«Η Βαλέρια Παντρεύεται» της Μιχάλ Βίνικ: Το ήσυχο μυαλό κι η ήσυχη καρδιά

Όλα είναι ζύγι

Η Κριστίνα είναι Ουκρανή. Ζει στο Ισραήλ, στα περίχωρα του Τελ Αβίβ, κι αν όλα πάνε καλά σε ένα έτος θα μπορεί να κάνει αίτηση προκειμένου να γίνει και Ισραηλινή πολίτης. Θα την πρωτοδούμε στη δουλειά της, να φτιάχνει τα νύχια μιας πελάτισσας και ταυτόχρονα να συμμετέχει σε κουβεντούλα μαζί της, στοιχείο που μάλλον είναι άγραφο τμήμα των υποχρεώσεών της. Αυτή είναι η κύρια απασχόλησή της, συμπληρώνει χαρτζιλίκι βγάζοντας βόλτα κάτι σκυλιά γειτόνων. Έρχεται στο νυχάδικο ο Μίχαελ, ο άντρας της, κρατώντας ενθουσιασμένος μια ανθοδέσμη. Της τη δείχνει και της την ξαναδείχνει με νόημα. Μοιάζει να πρόκειται για πολύ σημαντική χειρονομία. Κάτι συγκεκριμένο γιορτάζει το ζευγάρι, κάποια επέτειο, κάποια γιορτή, ή μήπως, ακόμα καλύτερα, γιορτάζει γενικά τη φάση τους; Κάτι συγκεκριμένο γιορτάζει, κάτι που αφορά έντονα και τους δύο τους, αλλά όχι και κάτι που αφορά τη μεταξύ τους σχέση – όχι άμεσα τουλάχιστον.

Γιατί η ανθοδέσμη δεν προέρχεται από τον Μίχαελ, ούτε προορίζεται για την Κριστίνα. Προέρχεται από τον Έιταν και πρoορίζεται για τη μικρή αδερφή της Κριστίνα, τη Βαλέρια. Που έρχεται όπου να ‘ναι κι αυτή στο Ισραήλ από την Ουκρανία. Όπως είχε κάνει πριν λίγα χρόνια κι η Κριστίνα. Και με την ίδια μέθοδο και τον ίδιο σκοπό: το online προξενιό και τον γάμο με Ισραηλινό. Όπως η Κριστίνα ήρθε για τον Μίκαελ, έτσι κι η Βαλέρια έρχεται τώρα για τον Έιταν. Γεγονός εξαιρετικά ευχάριστο τόσο για την Κριστίνα όσο και για τον Μίκαελ, γιατί εκείνη μεν θα έχει πια κοντά της και την αδελφή της, ενώ εκείνος, έχοντας ενεργήσει ως μεσάζοντας στο προξενιό, θα λάβει από τον Έιταν μια παχυλή αμοιβή για τις υπηρεσίες του, εν μέρει καμουφλαρισμένη κάτω από ποικίλα γραφειοκρατικά έξοδα. 

Να σημειωθεί εδώ ότι ο πόλεμος, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν έχει ακόμα αρχίσει, ούτε είναι κάπου στον ορίζοντα (της ταινίας, όπως μάλλον άλλωστε δεν ήταν στην πραγματικότητα και της ίδιας της Ουκρανίας). Οι αποφάσεις άρα της Κριστίνα, της Βαλέρια, μιας συναδέλφου της Κριστίνα στο στούντιο περιποίησης των νυχιών, αλλά κι ενός άντρα Ουκρανού που θα γνωρίσουμε στην πορεία, δεν έχουν επηρεαστεί κάπου από τη σκιά και την απειλή μιας επικείμενης πολεμικής σύρραξης και της συνακόλουθης πολλαπλής καταστροφής που ο πόλεμος πάντα προκαλεί. Ωστόσο η διαφορά βιοτικού επιπέδου ανάμεσα στα κράτη είναι πάντα μια διόλου ευκαταφρόνητη διαφορά.

