάνω σε πίνακες Μαντόνες που κρέμονται γύρω σου και σε καλούν να ακολουθήσεις τον ρυθμό τους.
Η Νάντια Αργυροπούλου η οποία ανέλαβε την επιμέλεια της έκθεσης σημειώνει: «Οι The Callas μεταφέρουν στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση επεισόδια μιας περιπέτειας που επιμένει στη ριζοσπαστική παιδαγωγική της αλληλεγγύης, στη σπάταλη εκδοχή της αγάπης, στη θραυσματική, μεταμορφική ψυχεδέλεια του θανάτου. Στις εγκαταστάσεις, στα γεγονότα, στις μείξεις και στα δρώμενα του “L.S.D.” θα συναντήσει κανείς, εκτός των άλλων, ένα εν πολλοίς αταξινόμητο αρχείο συλλογικών πρακτικών στην Ελλάδα, καθώς και το είδος αυτοσχεδιαστικού κοινοτισμού που εκδηλώθηκε χαμηλόφωνα και απολαυστικά εντός του έργου των αδελφών Ιωνά».
Ποπ – φολκ κεντήματα και υφαντά, γλυπτά και εγκαταστάσεις από κομμένα μάρμαρα των παλιών πεζοδρομίων της Αθήνας, πίνακες με working – class Μαντόνες, καφασοναοί, DIY Παρθενώνες, film screenings και happenings, καθώς και συνεργασίες με guest contributors από το εξωτερικό, αλλά και την εγχώρια σκηνή: από τον Ian F. Svenonius στις Papithedog TV. Αυτά είναι τα βασικά υλικά που συνθέτουν τον κόσμο του ”L.S.D.”.
Όπως περιγράφουν οι The Callas, όλα ξεκινούν με τους ίδιους να φαντάζονται τα σχέδια και να αυτοσχεδιάζουν στο χαρτί, και αμέσως μετά με τη μητέρα και τη θεία τους -καθοριστικής σημασίας παρουσίες από την αρχή της δημιουργίας τους- να υφαίνουν, να κεντάνε και τελικά να «μεταφράζουν» το σχέδιο σε έργο. Οι αναφορές τους αναρίθμητες. Το πατρικό τους σπίτι στο Θερμίσι Αργολίδας, εκεί όπου η μητέρα και η θεία τους μεγάλωσαν και όποτε η βροχή δεν τους επέτρεπε να δουλέψουν στο κτήμα, έπλεκαν και κεντούσαν, κομβικό σημείο στην τέχνη τους.
«Οι The Callas παρότι εξακολουθούν να έχουν αυτή τη σχέση με το Θερμίσι -δηλαδή αυτό το σπίτι της γιαγιάς, της μάνας μας, που λίγο πολύ όλοι έχουμε και που πηγαίνουμε τα καλοκαίρια- επειδή ακριβώς είναι καλλιτέχνες, παρά την εγγύτητα που έχουν με το Θερμίσι, παρά το βίωμα που έχουν μέσα σε αυτό το σπίτι κατάφεραν να δουν το παραπέρα που μπορούν να δημιουργήσουν. Αυτό τους καθιστά καλλιτέχνες. Στα καφάσια εκείνοι είδαν ναό, είδαν τα πλεχτά της μάνας και της θείας τους και συνέβη αυτό που βλέπετε», τονίζει η Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση Αφροδίτη Παναγιωτάκου.
Για τη σχέση των αδερφών Ιωνά με το έργο τους η Νάντια Αργυροπούλου αναφέρει χαρακτηριστικά: «Οι Ιωνάδες είναι η δουλειά τους και η δουλειά του είναι οι Ιωνάδες. Το DIY το ξεκίνησαν πολύ πριν οι συλλογικότητες γίνουν μόδα, πολύ πριν η επαρχία γίνει ένας τρόπος να την επισκεφτούμε γιατί μας τελείωσαν τα νησιά, ας πούμε. Ήταν κομμάτι της ζωής τους και της πρακτικής τους. Ξεκινούσαν με ένα velvet bus και γυρίζαν όλη την Ελλάδα με άλλους καλλιτέχνες, νέους εικαστικούς, μουσικούς προβάλλοντας και βγάζοντας εκείνους μπροστά. Αυτή η γενναιοδωρία του να φεύγεις με ένα μπουλούκι ανθρώπων. Είναι ωραίο πράγμα το μπουλούκι, είναι κάτι το οποίο πηγαίνει, αναταράσσει, γυρίζει και ταυτοχρόνως αφήνει το στίγμα του και παίρνει από εκεί που πηγαίνει.»
Στην είσοδο στο -1 της Στέγης η μαγεία της αντανάκλασης μπροστά σου μέσα από δύο ροζ χρυσούς ακρυλικούς καθρέφτες, τα ”Narcissus Hangover” και πάνω τους απλωμένα σχεδόν ανεπιτήδευτα τα ”L.S.D. Capes”, τα χειροποίητα χρωματιστά πλεκτά. Καθώς καθρεφτίζεται το είδωλό σου, η ματιά σου πέφτει στο video loop του monitor και εισέρχεσαι στην πηγή της ψυχεδέλειας.
Οι The Callas σημειώνουν ότι o περίπατος αποτελεί λέξη-κλειδί για την έκθεση που παρουσιάζουν. Όλη ξεδιπλώνεται σαν ένας περίπατος στην πόλη της Αθήνας, στα πεζοδρόμιά της, ανάμεσα στα θραύσματά της.Ξεκινά με το ”East Beat” και σαν ένας διάδρομος από τα κεντήματά τους απλώνεται οδηγώντας το βλέμμα σου προς τα μέσα και ξετυλίγοντας σταδιακά την εικόνα του Α’ Νεκροταφείου που βλέπουν καθημερινά δίπλα στο σπίτι τους και που τελικά αποτυπώνουν με τη δική τους πύλη και εκκλησία μέσα από τα έργα του Πανκθενώνα και του καφασοναού και στο βάθος τα δικά τους κυπαρίσσια να ξεπηδάνε μέσα από ζωγραφικά έργα με spray σε καμβά.
Στο περίγραμμα αυτού του ποπ αλλά και μυστηριακού σκηνικού, κεντήματα στους τοίχους, παζλ από χρώματα και υφές και γύρω γύρω οι κεντημένες σε καμβά Μαντόνες της εργατικής τάξης που σε υποδέχονται όλες σε κίνηση, κρέμονται φέροντας η καθεμία τη δική της ιδιότητα, τον δικό της μοναδικό χαρακτήρα: ”Love”, ”Solidarity”, ”Death”, Kick Balls”, ”The Street Fighter”, ”The Finger”.
«Η κίνηση μπορεί να είναι κίνηση χορού, κίνηση που κάνουν διαδηλωτές ή από γυναίκες που ολοφύρονται σε τελετουργικά θανάτου», συμπληρώνει η Νάντια Αργυροπούλου. «Ο καθένας μεταφράζει αυτή τη στοιχειώδη κίνηση του χορού ξανά κοιτώντας τες. Είναι στημένες με τρόπο που τις συναντάς κατά πρόσωπο. Δεν μπορείς να τις αγνοήσεις, κινείσαι ανάμεσα στον χορό τους.»
Παράλληλα κοιτάζοντας στο πίσω μέρος της κάθε Μαντόνα τοποθετείται ένα μικρό σχέδιο, «κάτι σαν την ψυχή της», το πρώτο σχέδιο που γίνεται με το στυλό.
Κομβικό σημείο της έκθεσης ”Love Solidarity Death (L.S.D.)” ο Παρθενώνας των the Callas, με το όνομα Punkthenon. Έργο δημιουργημένο από μάρμαρα αθηναϊκών πεζοδρομίων τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο που να παραπέμπει στο αφιερωμένο στη θεά Αθηνά μνημείο της Ακρόπολης, ενώ η γλώσσα του πανκ που τους αγγίζει βαθιά καλλιτεχνικά, προσδίδει σε αυτό το αντιμνημείο τα συστατικά της απειθαρχία, της αντίστασης, της μη ενσωμάτωσης. Ένα ατελές, ημιτελές, ευαίσθητο, δυνατό, ρωμαλαίο, τερατώδες έργο που σε κάνει να σταθείς μπροστά του, αιχμάλωτος της επιβλητικότητάς του και σχεδόν να ακούσεις τα ατελείωτα βήματα με τα οποία συνδέεται η υλικότητά του.
«Για εμάς εμπεριέχει όλη μας τη ζωή, συμπυκνώνει όλη τη ζωή της πόλης. Όταν λέμε πεζοδρόμιο είναι τα πάντα… από τη νύχτα, το πρωί, οι εργαζόμενοι, hangover… Η σκέψη μας ήταν από το τίποτα, από το πεζοδρόμιο να σηκωθεί πάνω, να φύγει και να γίνει ένας Παρθενώνας, να του δώσουμε την αξία, τη δυναμική και τη ζωή που πρέπει να έχει. Η ουσία είναι ότι έχει πατήσει όλη η Αθήνα, είναι όλη η ιστορία της Αθήνας», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι The Callas.