Και η Κριστίνα μπορεί να έχει και εγωιστικά ας τα πούμε κίνητρα για να θέλει τη Βαλέρια να ζει μαζί της στο Ισραήλ, αλλά ταυτόχρονα έχει και πολύ εδραίες πεποιθήσεις ότι η μετανάστευση στο Ισραήλ θα είναι ευλογία για την αδελφή της. Εδώ έχεις τη δυνατότητα  να ζήσεις μια καλή ζωή, λέει και ξαναλέει η Κριστίνα, και μάλλον όχι για να ψήσει τη Βαλέρια ή για να πείσει τον ίδιο της τον εαυτό. Πεισμένη είναι, σίγουρη είναι, η απόφασή της να έρθει εδώ ήταν η σωστή και τώρα την ίδια σωστή απόφαση πήρε κι η αδελφή της. 

Ο Μίχαελ και η Κριστίνα παραλαμβάνουν τη Βαλέρια από το αεροδρόμιο, της δίνουν την ανθοδέσμη, τη φέρνουν σπίτι τους, σε λίγο θα έρθει ο Έιταν, θα φάνε όλοι μαζί και στο τέλος θα πάρει τη μέλλουσα σύζυγό του στο δικό του σπίτι. O Μίχαελ διαμαρτύρεται για τη σούπα που μαγείρεψε η Κριστίνα. Δεν την έκανε όπως η μάνα του, αν και οι σχετικές οδηγίες για την παρασκευή της της δόθηκαν λεπτομερώς. Κάτι διαφορετικό έχει η γεύση. Ο Μίχαελ δεν αφήνει τη Βαλέρια να καπνίσει σπίτι. Ούτε στο μπαλκόνι, γιατί αν ανοίξουν τα παράθυρα, θα χαθεί η θέρμανση. Ο Μίχαελ σπανιότατα πίνει κι αν η Κριστίνα θελήσει να πιει κάνα ποτήρι βότκα παραπάνω, ο Μίχαελ γίνεται επικριτικός. Ο Μίχαελ βγάζει λεφτά φέρνοντας στη χώρα την αδελφή της γυναίκας του. Και φαίνεται ότι το ασκεί γενικότερα το σπορ του προξενητή με το αζημίωτο, γεγονός που αν το σκεφτεί κανείς, μάλλον ένα επιπλέον επιχείρημα κατά του είναι, με την έννοια ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση τουλάχιστον ας μην έβγαζε λεφτά ή, αν δεν ήθελε να χαλάσει την πιάτσα, ας τα έδινε στη Βαλέρια ή έστω στην Κριστίνα. Ο Μίχαελ δεν βρίσκει καθόλου αστείο το αστείο του Έιταν στο τραπέζι, ότι αφού η Κριστίνα έχει ακόμα ένα έτος για να συμπληρώσει τα χρόνια παραμονής που απαιτούνται για την υπηκοότητα, είναι υποχρεωμένη να κάνει ό,τι της λέει. 

Όλα αυτά μαζί σημαίνουν απαραίτητα κάτι για το τι είδους σύντροφος είναι ο Μίχαελ; Δεν γίνεται να μη σημαίνουν και τίποτα, κάτι προφανώς σημαίνουν. Αλλά είναι η αρνητική πλευρά του κι όχι το όλον του. Στα μάτια της Κριστίνα και συνολικά μιλώντας ο Μίχαελ δεν είναι καθόλου κακή περίπτωση συζύγου. Προσπαθούν να κάνουν και παιδί, δεν τα έχουν καταφέρει ως τώρα και η θεραπεία γονιμότητας ισχύει μόνο για Ισραηλινούς πολίτες. Και βασικά ο Μίχαελ είναι στο μυαλό της και την καρδιά της κομμάτι της της μεγαλύτερης εικόνας. Μπορεί να μην είναι τρελή και παλαβή μαζί του, αλλά αφενός δεν την ενοχλεί πολύ σε κάτι και ψιλοαρμονικά συμβιώνουν και αφετέρου της εξασφαλίζει αυτό που θεωρεί καλύτερη ζωή. Έχει ήσυχο το κεφάλι της και ήσυχη την καρδιά της. 

Ο Έιταν πάλι μοιάζει πολύ πιο γλυκός και δοτικός και αγαπούλης από τον Μίκαελ. Την ανθοδέσμη ακολουθούν ως δώρα ακριβά κινητά, ένα για εκείνον ένα για τη Βαλέρια, ολόιδια, με καταχωρημένο το νούμερό της στις επαφές ως «Σύζυγος». Την αντιμετωπίζει ήδη ως σύζυγό του κι ας έχουν μιλήσει μόνο στο skype λιγοστές φορές. Μπορεί να πει κανείς ότι λειτουργεί με έναν ενθουσιασμό εκτός μέτρου, ικανό να προξενήσει αμηχανία, από την άλλη όμως δεν ξέρει κανείς και ποιο μπορεί να είναι το μέτρο σε μια τέτοια κατάσταση και συνθήκη.