Για τη σύνθεση του Πανκθενώνα δημιούργησαν τη μακέτα, η οποία εκτίθεται σε ξεχωριστό χώρο και στη συνέχεια ο Δημήτρης Κορρές κατόρθωσε με ελάχιστες αποκλίσεις, όπως υπογραμμίζουν, να την αποδώσει μέσα από μία μοναδική, αδύνατη ισορροπία. Παρά τη στοιβαρότητά του η αίσθηση που ήθελαν να δώσουν είναι να φαίνεται ότι όλο αυτό είναι έτοιμο να καταρρεύσει. «Εκεί ακριβώς έγκειται η μαγεία του Πανκθενώνα», καταλήγουν.
Στις επιρροές των αδελφών Ιωνά τόσο ο σουρρεαλιστής συγγραφέας και κριτικός Νικόλαος Κάλας, από τις διαρκείς αναφορές τους, αλλά και η κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, καθώς για τα δικά τους μάτια είναι σαν την αλληλεγγύη, με τον έναν τοίχο να στηρίζει τον διπλανό. Είναι όλα πολύ διαφορετικά αλλά μαζί κάνουν ένα ενιαίο σύνολο, το οποίο όμως σέβεται τη μοναδικότητα του κάθε στοιχείου.
Συνεχίζοντας την περιπλάνηση στο σύμπαν του ”L.S.D.” βρίσκεσαι έξω από την είσοδο του καφασοναού ή αλλιώς της Κιβωτού, όπως ονομάζει το έργο το καλλιτεχνικό δίδυμο. Μπαίνεις μέσα και παρατηρείς τις χαραμάδες που γεμίζουν από τις αχτίδες φωτός.
«Η Κιβωτός είναι αυτό που σώζει, που προστατεύει και στην ανάγκη θα το ”λύσουμε” και θα καθίσουμε όλοι πάνω και θα πιούμε μπύρες», αναφέρει η Νάντια Αργυροπούλου. Επηρεασμένοι από το radical design του ’68, ’69 και την αντισυμβατικότητα με την οποία αντιλαμβάνονταν οι Ιταλοί σχεδιαστές το design, όπως και τα μνημεία, μιλώντας για ένα συνεχές μνημείο που πέφτει, σηκώνεται, αλλάζει, υβριδοποιείται, δημιουργούν ένα έργο από καφάσια που έχει ταξιδέψει στη μισή Ελλάδα και θα ζωντανέψει με την εμφάνιση των Callasettes και την performance τους ως αναπόσπαστο μέρος του έργου, αναμένοντας να δώσει νέα πνοή στο -1 της Στέγης. Οι Callasettes δεν είναι άλλες παρά οι γυναίκες που έχουν στο πλάι τους -ως σύντροφοι και φίλες, δουλεύοντας μαζί πάνω από 15 χρόνια.
Στο φόντο του καφασοναού, o τοίχος στο βάθος στημένος σαν σαλόν με κομμάτια σε μια θραυσματική λογική που το ένα συμπληρώνει το άλλο. Πίνακες με χρώματα από spray που αντανακλούν το φως των Κυκλάδων, ενώ την ίδια στιγμή τα περιγράμματα χάνονται.
«Θα ήθελα να μην το δούμε όλο αυτό σαν μια επιθετική κίνηση ενός ολικού μεγάλου έργου. Είναι σαφές ότι οι The Callas πιστεύουν ότι δεν ισχύει αυτή η κοινοτοπία ότι το όλον είναι μεγαλύτερο από τα μέρη του, τα μέρη είναι μεγαλύτερα από το όλον πάντα. Αυτό είναι ένα plot twist στον τρόπο που αντιλαμβάνονται το θραύσμα», επισημαίνει η Νάντια Αργυροπούλου. «Στην πραγματικότητα η έκθεση θέλει να αρνηθεί όλα τα εκθεσιακά στερεότυπα – καθαρά, μακριά, ταμπέλες, χρωματικές καθαρότητες. Όλα έχουν σχέση, κουμπώνουν και δένουν, είναι ένα παζλ μεταξύ των τεχνών».
Και κάπου εκεί με την περιπλάνηση στα μονοπάτια αυτής της έκθεσης – ψυχεδελικό ξόρκι στο παρελθόν, στο τώρα και στο μέλλον της ελληνικής εικαστικής και μουσικής σκηνής να έχει φτάσει στο τέλος της, αναμένεις τη μουσική για να ντυθεί, να δοθεί ο ρυθμός και την performance των Callasettes για να εμψυχωθεί το σύμπαν της και εσύ να στροβιλιστείς στο ”L.S.D.”, στα χρώματα, στη μελωδία, στον κόσμο των The Callas.
–