Κι επειδή παντού και πάντοτε για να υπάρξει μια ιστορία πρέπει να συμβεί κάτι που θα διαταράξει τη ροή των πραγμάτων, η Βαλέρια αρχίζει ξαφνικά να έχει δεύτερες σκέψεις. Μια τέλεια διαρρυθμισμένα κατάσταση για τους υπόλοιπους τρεις αίφνης διαταράσσεται. Πρέπει να τη μεταπείσουν, ειδάλλως τι θα γίνει και τι συνέπειες θα έχει η αλλαγή της γνώμης της; Η Βαλέρια τσινάει και πόσο ανώριμο που τσίνισε αμέσως με το που ήρθε από τη μια χώρα στην άλλη, αλλά είναι άραγε η Βαλέρια που φέρεται ανώριμα ή μήπως το να φερθείς ανώριμα σε μια ανώριμη συνθήκη είναι δείγμα ωριμότητας;

Το δίλημμα γάμος από έρωτα ή γάμος από συμφέρον είναι από τα παλιότερα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τις διάφορες μορφές τέχνης. Και φυσικά το ερώτημα τίθεται τις περισσότερες φορές με προειλημμένη την απάντησή του: το να παντρεύεσαι από συμφέρον είναι τόσο κακό, ενώ αξίζει να καταπολεμήσεις κάθε εμπόδιο προκειμένου να ζήσεις πλήρως τον έρωτά σου. Και σκέφτομαι ότι αν είχα δει πολύ μικρότερος την ταινία, η Κριστίνα θα μου έμοιαζε εντελώς μίζερο και αξιολύπητο ον. Τώρα μπορώ να την καταλάβω πολύ καλύτερα. Βγάζει νόημα αυτό που λέει. Είναι τόσο δευτερεύον το να εξασφαλίζεις μια καλή ζωή; «Μα ποια είναι τα συστατικά της;», θα μπορούσε να είναι το αντεπιχείρημα. Και γιατί να είναι ντε και καλά ο έρωτας όμως το συστατικό της; Και πόσο άκυρο είναι και το άλλο της επιχείρημα, ότι αν ζήσεις με αυτόν που γουστάρεις, θα σου φορτώσει ένα παιδί και μετά θα την κάνει, αφήνοντάς σε να το μεγαλώσεις μόνη σου; 

Θέλω να πω, βάζοντας τα στη ζυγαριά, μπορεί πάντα κανείς να επιλέγει τον δρόμο της καρδιάς του, αλλά αν μη τι άλλο η ζυγαριά υπάρχει. Υπάρχει προφανώς και η επιλογή να ανατινάζουμε τις ζυγαριές και να κάνουμε του ανήσυχου κεφαλιού μας και της ανήσυχης καρδιάς μας. Υπάρχει, αλλά ανατινάξαμε κάτι υπαρκτό, το ζύγι ήταν εκεί, δεν το έστησε η κοινωνία και οι συμβάσεις της, το έστησε και το στήνει η πραγματικότητα και η αληθινή ζωή.

Με διάρκεια λίγο πάνω από τα εβδομήντα λεπτά, η Μιχάλ Βίνικ προλαβαίνει να στήσει με το «Η Βαλέρια Παντρεύεται» μια ενδιαφέρουσα συνθήκη και μια αξιόλογη ταινία. Στο τέλος όμως μένει η απορία αν η διάρκεια ήταν τόσο μικρή επειδή η Βίνικ πρόλαβε να χωρέσει όλα όσα ήθελε να πει, θεωρώντας ότι το επιπλέον θα περίσσευε. Ακόμα κι έτσι να είναι, έχουμε ως θεατές ξεσυνηθίσει να γνωρίζουμε ήρωες για τόση λίγη ώρα. Νιώθουμε σαν να μας λείπει κάτι, σαν τώρα μόλις να ξεκινήσαμε να τους γνωρίζουμε.

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.